Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweEtnografia afektywnych poruszeń: coaching i neoliberalna psyche
DOI:
https://doi.org/10.26881/etno.2022.8.06Słowa kluczowe:
affect theory, rhetoric culture theory, coaching, positive psychology, anthro- pology of well-being, neoliberal psycheAbstrakt
The article seeks to defamiliarize coaching practices based on the premises of positive psy- chology that were the focus of the author’s inquiry during ethnographic research among the Polish community of professional coaches and their clients: managers, entrepreneurs and university teachers. The author argues that coaching practices equip individuals with tools to cope with the social and personal risks associated with living conditions of late-capitalism. These practices are also a space within which we fase the circulation of affects and the power of desires that support capitalist regimes of productivity and, consequently, produce a neoliberal psyche (neoliberal type of subjectivity). In this paper, the author aims to answer the following questions: how do people participating in a coaching process govern themselves (construct, negotiate or contest their own self) by means of affective movements? What is the persuasive dimension of the affective work on self undertaken by coachees that results in subjectification and/or objectification along the lines of neoliberal rationality? And finally: how is the affective-rhetorical process of embodying the neoliberal type of governance manifested in coaching? The answers to these questions have been developed based on the findings of affect theory and rhetoric culture theory.
Downloads
Bibliografia
Abu-Lughod, L., Lutz, C. (1990). Introduction: emotion, discourse, and the politics of eve- ryday life. W: C. Lutz, L. Abu-Lughod (eds.), Language and the politics of emotion (s. 1–23). Cambridge: University Press.
Ahmed, S. (2013). Ekonomie afektywne. Przeł. M. Glosowitz. Opcje, 2, 16–23.
Basso, K. (1993). „Słowa mądrości” w dialekcie zachodnich Apaczów: metafora a teoria semantyczna. Przeł. W. Kubiński. W: M. Buchowski (red.), Amerykańska antropologia kognitywna (s. 213–243). Warszawa: Instytut Kultury.
Bender, J., Wellbery, D. (1990). Rhetoricality: on the modernist return of rhetoric. W: J. Bender, D. Wellbery (eds.), The ends of rhetoric: History, theory, practice (s. 3–39). Stanford: Stanford University Press.
Benedict, R. (1999). Wzory kultury. Przeł. J. Prokopiuk. Warszawa: Wydawnictwo Literackie Muza.
Binkley, S. (2009). The work of neoliberal governmentality: Temporality and ethical substance in the Tale of Two Dads. Foucault Studies, 6, 60–78.
Binkley, S. (2014). Happiness as enterprise: An essay on neoliberal life. New York: State University of New York Press.
Buchowski. M. (2018). Czyściec. Antropologia neoliberalnego postsocjalizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Canfield, J., Chee, P. (2014). Coaching dla zwycięzców. Sprawdzone techniki urzeczywistniania marzeń i osiągania trudnych celów. Przeł. B. Jóźwiak. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Clough, P.T, Halley, J. (eds.). (2007). The affective turn: Theorizing the social. Durham: Duke University Press.
Cullen, J. (2009). How to sell your soul and still get into heaven: Steven Covey’s epiphany-inducing technology of effective selfhood. Human Relations, 62(8), 1231–1254.
Czapiński, J. (2004). Czy szczęście popłaca? Dobrostan psychiczny jako przyczyna pomyślności życiowej. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (s. 235–254). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Fernandez, J. (1974). The mission of metaphor in expressive culture. Current Anthropology, 15(2), 119–145.
Fernandez, J. (1977). The performance of ritual metaphors. W: J.D. Sapir, J.C. Crocker (eds.), The social use of metaphor: Essays on the anthropology of rhetoric (s. 100–131). Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Foucault, M. (2011). Narodziny biopolityki. Wykłady w College de France 1978–1979. Przeł. M. Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Goleman, D. (2007). Inteligencja emocjonalna. Przeł. A. Jankowski. Poznań: Media Rodzina. Graeber, D. (2018). Dług. Pierwsze pięć tysięcy lat. Przeł. B. Kuźniarz. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Hann, C., Parry J. (eds.). (2018). Industrial labor on the margins of capitalism: Precarity, class, and the neoliberal subject. New York: Berghahn Books.
