Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePraktyczny wymiar probacji wobec osób niepełnosprawnych w Polsce – studium przypadku
Słowa kluczowe:
niepełnosprawność, probacja, kurator sądowy, studium indywidualnego przypadkuAbstrakt
Praca resocjalizacyjna z osobami niepełnosprawnymi, posiadającymi różnego rodzaju ograniczenia w sferze fizycznej czy intelektualnej, stawia przed kuratorami zadania znacząco odbiegające od tych podejmowanych wobec osób w pełni sprawnych. Współpraca z osobą niepełnosprawną wymaga nie tylko dostosowania się kuratora do zastanej sytuacji oraz podejmowania oddziaływań, które odbiegają od tzw. zwyczajowego postępowania, ale także gruntownego przygotowania teoretycznego. Kuratorzy potrzebują systematycznych szkoleń w zakresie możliwych oddziaływań i realnych do osiągnięcia efektów. W toku podejmowanych w ramach realizacji dozoru czynności kurator jest zdany na własne rozpoznanie złożonych problemów, a jego instrumentarium działań w tych przypadkach praktycznie w niczym nie odbiega od dozoru „zwykłego”. W rezultacie dozór dla osoby niepełnosprawnej może stać się dodatkową karą i uciążliwością, a nie szansą na integrację społeczną. Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na sytuację osób niepełnosprawnych, które będąc sprawcami przestępstwa zostały oddane pod dozór oraz opis oddziaływań podejmowanych przez kuratorów sądowych w takich sytuacjach ze wskazaniem napotkanych trudności. Metodą przyjętą w pracy jest studium indywidualnego przypadku. Analiza przypadku dotyczy mężczyzny z orzeczoną niepełnosprawnością pozostającego pod dozorem kuratora w związku z popełnieniem czynu karalnego wraz z opisem planu pracy i podejmowanych przez kuratorów oddziaływań.
Downloads
Bibliografia
Bałandynowicz A. (2010), Prawo socjalne i prawo karne pozbawione sumienia – ekskluzja społeczna jednostki [w:] Problemy współczesnej resocjalizacji, L. Pytka, B. M. Nowak (red.) Wydawnictwo Pedagogium, Warszawa.
Bałandynowicz A. (2007), Kuratela dla dorosłych – pomoc w przystosowaniu do życia w społeczeństwie, „Prokuratura i Prawo”, nr 9, s. 5–28.
Bałandynowicz A. (2011), Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa, Wolters Kluwer, Warszawa.
Bębas S. (2014), Metody i formy oddziaływań wychowawczych kuratorów sądowych, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, t. 33, s. 130–147.
Bielecka E. (2012), Streetworker a kurator sądowy – szkic porównawczy, Prace Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, t. 19, s. 193–216.
Braun P. (2013), Osoba niepełnosprawna w izolacji penitencjarnej, „Niepełnosprawność – Zagadnienia, problemy, rozwiązania”, nr 2(7), s. 129–151.
Brzezińska A. I, Kaczan R., Piotrowski K., Sijko K., Rycielski P., Wierzbicka-Wiszejko D. (2008), Uwarunkowania aktywności zawodowej osób z ograniczeniami sprawności: czynniki społeczno – demograficzne, „Nauka”, nr 1, s. 129–150.
Dykcik W. (2009), Interkulturowe i makrospołeczne konteksty stereotypów w działalności praktycznej z osobami niepełnosprawnymi, „Niepełnosprawność”, nr 1, s. 25–58.
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/definicja.php [dostęp: 26.04.2017].
Iwanowska A. (2011), Marginalizacja i wykluczenie społeczne skazanych na karę pozbawienia wolności – unormowania prawne służące jej ograniczeniu, „Przegląd Więziennictwa Polskiego”, nr 71,s. 87–106.
Kalaman M., Kalaman M. (2012), Wykonywanie kary pozbawienia wolności wobec osób niepełnosprawnych psychicznie i fizycznie w polskim więziennictwie w przeszłości i obecnie, [w:] Żmichrowska M. (red.) Prace Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, „Zeszyty Pedagogiczno–Medyczne”, t. 18, s. 133–149.
