Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweDziecko z chorobami alergicznymi układu oddechowego jako przedmiot badań, diagnozy i terapii – perspektywa interdyscyplinarna
Słowa kluczowe:
choroby alergiczne układu oddechowego, dzieci, badania, diagnoza, terapia, interdyscyplinarnośćAbstrakt
Choroby alergiczne układu oddechowego (astma i alergiczny nieżyt nosa) należą do najczęściej diagnozowanych chorób przewlekłych dzieci i młodzieży. Współczesne badania ujawniają, że osoby w wieku rozwojowym cierpiące na alergię są zagrożone ryzykiem wystąpienia zaburzeń funkcjonowania psychospołecznego. W pracy omówiono zagadnienia kategorialnego versus niekategorialnego podejścia w interpretacji chorób przewlekłych u dzieci, dylematy dotyczące prowadzenia psychologicznych i pedagogicznych badań w populacji dzieci z chorobami alergicznymi układu oddechowego oraz interdyscyplinarny model diagnozy i terapii tychże dzieci. W artykule zaprezentowano zarówno ograniczenia, jak i korzyści przyjęcia holistycznego podejścia w badaniach, diagnozie i terapii dzieci z astmą i alergicznym nieżytem nosa.
Downloads
Bibliografia
Bręborowicz A., Kurzawa R., Lis G., Wojsyk-Banaszak I. (2010), Astma u dzieci [w:] A.M. Fal (red.), Alergia, choroby alergiczne, astma, KraMedycyna Praktyczna, Kraków, 319–348.
Dworak A. (2010), Jakość życia dziecka z alergią. Uwarunkowania środowiska rodzinnego, Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń.
Emeryk A., Bartkowiak-Emeryk M. (2011), Definicja i podział alergicznego nieżytu nosa [w:] A. Emeryk (red.) (2011), Alergiczny nieżyt nosa u dzieci, Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań, 11–16.
Emeryk A., Bręborowicz A., Lis G. (red.) (2010), Astma i choroby obturacyjne oskrzeli u dzieci, Elsevier Urban & Partner, Wrocław.
Emeryk A., Wojnarska A., Zubrzycka R. (2009), Percepcja sytuacji szkolnej przez dzieci z chorobami alergicznymi [w:] K. Janowski, M. Artymiak (red.), Człowiek chory. Aspekty biopsychospołeczne, t. 4, Wydawnictwo POLIHYMNIA, Lublin, 179–198.
Emeryk A., Zubrzycka R. (2008), Interdyscyplinarne spojrzenie na choroby alergiczne u dzieci [w:] A. Bochniarz, J. Bogucki, A. Grabowiec (red.), Teoria i praktyka edukacji zdrowotnej. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Neurocentrum, Lublin, 65–70.
Emeryk A., Wojnarska A., Zubrzycka R. (2013), The Health Locus of Control of children with asthma and allergic rhinitis, Allergy, vol. 68; iss. Supplement 97: 52.
Emeryk A., Wojnarska A., Zubrzycka R. (2018), Interdyscyplinarność w diagnozie i terapii dzieci z chorobami alergicznymi układu oddechowego, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, nr 8 (4): 305–312.
Emeryk A., Wojnarska A., Zubrzycka R. (2019), Interdisciplinary diagnosis and therapy of children with allergic diseases of the respiratory system (e-poster), European Academy of Allergy and Clinical Immunology Congress, Lizbona.
Fryt J. (2014), Funkcje wykonawcze i regulacja zachowania u dzieci chorych na astmę i cukrzycę, Wydawnictwo Akademickie ¯ak, Warszawa.
Fryt J., Pilecka W., Smoleń T. (2013a), Importance of symptom control: self-regulation in children with diabetes type 1 and asthma, Studia Psychologiczne, t. 51, z. 3: 5–18.
Fryt J., Pilecka W., Smoleń T. (2013b), Does asthma disturb executive functions and self-regulation in children?, Polish Journal of Applied Psychology 12 (2): 169–185.
Jedynak J., Oleńska-Pawlak T. (1991), Poziom wiadomości szkolnych dzieci z przewlekłymi chorobami układu oddechowego [w:] J. Baran, T. Oleńska-Pawlak (red.), Z zagadnień rewalidacji dzieci niepełnosprawnych, WSP, Kraków, 131–138.
