Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePamięć werbalna w języku migowym u osób G/głuchych
Słowa kluczowe:
pamięć werbalna, język migowy, osoba G/głucha, narzędzia do badania pamięci werbalnej w języku migowymAbstrakt
W niniejszym artykule opisano zagadnienie pamięci werbalnej w języku migowym, które dotyczy osób G/głuchych posługujących się językiem wizualno-przestrzennym w codziennej komunikacji. W tekście wskazano na podobieństwa, które można zaobserwować w funkcjonowaniu pamięci werbalnej w języku migowym i języku fonicznym, a mianowicie przedstawiono dotychczasowy stan wiedzy na temat trzech zjawisk pamięciowych: efektu podobieństwa fonologicznego, efektu tłumienia artykulacyjnego oraz efektu długości słowa. Następnie podjęto temat pojemności pamięci werbalnej, która różni się w zależności od tego, czy pamięć werbalna dotyczy języka migowego, czy języka fonicznego. Zagadnienie pojemności pamięci werbalnej w języku migowym, mimo iż było dotychczas intensywnie analizowane przez naukowców, to nadal pozostaje kwestią nie do końca wyjaśnioną. Zebranie powyższych danych pozwoliło przejść do części praktycznej rozważań, w której podjęto problematyczną kwestię narzędzi do pomiaru pamięci werbalnej w języku migowym, podając przykłady istniejących na świecie testów oraz wskazując na potrzebę przygotowania ich dla polskiego języka migowego (PJM).
Downloads
Bibliografia
Baddeley A. (1966), Short-term memory for word sequences as a function of acoustic, semantic and formal similarity, Quarterly Journal of Experimental Psychology, 18 (4): 362–365.
Baddeley A., Thomson N., Buchanan M. (1975), Word length and the structure of short-term memory, Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 14 (6): 575–589.
Bellugi U., Fischer S. (1972), A comparison of sign language and spoken language, Cognition, 1 (2–3): 173–200.
Bellugi U., Klima E. S., Siple P. (1974), Remembering in signs, Cognition, 3 (2): 93–125.
Benedict R. H. B., Schretlen D., Groninger L., Brandt J. (1998), Hopkins verbal learning test – Revised: Normative data and analysis of inter-form and test-retest reliability, Clinical Neuropsychologist, 12 (1): 43–55.
Boutla M., Supalla T., Newport E. L., Bavelier D. (2004), Short-term memory span: Insights from sign language, Nature Neuroscience, 7 (9): 997–1002.
Buchsbaum B., Pickell B., Love T., Hatrak M., Bellugi U., Hickok G. (2005), Neural substrates for verbal working memory in deaf signers: fMRI study and lesion case report, Brain and Language, 95 (2): 265–272.
Chow M., Macnamara B. N., Conway A. (2016), Phonological similarity in working memory span tasks, Memory and Cognition, 44 (6): 937–949.
Czyż A. (2017), Miejsce osób tożsamościowo Głuchych w modelu otwartej edukacji XXI wieku, Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 2 (44): 13–24.
Daneman M., Merikle P. (1996), Working memory and language comprehension: A metaanalysis, Psychonomic Bulletin and Review, 3 (4): 422–433.
Denmark T., Marshall J., Mummery C., Roy P., Woll B., Atkinson J. (2016), Detecting Memory Impairment in Deaf People: A New Test of Verbal Learning and Memory in British Sign Language, Archives of Clinical Neuropsychology, 31(8) : 855–867.
Elliott J. M. (1992), Forward digit span and articulation speed for Malay, English, and Two Chinese Dialects, Perceptual and Motor Skills, 74 (1): 291-295.
Ellis N. C., Hennelly R. A. (1980), A bilingual word¬length effect: Implications for intelligence testing and the relative ease of mental calculation in Welsh and English, British Journal of Psychology, 71 (1): 43–51.
Filipczak J. (2014), Czasownik i przestrzeń [w:] P. Rutkowski, S. Łozińska (red.), Lingwistyka przestrzeni i ruchu. Komunikacja migowa a metody korpusowe, Uniwersytet Warszawski, Warszawa, 155–168.
Geraci C., Gozzi M., Papagno C., Cecchetto C. (2008), How grammar can cope with limited short-term memory: Simultaneity and seriality in sign languages, Cognition, 106 (2): 780–804.
Gozzi M., Geraci C., Cecchetto C., Perugini M., Papagno C. (2011), Looking for an explanation for the low sign span. Is order involved? Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 16 (1): 101–107.
Hall M. L. (2012), Short-Term Memory Stages in Sign vs. Speech: The Source of the Serial Span Discrepancy, Cognition, 120(1): 54–66.
Hall M. L., Bavelier D. (2010), Working Memory, Deafness, and Sign Language [w:] M. Marshark, P. Spencer, Oxford handbook of deaf studies, language, and education, Oxford University Press, Nowy Jork, 458–472.
Hanson V. L. (1982), Short-term recall by deaf signers of American Sign Language: Implications of encoding strategy for order recall, Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 8 (6): 572–583.
