Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePrace Konstantego Wojciechowskiego przy katedrze we Włocławku a koncepcja „stylu wiślano‑bałtyckiego”
Abstrakt
The Włocławek Cathedral dedicated to the Assumption of the Blessed Virgin Mary is one of the most important Gothic churches in the lowlands of northern Poland. However, overshadowed by the Cathedrals in Poznań and Gniezno, it is considered a building that is more modest in scale and less artistically valuable. An important issue related to the history of the church is its restoration that was carried out in the last two decades o the 19th century, initially according to the plans of Tadeusz Stryjeński from Cracow and then led by the Warsaw architect Konstanty Wojciechowski (1841–1910). Wojciechowski re-Gothycized the building, giving it a ‘cathedral’ form featuring a magnificent façade with two high towers. These works coincided with the growing popularity of the idea of the ‘Vistula-Baltic Gothic’ as the Polish national style in church construction. The Warsaw architect used the forms of the cathedral he rebuilt to develop his own vision of the church in the ‘Vistula-Baltic style’, competitive to the solutions used by Józef Dziekoński. The incarnation of this vision was the church of the Assumption of the Virgin Mary in Łódź, followed by a series of smaller buildings erected in villages and in small towns within the Russian partition, in which the architect repeated his pattern on a smaller or larger scale. The culmination of Wojciechowski’s creative path was the Church of the Holy Family in Częstochowa (the current Cathedral), built from 1901.
Downloads
Bibliografia
Bałus Wojciech, Krasny Piotr, Kościół parafialny w Wielączy, „Miscellanea Łódzkie” 1996, nr 1 (15), s. 34–36.
Błażejewska Anna, Pilecka Elżbieta, Dzieje sztuki [w:] Dzieje diecezji włocławskiej, t. 1, Średniowiecze, red. Andrzej Radzimiński, Włocławek 2008.
Długosz Jan, Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 9, przeł. J. Mrukówna, Warszawa 1975.
Essenwein August, Die mittelalterlichen Kunstdenkmale der Stadt Krakau, Graz 1866.
Frycz Jerzy, Neogotyk i restauracja zabytków w Polsce [w:] Sztuka 2. połowy XIX wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 173–182.
Frycz Jerzy, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795–1918, Warszawa 1975.
Hube Romuald, Kościół parafialny stary i nowy w Radomsku, Warszawa 1876.
Jung Kazimierz ks., Katedra Włocławska. Krótki rys historyczny m. Włocławka, katedry i Diecezyi Włocławskiej, Włocławek 1900.
Lewandowski Dariusz, Regotycyzacja katedry we Włocławku w końcu XIX wieku, „Studia Włocławskie” 2002, t. 5, s. 366–378.
Łoza Stanisław, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1956.
Machowski Marek, Włodarek Andrzej, Włocławek. Kościół katedralny pw. Panny Marii [w:] Architektura gotycka w Polsce, t. 2, Katalog zabytków, red. Teresa Mroczko, Mariusz Arszyński, Warszawa 1995 (Dzieje sztuki polskiej, 2).
Majdowski Andrzej, Budownictwo kościelne w twórczości projektowej Józefa Piusa Dziekońskiego (1844–1927), Warszawa 1995.
Majdowski Andrzej, Nurt narodowy w architekturze sakralnej Królestwa Polskiego od drugiej polowy XIX wieku. Wybrane problemy, „Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce” 1985, t. 64, s. 5–55.
Majdowski Andrzej, Studia z historii architektury sakralnej w Królestwie Polskim, Warszawa 1993.
Matuszewski Karol, O architekturze u obcych i u nas. Uwagi ze stanowiska estetycznego, „Biblioteka Warszawska” 1881, t. 3, s. 75–93, 231–245, 382–405.
Miłobędzki Adam, Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 1978.
Morawski Michał ks., Monografia Włocławka (Włocławia), Włocławek 1933.
Olszewski Andrzej K., Przegląd koncepcji stylu narodowego w teorii architektury polskiej przełomu XIX i XX wieku, „Sztuka i Krytyka. Materiały do studiów i dyskusji z zakresu teorii i historii sztuki, krytyki artystycznej oraz badań nad sztuką” 1956, nr 3–4, s. 275–372.
Omilanowska Małgorzata, Architekt Stefan Szyller 1857–1933, Warszawa 2008.
Pajor Piotr, Utzig Joanna, „Godny miana katedry. O genezie formy architektonicznej kościoła katedralnego we Włocławku”, „Folia Historiae Artium. Seria Nowa” 2016, t. 14, s. 17–34.
Skibiński Szczęsny, Polskie katedry gotyckie, Poznań 1996.
Stefański Krzysztof, Architektura sakralna Łodzi w okresie przemysłowego rozwoju miasta 1821–1914, Łódź 1995.
Stefański Krzysztof, Konstanty i Jarosław Wojciechowscy – dwa pokolenia, dwie postawy wobec historyzmu, „Biuletyn Historii Sztuki” 2003, nr 1, s. 83–110.
Stefański Krzysztof, Polska architektura sakralna w poszukiwaniu stylu narodowego, Łódź 2000.
Utzig Joanna, Witraże w katedrze we Włocławku w kontekście stylu malarstwa południowoniemieckiego pierwszej połowy XIV wieku, „Folia Historiae Artium. Seria Nowa” 2015, t. 13, s. 5–32.
Wierzbicka Bożena, Franciszek Ksawery Martynowski 1848–1896. Polihistor, teoretyk restauracji zabytków, krytyk sztuki, Warszawa 1998.