Kosterkiewicz W., Kościelski K. (2006), Prowadzenie oddziaływań terapeutycznych w stosunku do więźniów młodocianych (na przykładzie jednostek penitencjarnych okręgu poznańskiego), „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu”, nr 2, s. 213–223.
Kożuch A., Marzec I. (2014), Studium przypadku jako strategia badawcza w naukach społecznych, „Zeszyty Naukowe WSOWL”, nr 2(172), s. 32–44.
Krause A. (2009), Teoretyczne i empiryczne problemy pedagogiki specjalnej. Zarys obszarów badawczych, „Niepełnosprawność”, nr 1, s. 9–24.
Kurlak I. (2016), Więzienna służba zdrowia w trosce o stan zdrowia osób przewlekle chorych, zaburzonych i niepełnosprawnych, „Forum Pedagogiczne”, nr 1, s. 283–296.
Machel H. (2012), Rola terapii w resocjalizacji penitencjarnej, „Resocjalizacja Polska”, nr 3.
Kurnik R. (2000), Osoby niepełnosprawne psychicznie w polskim systemie penitencjarnym – aspekty prawne, „Postępy Psychiatrii i Neurologii, suplement”, nr 2(10), s. 307–311.
Marszałek L. (2007), Społeczny kontekst niepełnosprawności, „Seminare”, nr 24, s. 339–353.
Nowak B.M. (2009–2010), Uwarunkowania skuteczności pracy kuratorskiej, „Szkice Podlaskie”, nr 17–18, s. 291–299.
Opora R. (2010), Refleksje na temat współczesnej resocjalizacji w kontekście jej efektywności, „Resocjalizacja Polska”, nr 1, s. 211–220.
Opora R. (2011), Efektywność i możliwości jej oceny w instytucji kurateli sądowej, „Probacja”, nr 3, s. 65–72.
Opora R. (2012), Współczesne modele resocjalizacji oraz perspektywy na przyszłość, „Niepełnosprawność”, nr 8, s. 59–68.
Paluszkiewicz M. (2015), Prawne pojęcie niepełnosprawności, „Studia Prawno-Ekonomiczne”, t. XCV, s.77–98.
Pierzchała K. (2011), Przestępstwo. Probacja alternatywą dla kary pozbawienia wolności, „Probacja”, nr 4, s. 5–26.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 czerwca 2016 r. w sprawie sposobu i trybu wykonywania czynności przez kuratorów sądowych w sprawach karnych wykonawczych, na podstawie art. 176 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. poz. 557, z późn. zm.).
Stańdo-Kawecka B. (2010), O koncepcji resocjalizacji w polskiej literaturze naukowej polemicznie, „Probacja”, nr 1, s. 108–124.
Stasiak K., Liszke W. (2014), Wychowawczo – zapobiegawcza funkcja dozoru [w:] Zarys metodyki pracy kuratora sądowego, T. Jedynak, K. Stasiak (red.), LexisNexis, Warszawa.
Stępniak P. (2007), Praca socjalna w postępowaniu ze skazanymi, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, Rok LXIX – zeszyt 4, s. 159–173.
Tylewska-Nowak B. (2013), Wybrane czynniki środowiskowe mające wpływ na postrzeganie dorosłości osób z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności intelektualnej, „Studia Edukacyjne”, nr 25, s. 160–168.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90 poz. 557).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89 poz. 555).
Węgliński A. (2013), Zasoby osobiste i kompetencje zawodowe kuratorów sądowych niezbędne w pracy z osobą dozorowaną z problemem alkoholowym, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, t. XXXII, s. 343–364.
Węgliński A. (2014), Motywowanie skazanych z problemem alkoholowym do samowychowania w warunkach wolności dozorowanej, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, t. XXXIII, s. 63–81.
Wojnarska A. (2000), Studium indywidualnych przypadków jako metoda diagnostyczno-terapeutyczna, „Prace Wszechnicy Świętokrzyskiej”, nr 48, s. 145–157.