Irasiak A. (2015), Edukacja dwujęzyczna dla rozwoju językowego dzieci Głuchych w kontekście założeń edukacji międzykulturowej, Forum Oświatowe, 27 (1): 29–42.
Johnston T. (2010), From archive to corpus: Transcription and annotation in the creation of signed language corpora, International Journal of Corpus Linguistics, 15 (1): 106–131.
Kobosko J. (2017), Surdopedagog i psycholog - o „pograniczu” dyscyplin w nauce i praktyce. Zagrożenia czy korzyści?, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Paedagogica, 8: 65–79.
Kobosko J. (2019), Deaf sociocultural identity and experiencing symptoms of depression – a preliminary study of adult CI users with prelingual deafness, Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 25: 275–295.
Kotowicz J. (2015), Nabywanie języka migowego - dyskusja stanowisk, General and Professional Education, 1: 26–36.
Kotowicz J. (2016a), Rozwój kompetencji fonologicznych dzieci nabywających języki migowe, Polonica, 36: 145–157.
Kotowicz J. (2016b), The Neuroscience of the Sign Language, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Paedagogica, 7: 68-76.
Kotowicz J. (2018), Dwujęzyczność migowo-pisana dzieci głuchych. Komunikacja i procesy poznawcze, Wydawnictwo Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, Kraków.
Kotowicz J., Woll B., Herman R. (2020). Adaptation of the British Sign Language Receptive Skills Test into Polish Sign Language, Language Testing, 1–22.
Kuder A. (2020), Negation markers in Polish Sign Language, Sign Language and Linguistics, 1–14.
Logan K., Maybery M., Fletcher J. (1996), The short-term memory of profoundly deaf people for words, signs, and abstract spatial stimuli, Applied Cognitive Psychology, 10 (2): 105–119.
Losiewicz B.L. (2000), A specialized language system in working memory: Evidence from American Sign Language, Southwest Journal of Linguistics, 19 (1): 63–75.
MacSweeney M., Campbell R., Donlan C. (1996), Varieties of short-term memory coding in deaf teenagers, Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 1 (4), 249–262.
Marshall C., Mann W., Morgan G. (2011), Short-term memory in signed languages: Not just a disadvantage for serial recall, Frontiers in Psychology, 2: 6–7.
Morere D. (2013), The Signed Verbal Learning Test: Assessing Verbal Memory of Deaf Signers, Sign Language Studies, 14 (1): 39–57.
Pintner R., Paterson D.G. (1917), A comparison of deaf and hearing children in visual memory for digits, Journal of Experimental Psychology, 2 (1): 76–88.
Plutecka K. (2015), Społeczność Głuchych w zmieniającej się rzeczywistości społecznej i kulturowej, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 17: 14–26.
Podgórska-Jachnik D. (2013), Głusi: emancypacje, Wydawnictwo Naukowe. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi, Łódź.
Pollard R. Q., Rediess S., DeMatteo A. (2005), Development and validation of the Signed Paired Associates Test, Rehabilitation Psychology, 50 (3): 258–265.
Rönnberg J., Rudner M., Ingvar M. (2004), Neural correlates of working memory for sign language, Cognitive Brain Research, 20 (2): 165–182.
Rönnberg J., Söderfeldt B., Risberg J. (2000), The cognitive neuroscience of signed language, Acta Psychologica, 105 (2–3): 237–254.
Rutkowski P., Kuder A., Czajkowska-Kisil M., Łacheta J. (2015), The Structure of Nominal Constructions in Polish Sign Language (PJM): A Corpus-based study, Studies in Polish Linguistics, 10 (1): 1–15.
Stachyra J. (2001), Zdolności poznawcze i możliwości umysłowe uczniów z uszkodzonym słuchem, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Stokoe W. C. (2005), Sign language structure: An outline of the visual communication systems of the American deaf, Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 10 (1): 3–37.
Tomaszewski P. (2006), Mity o polskim języku migowym, Nauczyciel w Świecie Ciszy, 8: 2–11.
Tomaszewski P., Niedźwiecka A., Majewska M. (2018), Kompetencje dzieci głuchych w posługiwaniu się językiem migowym – metody oceny i jej kliniczne znaczenie, Edukacja, 4(147): 136–148.
Wilson M., Emmorey K. (1997a), A visuospatial „phonological loop” in working memory, Evidence from American Sign Language Memory and Cognition, 25 (3): 313–320.
Wilson M., Emmorey K. (1997b), Working memory for sign language¬: a window into the architecture of the working memory system, Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 2 (3): 121–130.
Wilson M., Emmorey K. (1998), A „word length effect” for sign language: Further evidence for the role of language in structuring working memory, Memory and Cognition, 26 (3): 584–590.
Wiśniewska-Jankowska A. (2019), Narzędzia do oceny znajomości języka migowego u dzieci – przegląd, Nowa Audiofonologia, 8 (1): 72–79.
Wiśniewska A. (2014), Kontrowersje wokół diagnozy poziomu funkcjonowania poznawczego uczniów z uszkodzeniem narządu słuchu, Studia Edukacyjne, 30: 229–243.
