Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweOcena systemu prawa ochrony zabytków: o potrzebie badań w paradygmacie konstruktywistyczno-interpretatywnym
DOI:
https://doi.org/10.26881/gsm.2020.18.11Słowa kluczowe:
system ochrony zabytków, badania jakościowe, paradygmat konstruktywistyczny, paradygmat interpretatywnyAbstrakt
Badania realizowane w paradygmacie konstruktywistyczno-interpretatywnym skupiają się na odpowiedzi na pytania typu: dlaczego?, w jaki sposób? Charakterystyczne dla tego nurtu są badania jakościowe, które pozwalają dotrzeć do opinii i sposobu interpretowania pewnych faktów społecznych przez uczestników – tzw. twórców badanego pola. Wśród stosowanych w tym nurcie metod szczególnie popularny jest indywidualny wywiad pogłębiony.
W celu zbadania skuteczności obowiązującego prawa ochrony zabytków należy przeprowadzić wywiady z respondentami, którzy przynależą do jednej z trzech grup – pracownicy urzędu ochrony zabytków, właściciele zabytków oraz osoby pośredniczące pomiędzy tymi dwiema grupami. Wywiady te mogą przynieść odpowiedzi na pytanie dotyczące wpływu norm prawnych na funkcjonowanie badanej grupy. Wynikiem wywiadów jest ukazanie, w jaki sposób funkcjonuje prawo, jak dana grupa na nie reaguje oraz jak kształtuje się społeczeństwo pod jego wpływem.
Wykorzystanie metod badań społecznych w nurcie konstruktywistyczno-interpretatywnym umożliwia uzyskanie wglądu we „współczynnik humanistyczny” – dotarcie do (choćby tylko deklarowanych) motywacji, które leżą u podstaw pewnych działań społecznych. W ten sposób można ocenić, czy to, co identyfikujemy jako problem, jest uznawane za problem i w jaki sposób jest interpretowane.
Downloads
Bibliografia
Babbie E., The Practice of Social Research, Boston 2012.
Berger P., Luckmann T., The Social Construction of Reality. A Treatise in the Sociology of Knowledge, London 1991.
Bloor D., Knowledge and Social Imagery, Chicago – London 1991.
Bombała B., “Kwestia paradygmatu w naukach o zarządzaniu a Kenetha D. Stranga model badania organizacji”, Zagadnienia Naukoznawstwa 2018, no. 1–4(215–218).
Charmaz K., Constructing Grounded Theory. A Practical Guide Through Qualitative Analysis, London 2006. Dejna D., Metoda. Dociekanie prawdy o amiszach, http://www.accept.umk.pl/publications/PDF_ DD/2012_DD_1.pdf (accessed: 20.11.2020).
Geertz C., Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Kraków 2006.
Glaser B., Theoretical Sensitivity: Advances in the Methodology of Grounded Theory, California 1978.
Glaser B.G., Strauss A.L., The discovery of grounded theory: strategies for qualitative research, Chicago 1967.
Gravlee C., “Researcg Design and Methods in Medicine Anthropology” [in:] A Companion to Medical Anthropology, eds. M. Singer, P.I. Erickson, Chichester, West Sussex 2011.
Gwardzińska Ż., Egzekucja nadzoru konserwatorskiego, Gdańsk 2019.
Jagielska-Burduk A., Szafrański W., Lasik P. (eds.), Zogniskowany wywiad grupowy jako metoda badania prawa ochrony zabytków, Bydgoszcz 2016.
Kaźmierska K., Schütze F., “Wykorzystanie autobiograficznego wywiadu narracyjnego w badaniach nad konstruowaniem obrazu przeszłości w biografii. Na przykładzie socjologicznego porównania narracji na temat życia w PRL-u i NRD”, Przegląd Socjologii Jakościowej 2013, vol. 9, no. 4.
Kvale S., Doing Interviews, London 2008.
Konecki K., Studia z metodologii badań jakościowych, Warszawa 2000.
Lakatos I., Pisma z filozofii nauk empirycznych, Warszawa 1995.
Lasswell H.D., “The policy orientation” [in:] The Policy Sciences: Recent Developments in Scope and Method, eds. D. Lerner, H.D. Lasswell, Standford 1951.
Pawliszak P., “Czystość czy zmaza? Czy jest sens łączyć rozumienie z wyjaśnianiem w antropologii i interpretatywnej socjologii?”, Przegląd Socjologii Jakościowej 2016, vol. 12, no. 4.
Rex J., Key Problems of Sociological Theory, London 1998.
Schatt-Babińska K., Zabytki nieruchome w rękach prywatnych – historia, zagadnienia ochrony i konserwacji na przykładach obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Łodzi, unpublished mdoctoral dissertation under the supervision of Professor Krzysztof Stefański, doctoral defense: 16 January 2020, University of Łódź, Faculty of Philosophy and History.
Sułkowski Ł., Recepcja nurtu interpretatywnego w naukach o zarządzaniu, https://ruj.uj.edu.pl/ xmlui/bitstream/handle/item/85295/sulkowski_recepcja_nurtu_interpretatywnego_2007. pdf?sequence=1&isAllowed=y (accessed: 25.11.2020).
Szmygin B., “Teksty doktrynalne w ochronie dziedzictwa – analiza formalna, zasady tworzenia, dalsze działania” [in:] Vademecum konserwatora zabytków, ed. I. Stachyra, Warszawa 2015.
Wendland M., “Perspektywa konstruktywistyczna jako filozoficzna podstawa rozważań nad komunikacją”, Kultura i Edukacja 2011, no. 4(83).
Zeidler K., “O znaczeniu i roli teorii konserwatorskiej w procesie stosowania prawa” [in:] Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, ed. B. Szymigin, Warszawa – Lublin 2008.
Zeidler K., Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Warszawa 2007.
Zybertowicz A., “Konstruktywizm jako orientacja metodologiczna w badaniach społecznych”, Kultura i Historia 2001, no. 1.
Sources of law
Act of 23 July 2003 on the protection and preservation of monuments (consolidated text: Journal of Laws of 2020, item 282, as amended).
