Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweSens normatywny przepisów ustawowych wprowadzających przesłanki dopuszczalności przerywania ciąży w kontekście orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r. w sprawie o sygn. K 1/20
DOI:
https://doi.org/10.26881/prog.2021.9.07Słowa kluczowe:
aborcja, Trybunał Konstytucyjny, Konstytucja, penalizacja aborcji, uprawnienia ustawodawcyAbstrakt
Opracowanie dotyczy problematyki konsekwencji werdyktu Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r. w sprawie o sygn. K 1/20, stwierdzającego niezgodność z Konstytucją art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, a w konsekwencji eliminującego możliwość powoływania się na przesłankę embriopatologiczną, dopuszczającą dotychczas przerwanie ciąży, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. W artykule autor postara się odpowiedzieć na pytanie, na ile przywołane orzeczenie Trybunału, przy uwzględnieniu, że organ ten ma kompetencję do orzekania w sprawie hierarchicznej zgodności aktów prawnych z Konstytucją RP, może rodzić skutki prawne w sferze szeroko rozumianego prawa publicznego w kontekście przyjęcia tezy o zawężeniu zakresu praw i wolności obywatelskich poprzez rozszerzenie zakresu karalności przerywania ciąży.
Downloads
Bibliografia
Barczak-Oplustil A., 2013, Obowiązywanie zasady nullum crimen sine lege. Wybrane problemy, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych”, nr 3.
Cychosz P., 2017, Konstytucyjny standard prawa karnego materialnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Kraków, LEX/el.
Czy nastąpiła zmiana karalności przerywania ciąży?, 20.11.2020, https://www.youtube.com/watch?v=ovuylUm6t4c [dostęp: 21.03.2021].
Czy nastąpiła zmiana karalności przerywania ciąży? 6.11.2020, https://www.youtube.com/watch?v=xYTr7KALPuE&fbclid=IwAR0VlhxutecA6VNIpQGRzbjxmm312VmJy42QVQ8Dpd-KEW8SsXTGvXhXpcdA [dostęp: 1.12.2020].
Gutowski M., Kardas P., 2020, Trybunał Konstytucyjny nie mógł rozstrzygnąć gorzej, czyli o dewastacji systemu jednym rozstrzygnięciem, Palestra.pl, 10.2020, https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/10-2020/artykul/trybunal-konstytucyjny-nie-mogl-rozstrzygnac-gorzej-czyli-o-dewastacji-systemu-jednym-rozstrzygnieciem [dostęp: 1.12.2020].
Kardas P., 2012, O relacjach między strukturą przestępstwa a dekodowanymi z przepisów prawa karnego strukturami normatywnymi, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych”, nr 4.
Krzemiński M., 2020, Czy następstwem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego może być rozszerzenie penalizacji aborcji?, Konstytucyjny.pl, 2.11.2020, http://konstytucyjny.pl/marcin-krzeminski-czy-nastepstwem-orzeczenia-trybunalu-konstytucyjnego-moze-byc-rozszerzenie-penalizacji-aborcji/#_ftn10 [dostęp: 1.12.2020].
Lipski J., 2007, Prawo do życia i status osoby ludzkiej przed narodzeniem w orzecznictwie Komisji Praw Człowieka i Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, „Przed Pierwszym Czytaniem”, nr 3.
Łętowska E., 2020, Wokół wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji, Konstytucyjny.pl, 6.11.2020, https://konstytucyjny.pl/ewa-letowska-wokol-wyroku-trybunalu-konstytucyjnego-w-sprawie-aborcji/#_ftn22 [dostęp: 1.12.2020 r].
Majewski J., 1997, Karalność aborcji w Polsce w świetle ostatnich zmian legislacyjnych, „Państwo i Prawo”, nr 4.
Mączyński A., Podkowik J., 2016, Komentarz do art. 190 [w:] L. Bosek, M. Safjan (red.), Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87–243, Warszawa.
Przerwanie ciąży wyłączające winę: analiza dogmatyczna przesłanek aborcyjnych, 13.12.2020, https://www.dogmatykarnisty.pl/2020/12/przerywanie-ciazy-wylaczajace-wine/ [dostęp: 24.03.2021].
Warylewski J., Kontratypy w polskim prawie karnym, http://arche1.warylewski.com.pl/kontra.htm [dostęp: 1.12.2020].
Wolter W., 1973, Nauka o przestępstwie, Warszawa.
Wróbel W., 2003, Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające niezgodność aktu normatywnego z Konstytucją lub aktem wyższego rzędu [w:] W. Wróbel, Zmiana normatywna i zasady intertemporalne w prawie karnym, Kraków, LEX/el.
Zoll A., 2017, Komentarz do art. 152 [w:] W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 117–211a, T. II cz. I, LEX, nr 10647.
Prawo międzynarodowe
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie 4 listopada 1950 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284).
Konstytucja
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).
Ustawy, akty prawne o randze ustawy, obwieszczenia
Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 84, poz. 426, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. z 1993 r. Nr 17, poz. 78).
Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1444 z późn. zm.).
Obwieszczenie Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 grudnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 157, poz. 1040).
Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 1996 r. Nr 139, poz. 646).
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 2050).
Orzeczenia
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 15 stycznia 1991 r., sygn. U 8/90, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego”.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 maja 1997 r., sygn. K 26/96, LEX/el. nr 29143.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 października 2001 r., sygn. SK 8/00, 2001 „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Zbiór Urzędowy”, nr 7, poz. 211.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2003 r., sygn. P 10/02, LEX/el. nr 80205.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 czerwca 2010 r., sygn. SK 52/08.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 20 maja 2014 r., sygn. K 17/13, LEX/el. nr 1467160.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r. w sprawie o sygn. K 1/20 wraz z uzasadnieniem, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/view/sprawa.xhtml?sprawa=22412&dokument=20359 [dostęp: 21.03.2021].
Inne
Stanowisko Rady Ministrów wyrażone 1 grudnia 2020 r. w przedmiocie terminu publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r. w sprawie o sygn. K 1/20, https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/decyzje-rzadu/stanowisko-w-przedmiocie-terminu-publikacji-wyroku-trybunalu.html [dostęp: 1.12.2020].
Wniosek z 19 listopada 2019 r. o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej aktu normatywnego, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/view/sprawa.xhtml?&pokaz=dokumenty&sygnatura=K%201/20 [dostęp: 1.12.2020].
Zdanie odrębne do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r. w sprawie o sygn. K 1/20, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/SzukajZO?cid=4 [dostęp: 21.03.2021].
