Nabór tekstów do Ars Educandi 20 / 2024

Nowy autorytaryzm – czy zadajemy właściwe pytania?

Dominującą cechą współczesnego świata wydaje się być chaos, wywołany kolejnymi globalnymi kryzysami, stopniowo osłabiającymi dominującą wcześniej ideologię neoliberalną a także zrodzone z niej ekonomiczne i polityczne instytucje. Co więcej, próżnia pozostawiona przez rozkład neoliberalnej hegemonii, jest coraz częściej zajmowana przez politykę autorytarną. Jest to zjawisko występujące nie tylko na obrzeżach zachodniego świata (Turcja, Węgry, Polska) czy poza nim (Chiny, Rosja, Arabia Saudyjska) ale również w jego matecznikach (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Francja).

Jednocześnie, w przeciwieństwie do lat 30tych XX wieku, autorytaryzmom nie wydaje się sprzyjać żadna dziejowa nieuchronność. Minimalne (przynajmniej poza USA) ideologiczne zaangażowanie obywateli i niezdolność autorytaryzmów do przedstawienia się jako bezalternatywnej recepty na problemy współczesności sugerują, że ich obecność może wynikać z powrotu do normalnego reżimu polityczności, po dwóch dekadach post-politycznego zawieszenia. Autorytaryzm byłby tu nie tyle problemem co symptomem naszej niezdolności do znalezienia odpowiedzi na najważniejsze problemy współczesności (od katastrofy klimatycznej, przez wojny i pandemie, po narastające nierówności majątkowe).

Z perspektywy edukacyjnej, najważniejsze wydaje się być w tym kontekście pytanie o to czy naszą reakcją na obecność tendencji autorytarnych powinna być analiza krytyczna. Silna pozycja krytyki, naturalna w erze neoliberalnej, może być stawiana w wątpliwość w momencie, gdy – wobec rozkładu wcześniejszych struktur hegemonicznych – w jakąś formę „krytyki” czy „hermeneutyki podejrzeń” angażuje się znaczna część populacji (od kwestionowania pozycji elit społecznych po ruchy antyszczepionkowe). Postępujące wyczerpywanie się zasobów społecznego zaufania, które się z tym wiąże może raczej wzmacniać, niż osłabiać, władze autorytarne. Jednocześnie, alternatywa wobec krytyki – czyli jakaś forma namysłu i praktyki, która mierzyłaby się z problemami a nie ich symptomami, niesie ze sobą ryzyko zignorowania postępów autorytarnej polityki, biernej obserwacji ich zakorzeniania się w tkance społecznej.

Zachęcamy wszystkich Państwa do nadsyłania tekstów do rocznika 2024 Ars Educandi, mieszczących się w perspektywie edukacyjnej, politycznej i społecznej i dotyczących naszych współczesnych zmagań z autorytaryzmem, ale też niejasności i wątpliwości jakie mogą się pojawiać zarówno co do naszego wyboru narzędzi, jak i zasadności samego sporu.

Termin nadsyłania tekstów: 30 czerwca 2024

Redaktorzy tomu dr Karolina Starego i dr Łukasz Stankiewicz