Kowal K. (2013), Astma oskrzelowa [w:] R. Pawliczak (red.), Alergologia. Kompendium, Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań, 135–163.
Kurzawa R., Wyczesany J. (red.) (1995), Dziecko chore na astmę. Integracja działań pedagogicznych, medycznych i psychologicznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Maciarz A. (1998), Psychoemocjonalne i wychowawcze problemy dzieci przewlekle chorych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Maciarz A. (2001), Pedagogika lecznicza i jej przemiany. Wybrane problemy, Wydawnictwo Akademickie ¯AK, Warszawa.
Muraro A., Clark A., Beyer K., Borrego M., Borres M., Lodrup Carlsen K.C., Carrerr P., Mazon A., Rance F., Valvovirta E., Wickman M., Zanchetti M. (2010), The management of the allergic child at school, Allergy, 95: 681–689.
Nowicka A. (2001), Psychospołeczna integracja dzieci przewlekle chorych w szkole podstawowej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Obtułowicz K. (red.) (2016), Alergologia, PZWL, Warszawa.
Oszwa U. (2007), Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej, Vademecum nauczycieli i rodziców, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Parczewska T. (2012), Doświadczanie koleżeństwa i przyjaźni przez dzieci z chorobami przewlekłymi, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Pawliczak R. (red.) (2013), Alergologia. Kompendium, Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań.
Perzanowska A. (1988), Stosunki uczuciowe w rodzinach dzieci astmatycznych, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie, Kraków, z. 120: 245–257;
Pilecka W. (1990), Dynamika rozwoju psychicznego dzieci chorych na astmę i mukowiscydozę, Wydawnictwo WSP, Kraków.
Pilecka W. (2002), Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka. Problemy psychologiczne, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Pilecka W. (2007), Psychospołeczne aspekty przewlekłej choroby somatycznej dziecka – perspektywa ekologiczna [w:] B. Cytowska, B. Winczura (red.), Dziecko chore. Zagadnienia biopsychiczne i pedagogiczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, 13–38.
Pilecki J. (1991), Dojrzałość szkolna dzieci z przewlekłymi schorzeniami górnych dróg oddechowych [w:] J. Baran, T. Oleńska-Pawlak (red.), Z zagadnień rewalidacji dzieci niepełnosprawnych, Wydawnictwo WSP, Kraków, 122–130.
Rolland J.S. (1984), Toward a Psychosocial Typology of Chronic and Life-Threatening Illness, Family Systems Medicine 2 (3), 245–262.
Rolland J.S. (2012), Mastering family challenges in serious illness and disability [in:] F. Walsh, Normal Family Processes, Guilford Press, 4th ed., New York, 452–482.
Schier K., (2005), Bez tchu i bez słowa – więź psychiczna i regulacja emocji u osób chorych na astmę oskrzelową, GWP, Gdańsk.
Stein R.E.K., Jessop D.J. (1982), A non-categorial approach to chronic childhood illness, Public Health Report 97: 354–362.
Syrek E. (2012), Edukacyjno-pedagogiczne konteksty społecznego wymiaru choroby, Chowanna, 1: 55–68.
Woynarowska B. (red.) (2010), Uczniowie z chorobami przewlekłymi. Jak wspierać ich rozwój, zdrowie i edukację, PWN, Warszawa.
Zubrzycka R. (2010), Rodzinne uwarunkowania funkcjonowania społecznego dzieci z astmą, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Akty prawne
Ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 (Dz. U. z 1997 r. Nr 133, poz. 883 tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926).
Netografia
ICF, International Classification of Functioning, Disability and Health, WHO, Geneva (2001), https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42407/9241545429.pdf;jsessionid=163A7699DAECDD29868AC5386724EA5E?sequence=1 [dostęp: 25.07.2020].
Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10 (2008), https://www.csioz.gov.pl/fileadmin/ user_upload/Wytyczne/statystyka/icd10tomi_56a8f5a554a18.pdf [dostęp: 2.07.2020].
Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia ICF (2009), https://www.csioz.gov.pl/fileadmin/user_upload/Wytyczne/statystyka/icf_polish_version_56a8f7984213a.pdf [dostęp: 2.07.2020].
