Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePoczucie spójności, prężności i radzenie sobie z problemami jako korelanty wypalania się sił rodziców dzieci z niepełnosprawnością. Nowe narzędzie do przesiewowego badania w zakresie wypalania rodzicielskiego
DOI:
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.058.12301Słowa kluczowe:
pomiar wypalenia rodzicielskiego, dzieci z niepełnosprawnością, poczucie koherencji, rezyliencja, radzenie sobieAbstrakt
Nowa skala, Samopoczucia Rodzicielskiego (PBM-12), do pomiaru wypalania się sił u rodziców dzieci z niepełnosprawnością została uwierzytelniona w badaniu 246 rodziców. Analiza czynnikowa (Confirmatory Factor Analysis – CFA) ujawniła model najlepszego dopasowania, na który składają się dwa skorelowane ze sobą czynniki – wyczerpanie i bezradność. Ponadto, w teście poprawności teoretycznej, wszystkie parametry wypalenia ujemnie korelują ze wszystkimi parametrami poczucia koherencji i prężności, a dodatnio – z 3 parametrami radzenia sobie – koncentracja na emocjach i ich wyładowaniu, zaprzestaniu działań i zażywaniu alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych, oraz ujemnie – z pozytywnym przewartościowaniem i rozwojem. Wyniki potwierdzają zasadność pomiaru PBM-12 w kontekście teorii stresu i wypalenia oraz sugerują, że PBM-12 może być użytecznym narzędziem do badania przesiewowego wypalenia rodzicielskiego, rodziców dzieci z niepełnosprawnością.
Downloads
Bibliografia
Antonovsky, A. (1993), The structure and properties of the sense of coherence scale, Social Science & Medicine, 36(6), 725–733.
Bawalsah1, JA.(2016), Stress and Coping Strategies in Parents of Children with Physical, Mental, and Hearing Disabilities in Jordan, International Journal of Education, 8(1).
Burisch, M. (2006), Das Burnout-Syndrom: Theorie der inneren Erschopfung [The burnout syndrome: theory of internal exhaustion], Heidelberg: Springer Medizin Verlag.
Carver C.S., Scheier M.F., Weintraub J.K. (1989), Assessing coping strategies: a theoretically based approach, Journal of Personality and Social Psychology, 56(2), 267–283.
Cauda-Laufer N. (2017), Raising a Child with a Disability: Coping Mechanisms and Support Needs, PCOM Psychology Dissertations, 432.
Hobfoll S.E. (1989), Conservation of resources. A new attempt at conceptualizing stress, American Psychologist, 44, 513–524.
Hobfoll S.E. (2002), Social and psychological resources and adaptation, Review of General Psychology, 6(4), 307–324.
Hobfoll S.E., Freedy J. (1993), Conservation of resources: a general stress theory applied to burnout [w:] W.B. Schaufeli, C. Maslach, T. Marek (eds.), Professional Burnout: Recent Developments in Theory and Research (pp. 115–29), Taylor & Francis, Washington.
Juczyński Z., Ogińska-Bulik N. (2009), Narzędzia pomiaru stresu i radzenia sobie ze stresem [Instruments for measuring stress and coping-with-stress], Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa.
Kumpfer K.L. (1999), Factors and processes contributing to resilience. The resilience framework [w:] M. Glanz i J. Johnson (eds.), Resilience and development. Positive life adaptations, Kluwer, New York, 179–224.
Lazarus R.S. (1990), Theory-based stress measurement, Psychological Inquiry, 1(1), 3–13.
Lazarus R.S., Folkman S. (1984), Stress, appraisal, and coping, Springer Publishing Company, New York.
Maslach C. (1993). Burnout: A Multidimensional Perspective [w:] W.B. Schaufeli, C. Maslach, T. Marek (eds.), Professional burnout: Recent developments in theory and research, Taylor & Francis, Washington, 19–32.
Maslach C., Jackson S.E. (1986), Maslach Burnout Inventory manual. Second edition, Consulting Psychologists Press, Palo Alto.
Maslach Ch., Leiter M.P. (1997), The truth about burnout. How organizations cause personal stress and what to do about it, Jossey-Bass a Wiley Company, San Francisco.
Nabawy G., Moawad A.(2012), Coping Strategies of Mothers having Children with Special Needs, Journal of Biology, Agriculture and Healthcare, 2(8), 77.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2008), Resiliency measuring scale, Nowiny Psychologiczne, 3, 39–56.
Ogińska-Bulik N., Zadworna-Cieślak M. (2014), Rola prężności psychicznej w radzeniu sobie ze stresem związanym z egzaminem maturalnym [The role of resiliency in coping with stress related to the matriculation examination], Przegląd Badań Edukacyjnych/ Educational Studies Review, 19(2), 7–24.
Paster A., Brandwein D., Walsh J. (2009), A comparison of coping strategies used by parents of children with disabilities and parents of children without disabilities, Research in Developmental Disabilities, 30(6), 1337–1342.
Pines A. (1993), Burnout: an existential perspective [w:] W.B. Schaufeli, C. Maslach, T. Marek (eds.), Professional Burnout: Recent Developments in Theory and Research, Taylor & Francis, Washington, 33–51.
Pisula E., Kossakowska Z. (2010), Sense of coherence and coping with stress among mothers and fathers of children with autism, Journal of Autism and Developmental Disorders, 40(12), 1485–1494.
Schaufeli W.B., Bakker A.B., Salanova M. (2006), The measurement of work engagement with a short questionnaire a cross-national study, Educational and Psychological Measurement, 66(4), 701–716.
Sekułowicz M. (2013), Wypalenie się sił rodziców dzieci z niepełnosprawnością [Burnout of parents of children with disabilities], Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
Sekułowicz M., Kwiatkowski P. (2013), Wypalanie się sił u rodziców dzieci z niepełnosprawnością – konstrukcja nowego narzędzia badawczego [The burnout syndrome in parents of children with disabilities – construction of a new research tool], Studia Edukacyjne, 25, 29–50.
Sęk H. (2000), Determinants and mechanisms of professional burnout in the model of social cognitive psychology [in:] H. Sęk. (ed.) Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie [Professional burnout. Causes, mechanisms, prevention], Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 83–112.
Shirom A., Melamed S. (2006), A comparison of the construct validity of two burnout measures in two groups of professionals, International Journal of Stress Management, 13(2), 176.
Siman-Tov A., Kaniel S. (2011), Stress and Personal Resource as Predictors of the Adjustment of Parents to Autistic Children: A Multivariate Model, Journal of Autism and Developmental Disorders, 41(7), 879–890.
Van der Colff J.J., Rothmann S. (2009), Occupational stress, sense of coherence, coping, burnout and work engagement of registered nurses in South Africa, SA Journal of Industrial Psychology, 35(1), 1–10.
