Architektura w śródmieściu Gdyni po 1989 roku wobec tradycji modernistycznej

Autor

  • Alicja Melzacka CIAP Kunstverein w Hasselt, Belgia

Abstrakt

The following article explores the recurring stylistic tendencies in the architecture of Gdynia after 1989, and seeks to identify their origins. The study encompasses four distinguished areas in the city centre, and places emphasis on the relationship between the contemporary (and postmodern) architecture and the architectural legacy of Gdynia’s inner city, which can be broadly defined as ‘modernist’. Based on a series of case studies, the Author has distinguished three intertwined architectural tendencies, each of them referring in their own way to the local context. Often manifested in the same architectural designs and, therefore, inseparable, these tendencies cannot be strictly delimited. They are: ‘regionalist tendency’ deploying architectural forms of the interwar origin, ‘semiotic tendency’ which perceives architecture as the system of signs, and ‘technologising tendency’ of which strive for the ‘high-tech’ appearance can be considered an ideological continuation of the modern imperative of progress. To conclude, contemporary architecture in Gdynia represents, widely understood, contextualism: comprising all of the aforementioned tendencies. Tis status quo is reinforced by the strong need to maintain the continuity of the city’s architecture, but also of its identity. As a result of operating with a relatively limited range of means of expression, architecture in Gdynia constitutes a coherent whole, which can be considered an advantage for the local landscape. Nonetheless, the notorious and often naive application of widely accepted patterns originating from the vocabulary of West European modernism, and the limitations inherent in that approach, should be definitely pointed out for further scrutiny.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bańkowska Barbara, Urbanistyka i ja, Gdańsk 2012.

Cruse Alan, Meaning in Language, an introduction to semantics and pragmatics, New York 2000.

Frampton Kenneth, W stronę krytycznego regionalizmu: sześć zasad oporu [w:] Teorie i manifesty architektury współczesnej, red. Charles Jencks, Karl Kropf, Warszawa 2013, s. 119–122.

Ghirardo Diane, Architektura po modernizmie, Toruń 1999.

Graban Michał, Gdynia wobec przeobrażeń cywilizacyjnych XX i XXI w., Gdynia 2012.

Graban Michał, Tożsamość morska Gdyni wobec wyzwań epoki postindustrialnej [w:] Globalizacja i my. Tożsamość lokalna wobec trendów globalnych, red. Romuald Piekarski, Kraków 2003, s. 271–272.

Gzell Sławomir, Współczesna architektura a tożsamość miast [w:] Architektura współczesna w mieście zabytkowym, red. Andrzej Zwierzchowski, Wrocław 2003, s. 27–30.

Gzell Sławomir, Urbanistyka modernistyczna po cezurze II wojny światowej – przykłady Warszawy i Nowych Tych [w:] Wpływ dorobku II Rzeczpospolitej na urbanistykę i architekturę powojenną, red. Witold Czarnecki, Białystok, 2013, s. 36.

Jaroszewski Tadeusz S., Piękne dzielnice. Uwagi o architekturze luksusowej w Warszawie w latach trzydziestych [w]: Sztuka lat trzydziestych. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Niedzica, kwiecień 1988, Warszawa 1991, s. 167–202.

Joć Iwona, O współczesnej architekturze Gdyni, „Pomerania” 2006, nr 1, s. 7–10.

Kostaszuk-Romanowska Monika, Narracje architektury od czasów postmodernizmu, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2010, nr 1, s. 97–120.

Lorens Piotr, Plany rozwoju przestrzennego jako kontynuacja rozwoju międzywojennej wizji, „Renowacje i Zabytki” 2010, nr 4, s. 127–131.

Moore Charles, Allen Gerald, Lyndon Donlyn, The Place of Houses, New York 1974.

Olenderek Joanna, Modernizm w Gdyni – Modernizm w Łodzi. W poszukiwaniu odniesień stylistycznych w architekturze [w:] Modernizm w Europie. Modernizm w Gdyni. Architektura I połowy XX wieku i jej ochrona, red. Maria Jolanta Sołtysik, Robert Hirsch, Gdynia 2011, s. 95–104.

Olszewski Andrzej K., Art déco i lata trzydzieste w Ameryce a sztuka europejska, Warszawa 2013.

Omilanowska Małgorzata, Nacjonalizm a style narodowe w architekturze europejskiej XIX i początku XX wieku [w:] Nacjonalizm w sztuce i historii sztuki 1789–1950, red. Dariusz Konstantynów, Robert Pasieczny, Piotr Paszkiewicz, Warszawa 1998, s. 146.

Omilanowska Małgorzata, Propaganda wizualna „Polski morskiej” [w:] Polska nad Bałtykiem. Konstruowanie identyfikacji kulturowej państwa nad morzem 1918–1939, red. Dariusz Konstantynów, Małgorzata Omilanowska, Gdańsk 2012, s. 9–17.

Piotrowski Piotr, W kręgu dyskusji postmodernistycznych, „Artium Quaestiones” 1991, nr 5, s. 156–165.

Planting New Towns in Europe in the Interwar Years: Experiments and Dreams for Future Societies, red. Hellen Meller, Heleni Porfyriou, Newcastle upon Tyne, 2016.

The Post-Socialist City, Urban Form and Space Transformations in Central and Eastern Europe after Socialism, red. Kiril Stanilov, Dordrecht 2010.

Sołtysik Maria Jolanta, Dzielnica reprezentacyjna Gdyni i jej powojenne oraz współczesne interpretacje [w:] Wpływ dorobku II Rzeczpospolitej na urbanistykę i architecture powojenną, red. Witold Czarnecki, Białystok 2013, s. 325–353.

Sołtysik Maria Jolanta, Gdynia miasto dwudziestolecia międzywojennego, urbanistyka i architektura, Warszawa 1993.

Sołtysik Maria Jolanta, Inspiracje międzywojenne we współczesnej architekturze Gdyni, „Architektura i Urbanistyka” 2008, nr 15, s. 43–57.

Sołtysik Maria Jolanta, Na styku dwóch epok. Architektura gdyńskich kamienic, Gdynia 2003.

Szczerski Andrzej, Modernizacje. Sztuka i architektura w nowych państwach Europy Środkowo-Wschodniej 1918–1939, Łódź 2010.

Tarnowski Józef, Transformacje estetyczne architektury i urbanistyki w XX wieku, „Estetyka i Krytyka” 2002, nr 2(3), s. 85–106.

Teorie i manifesty architektury współczesnej, red. Charles Jencks, Karl Kropf, Warszawa 2013.

Trzeciak Przemysław, Historia, psychika, architektura, Warszawa 1988.

Tschumi Bernard, I believe in playing architecture in the realm of ideas and invention, New York 2004, https://curatorial.project.com/interviews/bernardtschumi.

Winskowski Piotr, Modernizm przebudowany. Inspiracje techniką w architekturze u progu XXI wieku, Kraków 2000.

Wpływ dorobku II Rzeczypospolitej na urbanistykę i architekturę powojenną, red. Witold Czarnecki, Białystok 2013.

Pobrania

Opublikowane

2018-11-27

Jak cytować

Melzacka, A. (2018). Architektura w śródmieściu Gdyni po 1989 roku wobec tradycji modernistycznej. Porta Aurea, (17), 218–243. Pobrano z https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/portaaurea/article/view/3145

Numer

Dział

Artykuły