Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweUtracona obecność. Doświadczenie żałoby po śmierci zwierzęcia towarzyszącego
DOI:
https://doi.org/10.26881/etno.2022.8.08Słowa kluczowe:
human-animal studies, death, bereavement, multi-species ethnography, petsAbstrakt
Dying is one of the basic existential experiences which, at the most fundamental level, both connects and separates humans from the rest of animate nature. What they have in common is the biological dimension, while divisions occur at the cultural level. Within Western culture, based on the Christian religion, the death of an animal, seen as a soul-less being, is deprived of the sacred dimension and perceived as a biological act of cessation of all vital functions. This belief is contrasted with the perspective of companion animal caretakers, for whom the individual experience of going through the process of dying and the death of their pet can be a traumatic experience, comparable to the experience of the death of a human loved one. In this article, I consider the following: caretakers’ reac- tions to the loss, the specificity of the bond that affects grief, analogies between mourning after the death of a human and a pet, the role of ritual in the mourning process, strategies and ways of reorganizing the relationship with the deceased pet, and social attitudes faced by the caretakers in response to their grief, with particular emphasis on the phenomenon of disenfranchised grief. The text is based on ethnographic qualitative research focused on the caretakers’ experiences related to the disease and death of companion animals.
Downloads
Bibliografia
Bielecka, U. (2012). Mity na temat zdrowej i patologicznej żałoby. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 12(1), 62–66.
Brandes, S. (2009). The meaning of American pet cemetery gravestones. Ethnology: An Inter- national Journal of Cultural and Social Anthropology, 2, 99–118.
Brehant, J. (1993). Thanatos. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Bunkers, S.S. (2010). The lived experience of feeling sad. Nursing Science Quarterly, 23(3), 231–239.
Carmack, B.J. (1985). The effects on family members and functioning after the death of a pet. Marriage & Family Review, 8(3/4), 149–161.
Doka, K.J. (2008). Disenfranchised grief in historical and cultural perspective. W: M.S. Stroebe, R.O. Hansson, H. Schut, W. Stroebe (eds.), Handbook of bereavement research and practice: Advances in theory and intervention (s. 223–240). Washington: American Psychological Association.
Doka, K.J. (2020). Disenfranchised grief and non-death losses. W: D.L. Harris (ed.), Non-Death Loss and Grief. Context and Clinical Implications (s. 25–35). New York: Routledge.
Freud, Z. (1992). Żałoba i melancholia. W: K. Walewska, J. Pawlik (red.), Depresja. Ujęcie psychoanalityczne (s. 28–42). Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe.
Gerwolls, M.K., Labott, S.M. (1994). Adjustments to the death of a companion animal. Anthrozoös, 7(3), 172–187.
Gorer, G. (1979). Pornografia śmierci. Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja, 3(45), 197–203.
Harris, D.L. (2020). Introduction. W: D.L. Harris (ed.), Nondeath loss and grief: Context and clinical implications (s. 1–6). New York: Routledge.
Kaczmarek, A. (2016). Od milczenia do opowieści. Kulturowe dyskursy o umieraniu i śmierci. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
Kaźmierska, K. (1997). Wywiad narracyjny. W: M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa (s. 35–44). Łódź: Katedra Socjologii Kultury Uniwersytetu Łódzkiego.
King, L.C., Werner, P.D. (2011–2012). Attachment, social support, and responses following the death of a companion animal. OMEGA – Journal of Death and Dying, 64(2), 119–141.
Kuszlewicz, K. (2020, 5 października). Żałoba po śmierci zwierzęcia. Sprawy ostateczne. https://sprawyostateczne.pl/2020/10/05/zaloba-po-smierci-zwierzecia/ [dostęp:25.12.2021].
Kołakowski, L. (2021). Śmierć jako własność prywatna. Kraków: Wydawnictwo Znak. Lorenz, K. (1976). I tak człowiek trafił na psa. Przeł. A.M. Linke. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
McCutcheon, K.A., Fleming, S.J. (2001–2002). Grief resulting from euthanasia and natural death of companion animals. OMEGA – Journal of Death and Dying, 44(2), 169–188.
Meyers, B. (2002). Disenfranchisement grief and the loss of an animal companion. W: K. Doka (ed.), Disenfranchised grief (s. 251–264). Champaign: Research Press.
Morley, C., Fook, J. (2005). The importance of pet loss and some implications for services. Mortality, 10, 127–143.
Ogińska-Bulik, N. (2013). Postraumatyczny wzrost: zróżnicowanie ze względu na rodzaj doświadczonego zdarzenia oraz płeć i wiek badanych osób. Acta Universitatis Lodzien- sis. Folia Psychologica, 17, 51–66.
Packman, W., Carmack, B.J., Katz, R., Carlos, F., Field, N.P., Landers, C. (2014). Online survey as emphatic bridging for the disenfranchised grief of pet loss. OMEGA – Jour- nal of Death and Dying, 69(4), 333–356.
Packman, W., Carmack, B.J., Ronen, R. (2011–2012). Therapeutic implications of continuing bonds expressions following the death of a pet. OMEGA – Journal of Death and Dying, 64(4), 335–356.
Planchon, L., Templer, D. (1996). The correlates of grief after the death of a pet. Anthrozoös, 9, 107–113.
Pręgowski, M.P. (2014). Największy, najukochańszy. Ostatnie pożegnanie opiekunów z psami. W: M.P. Pręgowski, J. Włodarczyk (red.), Pies też człowiek. Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce (s. 303–327). Gdańsk: Katedra Wydawnictwo Naukowe.
Quackenbush, J. (1984). Social work in a veterinary hospital: Response to owners’ grief reactions. W: W.J. Kay, H.A. Nieburg, A.H. Kutscher, R.M. Grey., C.E. Fudin (eds.), Pet loss and human bereavement (s. 94–102). Ames: Iowa State University Press.
Reisbig, A.M.J., Hafen, M., Jr., Siqueira Drake, A.A., Girard, D., Breunig, Z.B. (2017). Com- panion animal death: A qualitative analysis of relationship quality, Loss, and Coping. OMEGA – Journal of Death and Dying, 75(2), 124–150.
Roeske, M., (2018). Kiedy umiera kot. Strategie i praktyki związane ze śmiercią zwierzę- cia towarzyszącego na przykładzie forum internetowego Miau.pl. W: E. Borkowska, A. Borkowski, M. Długołęcka-Pietrzak, S. Sobieraj (red.), Kot w literaturze, kulturze, języku i mediach (s. 401–420). Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKRiBL.
Stoiński, A. (2001). Obrzęd pogrzebowy a postawa wobec śmierci. Humanistyka i przyro- doznawstwo, 7, 159–177.
Szyszkowska, M. A. (2019). Między katharsis a pathos. Terapeutyczne aspekty śpiewu. Miscellanea Anthropologica et Sociologica, 20(2), 56–69.
Tedeschi, R.G., Calhoun, L.G. (1996). The post-traumatic growth inventory: Measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9(3), 455–471.
Thomas, E.M. (1993). The hidden life of dogs. Boston: Gallery.
van Gennep, A. (2006). Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii. Przeł. B. Biały. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Wong, P.W.C., Lau, K.C.T., Liu, L.L., Yuen, G.S.N., Wing-Lok, P. (2017). Beyond recovery: Understanding the postbereavement growth from companion animal loss. OMEGA – Journal of Death and Dying, 75(2), 103–123.
Wrobel, T.A., Dye, A.L. (2003). Grieving pet death: Normative, gender and attachment issues. OMEGA – Journal of Death and Dying, 47(4), 385–393.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