Hauser, G. (2011). Attending the vernacular: A plea for an ethnographical rhetoric. W: C. Meyer, F. Girke (eds.), The rhetorical emergence of culture (s. 157–172). New York: Berghahn Books.
Horney, K. (2004). Neurotyczna osobowość naszych czasów. Przeł. H. Grzegołowska. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Lazzarato, M. (2012). The making of the indebted man: an essay on the neoliberal condition. Przeł. J. Jordan. Los Angeles: Semiotext(e).
Lordon, F. (2012). Kapitalizm, niewola i pragnienie. Marks i Spinoza. Przeł. M. Kozłowski, M. Kowalska. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Lutz, C., White, G. (1986). The anthropology of emotions. Annual Review of Anthropology, 15, 405–436.
Mead, M. (1986). Płeć i charakter w trzech społecznościach pierwotnych. Przeł. E. Życieńska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Mokrzan, M. (2019a). Emotional capital as neoliberal strategy of identity: Coaching upper middle class subjectivities in Poland. Český lid/Czech Ethnological Journal, 106(2), 205–228.
Mokrzan, M. (2019b). Klasa, kapitał i coaching w dobie późnego kapitalizmu. Perswazja neoliberalnego urządzania. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Mokrzan, M. (2021). Inducement to action and change in attitude: Coaching in the light of rhetorical anthropology. W: J. Abbink, S. LaTosky (eds.), Rhetoric in social relations. Dialectics of bonding and contestation (s. 310–334). Oxford: Berghahn Books.
Nienkamp, J. (2009). Internal rhetoric: Constituting selves in diaries and beyond. W: M. Carrithers (ed.), Culture, rhetoric and vicissitudes of life (s. 18–33). Oxford: Berghahn Books.
Peterson, C., Seligman, M. (2004). Character strengths and virtues: A handbook and classification. Oxford: Oxford University Press.
Richard, A., Rudnyckyj, D. (2009). Economies of affect. Journal of the Royal Anthropological. Institute, 15, 57–77.
Rogers, J. (2010). Coaching. Podstawy umiejętności. Przeł. K. Konarowska, D. Porażka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Rose, N. (1999). Governing the soul: The shaping of the private self. London: Free Association Book.
Rusinek, M. (2003). Między retoryką a retorycznością. Kraków: Universitas.
Sapir, E. (1978). Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje. Przeł. B. Stanosz, R. Zimand. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Schwartz, T., White G., Lutz, C. (eds.). (1992). New directions in psychological anthropology. Cambridge: Cambridge University Press.
Scoular, A. (2014). Coaching biznesowy. Przeł. M. Nosorowska. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Seligman, M. (2004). Psychologia pozytywna. Przeł. J. Radzicki. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (s. 18–32). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Songin-Mokrzan, M. (2016). Etnografia Specjalnej Strefy Ekonomicznej jako przyczynek do antropologii faktycznie istniejącego neoliberalizmu. W: W.J. Burszta, P. Jezierski, M. Rauszer (red.), Zwodnicze imaginarium. Antropologia neoliberalizmu (s. 209–234). Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Starr, J. (2011). Podręcznik coachingu. Sprawdzone techniki treningu personalnego. Przeł. A. Trzcińska. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business.
Strecker I., Tyler S., Meyer C. (2015). Retoryka-Kultura. Szkic projektu badawczego na temat związków retoryki i kultury. Zeszyty Etnologii Wrocławskiej, 1(22), 91–106.
Wacquant, L. (2012) Trzy kroki w stronę historycznej antropologii faktycznie istniejącego neoliberalizmu. Praktyka Teoretyczna, 5, 129–151.
Wheelwright, P. (1962). Symbolism. Bloomington: Indiana University Press.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
