Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweSelf-adwokatura osoby z niepełnosprawnością w podwójnej roli pracownika i wolontariusza: Aspekty teoretyczne i studium przypadku
Słowa kluczowe:
niepełnosprawność słuchu, praca zarobkowa, self-adwokatura, wiedza o niepełnosprawności, wolontariatAbstrakt
Modele niepełnosprawności wpływają na to, w jaki sposób osoby z niepełnosprawnościami uczestniczą w życiu społecznym i w jaki sposób mogą zmieniać swoje życie i środowisko, w którym funkcjonują. Partycypacja społeczna może przyjąć formę płatnej pracy lub wolontariatu, jak również uczestnictwa w ruchu samorzeczniczym (self-adwokatury). Artykuł ma na celu przedstawienie, w jaki sposób kobieta z niepełnosprawnością słuchu postrzega swoją podwójną rolę: płatnego pracownika oraz samorzeczniczki w organizacji wspierającej osoby z niepełnosprawnościami. Podczas wywiadu, podkreślała ona rolę self-adwokatury w jej osobistym i zawodowym życiu, w tym szanse na rozwój, jaki daje ta aktywność, oraz wskazała na potencjał, który ma jej praca w aspekcie podnoszenia świadomości społecznej na temat niepełnosprawności. Wyniki są przedyskutowane w kontekście współczesnej literatury dotyczącej znaczenia self-adwokatury dla osób z niepełnosprawnościami.
Downloads
Bibliografia
Anderson S., Bigby C. (2017), Self-advocacy as a means to positive identities for people with intellectual disability: ‘We just help them, be them really’, Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 30: 109–120, doi: 10.1111/jar.12223.
Braun, V., Clarke, V. (2006), Using thematic analysis in psychology, Qualitative Research in Psychology, 3 (2): 77–101.
Cardo, M., de Jong B.A., van den Bos G.A., Beelen A., de Groot I.J., de Haan R.J. (2002), Beyond disability: perceived participation in people with a chronic disabling condition, Clinical Rehabilitation, 16 (1): 27–35, doi: 10.1191/0269215502cr464oa.
Fenn K., Scior K. (2019), The psychological and social impact of self-advocacy group membership on people with intellectual disabilities: A literature review, Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 32 (1): 1349–1358, doi: 10.1111/jar.12638.
Ferrari L., Sgaramella T.M., Santilli S., Di Maggio I. (2017), Career adaptability and career resilience: The roadmap to work inclusion for individuals experiencing disability [in:] K. Maree (ed.), Psychology of Career Adaptability, Employability and Resilience, Cham: Springer, 415–431.
Goodley D. (2005), Empowerment, self-advocacy and resilience, Journal of Intellectual Disabilities, 9 (4): 333–343. doi: 10.1177/1744629505059267.
Goodley D., Ramcharan P. (2010), Advocacy, campaigning and people with learning [in:] G. Grant, P. Ramcharan, M. Flynn, M. Richardson (eds.), Learning disability. A life cycle approach, McGraw-Hill Education, Berkshire, UK, 87–100.
Jaglińska A. (2018), Osoby z niepełnosprawnościami jako edukatorzy społeczni w zakresie tematyki związanej z niepełnosprawnością – z doświadczeń Stowarzyszenia Otwarte Drzwi w realizacji projektu „Siła Woli” [People with disabilities as social educators about disabilityrelated topics: experiences of Open Door Association in Willpower project realization] [in:] J. Kowalska, R. Dziurla, K. Bargiel-Matusiewicz (eds.), Kultura a zdrowie i niepełnosprawność, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 203–224.
Kimball E.W., Moore A., Vaccaro A., Troiano P F., Newman B.M. (2016), College students with disabilities redefine activism: Self-advocacy, storytelling, and collective action, Journal of Diversity in Higher Education, 9 (3): 245–260. doi: 10.1037/dhe0000031.
Luu T.T. (2019), The well-being among hospitability employees with disabilities: The role of disability inclusive benevolent leadership, International Journal of Hospitality Management, 80: 25–35, doi: 10.1016/j.ijhm.2019.01.004.
Nowakowska I. (2018), School psychologist’s interventions to promote successful school re-entry of chronically ill children aiming at altering peers’ attitudes towards them, Studia Edukacyjne, 48: 201–214, doi: 10.14746/se.2018.48.13.
Nowakowska I. (2020), Self-adwokatura jako forma wolontariatu osób z niepełnosprawnością [Self-advocacy as a form of volunteerism of people with disability], Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 48 (2): 69–82, doi: 10.5604/01.3001.0014.1673.
Petri G., Beadle¬Brown J., Bradshaw J. (2020), Redefining self¬advocacy: A practice theory¬based approach, Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 17 (3): 207–218, doi: 10.1111/jppi.12343.
Ryan T.G., Griffiths S. (2015), Self-advocacy and its impacts for adults with developmental disabilities, Australian Journal of Adult Learning, 55 (1): 31–53.
Saunders S.L., Nedelec B. (2014), What work means to people with work disability: a scoping review, Journal of Occupational Rehabilitation, 24 (1): 100–110, doi: 10.1007/s10926- 013-9436-y.
Schur L. (2002), The difference a job makes: The effects of employment among people with disabilities, Journal of Economic Issues, 36 (2): 339–347, doi: 10.1080/00213624.2002.11506476.
Smart J.F., Smart D.W. (2006), Models of disability: Implications for the counseling profession, Journal of Counseling & Development, 84 (1): 29–40, doi: 10.1002/j.1556-6678.2006. tb00377.x.
Southby K., South J. (2016), Volunteering, inequalities and barriers to volunteering: a rapid evidence review, Leeds Beckett University, Leeds.
Stuntzner S., Hartley M.T. (2015), Balancing self-compassion with self-advocacy: a new approach for persons with disabilities, http://self-compassion.org/wpcontent/ uploads/ 2015/08/Stuntzner_Hartley.pdf (accessed: 27.01.2020).
Test D.W., Fowler C.H., Wood W.M., Brewer D.M., Eddy S. (2005), A conceptual framework of self-advocacy for students with disabilities, Remedial and Special Education, 1: 43–54. doi: 10.1177/07419325050260010601.
Tilley E., Strnadová I., Danker J., Walmsley J., Loblinzk J. (2020), The impact of self¬advocacy organizations on the subjective well¬being of people with intellectual disabilities: A systematic review of the literature, Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, doi: 10.1111/jar.12752.
United Nations (2006), Convention on the rights of persons with disabilities, Retrieved from https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities-2 .html (accessed: 27.01.2020).
Van Brakel W.H., Anderson A.M., Mutatkar R.K., Bakirtzief Z., Nicholls P.G., Raju M.S., Das-Pattanayak R.K. (2006), The Participation Scale: measuring a key concept in public health, Disability and Rehabilitation, 28 (4): 193–203, doi: 10.1080/09638280500192785.
Vessey J., Mola E.S. (1997), Teaching adolescents self-advocacy skills, Pediatric Nursing, 23 (1): 53–56.
Williams P., Shoultz B. (1984), We can speak for ourselves: Self-advocacy by mentally handicapped people, University Press, Indiana.
Wolfensberger W. (1983), Social role valorization: a proposed new term for the principle of normalization, Mental Retardation, 21 (6): 234–239.
World Health Organisation (2001), International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF), World Health Organisation, Geneva.
Żyta A., Ćwirynkało K. (2016), Self-advocates with intellectual disabilities in Poland and their way to social participation, 2nd International Conference on Lifelong Education and Leadership for All, Liepaja, Latvia.
