Nauczyciele współorganizujący kształcenie jako twórcy inkluzyjnego środowiska edukacyjnego

Abstrakt

Realizowana obecnie polityka oświatowa na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym z niepełnosprawnością, zmierza w kierunku promowania edukacji inkluzyjnej. Istotą tej formy organizacyjnej kształcenia jest integracja uczniów o zróżnicowanych potrzebach z rówieśnikami w ogólnodostępnych szkołach, w których realizowany jest proces dydaktyczny, wychowawczy i terapeutyczny. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego w placówkach tych powinien być zatrudniony nauczyciel współorganizujący proces kształcenia.

Został dla niego określony zestaw zadań, a poziom ich realizacji należy uznać za jeden z istotniejszych wyznaczników powodzenia wdrażania edukacji inkluzyjnej. Celem niniejszego opracowania będzie ukazanie opinii nauczycieli współorganizujących kształcenie, dotyczących uwarunkowań i efektywności podejmowanych przez nich działań, które mają na celu tworzenie inkluzyjnego środowiska edukacyjnego, sprzyjającego rozwojowi wszystkich uczniów.

Badania sondażowe przeprowadzono na terenie miasta Opole, za pomocą wywiadu kwestionariuszowego w opracowaniu własnym autora, objęto nimi nauczycielki współorganizujące kształcenie w szkołach podstawowych. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, że przygotowanie formalne respondentek kształtuje się na wysokim poziomie, podobnie jak samoocena własnego przygotowania zawodowego. Podnoszą kompetencje poprzez udział w różnych formach doskonalenia, duże znaczenie przypisują posiadanym umiejętnościom i cechom osobowości. Dostrzegają potrzebę realizacji edukacji włączającej, opisują jej zalety, ale także wady, wykazują się refleksyjnym myśleniem w zakresie wprowadzania koniecznych zmian w celu jej ulepszenia.

Do czynników, które kształtują inkluzyjne środowisko edukacyjne, zaliczono pozytywny klimat zespołu klasowego, rodzaj udzielanego wsparcia i trudności, z jakimi się mierzą. Istotne znaczenie ma również podejmowanie i przebieg współpracy z innymi nauczycielami i rodzicami uczniów z niepełnosprawnością oraz warunki do pracy, jakie zapewnia placówka edukacyjna.