Samostanowienie dorosłych osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną – ograniczenia i możliwości

Abstrakt

Tematem artykułu jest zagadnienie samostanowienia osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną w kontekście obowiązującego w Polsce prawa cywilnego i powszechnego stosowania instytucji ubezwłasnowolnienia. Omówione zostały ograniczenia w zakresie autonomii osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną oraz zmiany w podejściu do tej grupy na przestrzeni ostatnich lat w odniesieniu do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, ratyfikowanej przez Polskę w 2012 roku. Scharakteryzowano pojęcie samostanowienia i trudności z jego realizacją w warunkach polskiego prawa. Zaprezentowano założenia modelu wspieranego podejmowania decyzji, nad którym trwają prace w Ministerstwie Sprawiedliwości. Przedstawione zostały wyniki badań własnych, które przeprowadzono wśród rodziców dorosłych osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, którzy nie ubezwłasnowolnili swoich dzieci. Zaprezentowano motywy, którymi kierowali się rodzice, dokonując zaniechania procedury ubezwłasnowolnienia oraz trudności, których doświadczają w życiu codziennym w związku z brakiem ubezwłasnowolnienia. W podsumowaniu zawarto wnioski dla praktyki pedagogicznej.