Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweAutonomiczne podejście do nauki i nauczania języka angielskiego w klasach maturalnych
DOI:
https://doi.org/10.26881/prog.2021.10.06Słowa kluczowe:
autonomia, uczeń autonomiczny, glottodydaktyka, akwizycja języka, nauczanie językaAbstrakt
Pojęcie autonomii w nauczaniu języków obcych jest jednym z najbardziej intrygujących zagadnień w metodologii nauczania oraz z pewnością jednym z najtrudniejszych wyzwań dla szkolnictwa polskiego. Specjaliści zgodnie podkreślają, że autonomię należy postrzegać w sposób kompleksowy, uwzględniając jej poszczególne elementy składowe, takie jak motywacja, poczucie własnej wartości czy samodzielność, zwracając także uwagę na szereg powiązań z różnorodnymi formami rozwijania autonomii, w tym kształcenie indywidualne i zespołowe, wykorzystywanie autentycznych materiałów, doradztwo językowe czy negocjowany program nauczania. Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest poszerzenie wiedzy na temat autonomicznego procesu nauki języka obcego, ze szczególnym uwzględnieniem podejścia do nauki i nauczania języka angielskiego w klasach maturalnych. Przedmiotem rozważań jest ustalenie, czy polscy maturzyści wykazują cechy uczniów autonomicznych, następnie określenie, w jakim stopniu lekcje języka angielskiego w ostatnich klasach szkół średnich prowadzone są zgodnie z promowaną zasadą autonomii ucznia, i wreszcie ustalenie, czy uczniowie i nauczyciele wykorzystują potencjał autonomicznego uczenia się i nauczania, czy też ich priorytetem jest jedynie przygotowanie do zbliżającego się egzaminu. Wyniki badania dowodzą, że chociaż większość uczniów klas maturalnych posiada cechy autonomicznego ucznia, tzn. ma rozwinięte strategie metapoznawcze i poznawcze oraz jest świadoma swoich mocnych i słabych stron, to jednak w zdecydowanej większości przypadków rozwój autonomii napotyka na wiele przeszkód wynikających z niechęci lub braku świadomości samych nauczycieli oraz ograniczeń instytucjonalnych, takich jak programy nauczania czy wymogi egzaminacyjne.
Downloads
Bibliografia
Adamson S., Ayres-Bennett W., 2011, Linguistics and Philology in the Twenty-First Century: Introduction, “Transactions of the Philological Society”, Vol. 109, No. 3.
Allwright D., 1990, Autonomy in language pedagogy in CRILE Working Paper 6. Centre for Research in Education: University of Lancaster.
Benson P., 2001, Teaching and researching autonomy in language learning, London.
Benson P. (ed.), 2009, Qualitative Research in Language Teaching and Learning Journals, 1997–2006, “The Modern Language Journal”, Vol. 93, No.1.
Benson P., Cooker L. (eds.), 2013, The applied linguistic individual: sociocultural approaches to identity, agency and autonomy, Equinox.
Benson P., 2017, Autonomy in Language Teaching and Learning, “Language Teaching”, Vol. 40, No. 1.
Boud D., 1998, Developing Student Autonomy in Learning, Kogan Page, USA.
Betts G., 2004, Fostering Autonomous Learners through Levels of Differentiation, „ Roeper Review”, Vol. 26, No. 4.
Bravo J.C. (ed.), 2017, Motivation and Autonomy in Learning English as Foreign Language: A Case Study of Ecuadorian College Students, „ English Language Teaching”, Vol. 10, No. 2.
Cichon M., 2004, Od autonomii nauczyciela do autonomii ucznia: miejsce autonomii w kształceniu metodycznym studentów neofilologii [in:] M. Pawlak (ed), Autonomia w nauce języka obcego, UAM, Poznań.
Dam L., 2000, Evaluating autonomous learning [in:] B. Sinclair, I. McGrath, T. Lamb, Learner Autonomy, Teacher Autonomy. Future directions, Harlow.
Deci E., Flaste R., 1996, Why We Do What We Do: Understanding Self-Motivation, USA.
Dörnyei Z., 2003, Questionnaires in second language research: construction, administration, and processing, New York.
