Academic Scientific JournalsOptional fees and the right to free public education
DOI:
https://doi.org/10.26881/prog.2022.11.08Keywords:
education law, constitutional law, parents’ council, compulsory schoolingAbstract
The Constitution of the Republic of Poland states that access to public education is not only compulsory but also free. In practice, however, it seems apparent – parents in the process of educating their children face a large number of various types of additional contributions, fees or additional costs related to education. Not being aware of which of them are compulsory and which are not, they very often pay all required contributions. This study will analyze the most common types of fees required from parents in connection with a child’s education and the legal nature of their affirmation. The journalistic sources as well as the provisions of national and international law will be analyzed, drawing interpretations of the provisions from national jurisprudence and commentaries.
Downloads
References
Akty normatywne
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 217 A (III) przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1948 r.
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. 1977 Nr 38, poz. 169).
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1762).
Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 Nr 120, poz. 526).
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1327).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1444).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego z dnia 9 sierpnia 2011 r. (Dz. U. Nr 175, poz. 1042).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz.UE.L 2016 Nr 119).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1082).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1604).
Orzecznictwo
Wyrok Sądu Najwyższego z 25.05.2000 r. I PKN 652/99, OSNAPiUS 2001, Nr 23, poz. 688.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 08.11.2000 r., SK 18/99, OTK 2000, Nr 7, poz. 258.
Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lutego 2009 r., sygn. I OSK 121/09.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 24 lutego 2010 r, I SA/Ol 13/10.
Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 czerwca 2012 r., sygn. I OZ 421/12.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 5 marca 2014 r. I SA/Gd 1381/13.
Postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 8 czerwca 2016 r., sygn. II SA WA 754/16.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 czerwca 2017 r., sygn. akt I OSK 2505/16.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 21 września 2017 r. II SA/Op 332/17.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 27 września 2017 r. I SA/Lu 689/17.
Opracowania
Balicki A., Pyter M., 2017, Prawo oświatowe, Komentarz, Warszawa.
Bała P., 2009, Konstytucyjne prawo do nauki a polski system oświaty, Warszawa.
Całek G., 2014, Rada rodziców – 61 ważnych pytań, Warszawa.
Garlicki L., Derlatka M., 2016, Art. 70, w: Konstytucja RP. Komentarz, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa.
Gryczka-Jezierska J., 2014, Rada rodziców ma prawo składać wnioski we wszystkich ważnych dla szkoły sprawach, https://www.prawo.pl/oswiata/rada-rodzicow-ma-prawo-skladac-wnioski-we-wszystkich-waznych-dla-szkoly-sprawach,128077.html (dostęp: 17.10.2021).
Kierznowski Ł., 2016, Prawo do nauki w aktach prawa międzynarodowego, w: Umiędzynarodowienie krajowego obrotu prawnego, t. 1, red. M. Perkowski, W. Zoń, Białystok.
Kuziel K., Szarofa Z., 2005, Współpraca rodziców ze szkołą w dziele wychowania dzieci, „Państwo i Społeczeństwo”, nr 3.
Maj A., 2014, W bezpłatnej szkole rodzice muszą płacić nawet za dostęp do szafek, www.dziennikpolski24.pl/w-bezplatnej-szkole-rodzice-musza-placic-nawet-za-dostep-do-szafek/ar/3570799 (dostęp: 17.10.2021).
Melosik W., 2015, Trójka klasowa, https://oswiataiprawo.pl/porady/trjka-klasowa/ (dostęp: 17.10.2021).
Mikołajczyk K., 2015, Szkolne składki. Nieobowiązkowe, ale pożądane, www.nauka.trojmiasto.pl/Szkolne-skladki-Nieobowiazkowe-ale-pozadane-n94167.html (dostęp: 17.10.2021).
Odpowiedź na interpelację nr 13414 w sprawie podjętych działań mających na celu poprawę organizacji zdalnego nauczania (2020), www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=BVNKJ6 (dostęp: 17.10.2021).
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 28786 w sprawie opłat ponoszonych przez rodziców w szkołach publicznych (2014), www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=12BDF499 (dostęp: 17.10.2021).
Orzechowski J., 2019, Wychowawczyni: Nie wszystkie dzieci dostaną prezent na koniec roku. Powód? Rodzice zalegają z wpłatami, https://www.edziecko.pl/starsze_dziecko/7,79351,24908467,wychowawczyni-nie-wszystkie-dzieci-dostana-prezent-na-koniec.html (dostęp: 17.10.2021).
Radwan A., 2019, Szkoły i rodzice gubią się w przepisach. Wiele decyzji jest podejmowanych z naruszeniem prawa, https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1431847,szkoly-skarbnik-klasowy-darmowe-podreczniki-trojki-klasowe.html (dostęp: 17.10.2021).
Sewastianowicz M., 2021, Wpłaty na radę rodziców dobrowolne, a naciski sprzeczne z prawem, www.prawo.pl/oswiata/deklaracja-o-nieplaceniu-na-rade-rodzicow-a-rodo,508767.html (dostęp: 17.10.2021).
Sewastianowicz M., Rojek-Socha P., 2021, Składek na radę rodziców nie ściągnie komornik – grożenie na bakier z prawem, www.prawo.pl/oswiata/skladki-na-rade-rodzicow-zobowiazanie-sciaganie,506354.html (dostęp: 17.10.2021).
Stadniczeńko J., 2015, Prawo dziecka do nauki: prawa w oświacie, w: Konwencja o prawach dziecka: wybór zagadnień (artykuły i komentarze), red. J. Stadniczeńko, Warszawa.
Szadzińska E., 2021, Wykluczenie cyfrowe podczas pandemii. Dostęp oraz korzystanie z internetu i komputera w wybranych grupach społecznych, Warszawa.
Śliwierski B., 2015, O konieczności powrotu do subsydiarnej roli państwa w publicznej edukacji szkolnej dzieci i młodzieży, w: Pedagogika społeczna, red. B. Smolińska-Theiss, nr 3 (57), Łódź.
Śliwińska M., 2021, Dobrzyniówka. Rodzice wraz z dyrekcją sami remontują szkołę, https://podlaskie24.pl/artykul/wydarzenia/dobrzyniowka-rodzice-wraz-z-dyrekcja-sami-remontuja-szkole/ (dostęp: 17.10.2021).
Wajs J., 2020, Koronawirus: nietypowe koszty w czasach epidemii, www.rp.pl/podatki/art-778761-koronawirus-nietypowe-koszty-w-czasach-epidemii (dostęp: 17.10.2021).
Widera-Cichoń A., 2020, Zdalne nauczanie ze wsparciem. Pierwsze laptopy dla uczniów przed świętami, www.portalsamorzadowy.pl/edukacja/zdalne-nauczanie-ze-wsparciem-pierwsze-laptopy-dla-uczniow-przed-swietami,169807.html (dostęp: 17.10.2021).
Żuchelkowska K., 2015, Zasady funkcjonowania i zadania rady rodziców w przedszkolu, w: Konteksty pedagogiczne, t. 1 (4), Kraków.