Everhard C.J., 2012, Re-placing the jewel in the crown of autonomy: A revisiting of the ‘self’ or ‘selves’ in self-access, „ Studies in Self-Access Learning Journal”, Vol. 3, No. 4.
Everhard C.J., 2015, The Assessment-Autonomy Relationship [in:] C.J. Everhard, L. Murphy (eds.) Assessment and Autonomy in Language Learning, London.
Federowicz M. et al., 2015, Dynamika przemian w edukacji i diagnoza problemów do rozwiązania, Warszawa.
Holec H., 1981, Autonomy and foreign language learning, Oxford.
Hui Y., 2010, Teacher-learner autonomy in second language acquisition, „Canadian Social Science”, Vol. 6, No. 1.
Iluk, J., 2013, Jak (de)motywujemy uczniów na lekcjach języka obcego?, „Języki Obce w Szkole”, Vol. 4.
Jiao, L., 2005, Promoting EFL learner autonomy, „ Sino-US English Teaching”, No. 17.
Kolber M., 2012, Strategie uczenia się języka jako narzędzie w kształtowaniu autonomii ucznia, „Forum Dydaktyczne”, nr 9–10.
Lamb T., 2008, Learner autonomy and teacher autonomy: Synthesising an agenda, in: Learner and teacher autonomy: concepts, realities and responses. Amsterdam.
Lantolf J., Pavlenko A., 2001, (S)econd (L)anguage (A)ctivity theory: Understanding learners as people. In: Breen, Michael P., eds. Learner contributions to language learning: new directions in research, Harlow.
Little D., 1999, Definitions, Issues and Problems, Dublin.
Little D., 2000, We’re all in it together: exploring the interdependence of teacher and learner autonomy [in:] L. Karlsson, F. Kjisik, J. Nordlund (eds.), All Together Now, Papers from the 7th Nordic Conference and Workshop on Autonomous Language Learning, September 2000, Helsinki.
Little D., 2003, Learner autonomy and second/foreign language learning [in:] The Guide to Good Practice for Learning and Teaching in Languages, Linguistics and Area Studies [electronic], CIEL Language Support network.
Little D., 2012, Learner autonomy and second/foreign language learning, http://www.llas.ac.uk/resources/gpg/1409 [access: 28th November 2020].
Macaro E., 1997, Target language, collaborative learning and autonomy, Great Britain.
Nation I.S.P., 2001, Learning Vocabulary in Another Language, Cambridge.
Norton B., 2000, Identity and language learning: gender, ethnicity and educational change, Harlow.
O’Brien T., Guiney D., 2001, Differentiation in Teaching and Learning: Principles and Practice, London.
Opałka B., 2002, Dlaczego i jak wdrażać autonomię uczącego się na lektoracie? [in:] W. Wilczyńska, Wokół autonomizacji w dydaktyce języków obcych: badania i refleksje, Poznań.
Pawlak M., 2017, The Role of Autonomy in Learning and Teaching Foreign Language Grammar [in:] M. Pawlak, A. Mystkowska-Wiertelak, J. Bielak (eds.), Autonomy in second language learning: Managing the resources, Cham.
Rahman Abd., 2018, Building Autonomous Learners in English as a Foreign Language (EFL) Classroom, „ Advances in Social Science, Education and Humanities Research”, Vol. 115.
Raoofi Saeid, et al., 2014, Metacognition and Second/Foreign Language Learning, “English Language Teaching”, Vol. 7, No. 1.
Wilczyńska W., 2002, Wokół autonomizacji w dydaktyce języków obcych, Poznań.
Wiśniewska D., 2001, Rola nauczyciela w kształtowaniu autonomii ucznia, „Neofilolog”, No. 20.
Wiśniewska H., 2017, Learner Autonomy: The Role of Educational Materials in Fostering Self-evaluation [in:] M. Pawlak, A. Mystkowska-Wiertelak, J. Bielak (eds.), Autonomy in second language learning: Managing the resources, Cham.
Yagcioglu O., 2015, New Approaches on Learner Autonomy in Language Learning, „Procedia – Social and Behavioral Sciences”, Vol. 199.
