Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweEducational needs of children with migration experience in terms of language development at their early childhood stage. Theoretical assumptions and state of research
DOI:
https://doi.org/10.26881/pwe.2024.59.02Słowa kluczowe:
dzieci z doświadczeniem migracji, edukacja wczesnoszkolna, potrzeby edukacyjne, rozwój językowy, wielojęzycznośćAbstrakt
This article discusses the educational needs of pupils with migration experience, in terms of their language development, considering both the language of the host country and the parents’ native language. The introductory character of the considerations is based on a critical analysis of selected literature on the subject. The analysis of theoretical assumptions and empirical research on the needs and support for the language development of early school‑age pupils reveals different needs of children depending on the type of their migration experience. In addition to specific educational needs, general needs essential for academic success are also emphasized, regardless of the migration type. The conclusion underlines the importance of individualizing the educational process to support the linguistic development of children with migration experience.
Downloads
Bibliografia
Bączyk Lesiuk K. (2016), Mamo, батько! W jaki sposób przygotować się do wychowania dziecka dwujęzycznego? O bilingwizmie w środowisku polsko ukraińskim. “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia”, 7.
Balgoma J. (2024), Improvement of reading skills; its importance of reading comprehension for elementary school learners. “International Journal of Progressive Research in Engineering Management and Science”, 6(4).
Błasiak Tytuła M. (2019), Mowa dzieci dwujęzycznych. Norma i zaburzenia. Kraków, Wydawnictwo Naukowego Uniwersytetu Pedagogicznego.
Błeszyńska K. (2010), Dzieci obcokrajowców w polskich placówkach oświatowych – perspektywa szkoły. Raport z badań. Warszawa, Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Cerna L. (2019), Refugee Education: Integration models and practices in OECD countries. „OECD Education Working Paper”, 203, https://www.oecd.org/officialdocu ments/publicdisplaydocu-mentpdf/?cote=EDU/WKP(2019)11&docLanguage=En, 3.08.2024.
Chrzanowska I., Jachimczak B. (2018), Uczeń z doświadczeniem migracji w edukacji. Diagnoza potrzeb i obszary wsparcia w ramach edukacji włączającej – uczeń cudzoziemski. „Interdyscy-plinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, 21.
Dąbrowa E. (2024), Segregacja czy integracja? – sytuacja uczniów ze słabą znajomością języka polskiego w oddziałach przygotowawczych. In: J. Nikitorowicz, A. Młynarczuk Sokołowska, U. Namiotko (eds.), Przestrzenie międzykulturowe w badaniach i praktyce edukacyjnej. Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Gębal P. (2018), Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno inkluzyjne. Kraków, Księgarnia Akademicka.
Herkt M. (2023), Język a proces integracji imigrantów i imigrantek – rola instytucji kultury. Przykład poznański. “Zarządzanie w Kulturze”, 24(2).
Jędryka B. (2014), Status języka polskiego jako drugiego i obcego w polskiej szkole. „Poradnik Językowy”, 10.
Jędryka B.K. (2022a), Dobry start uczniów z doświadczeniem migracji. “Języki Obce w Szkole”, 2.
Jędryka B.K. (2022b), CLIL po polsku – zintegrowane kształcenie przedmiotowo językowe w dydaktyce języka polskiego jako języka edukacji szkolnej na przykładzie przyrody. In: E. Awramiuk, K. Szamryk (eds.), Z problematyki kształcenia językowego IX. Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Jundziłł E. (2000), Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Kotarba M. (2016), Edukacja elementarna – współczesne tendencje i wyzwania. Aspekt teoretyczny i praktyczny. In: E. Śmiechowska Petrovskij (ed.), Dzieci z trudnościami adaptacyjnymi w młod¬szym wieku. Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Krzemińska D. (2009), Wczesne rozpoczynanie nauki języków. In: D. Sikora Banasik (ed.), Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych. Zarys teorii i praktyki. Warszawa, CODN.
Kyrc B. (2016), Kompetencja fonologiczna a dojrzałość szkolna dziecka dwujęzycznego w Polsce (porównawcze studium przypadku). In: R. Dębski, W.T. Miodunka (eds.), Bilingwizm polsko obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków. Kraków, Księgarnia Akademicka.
Kyrc B. (2018), Dziecko dwujęzyczne jako uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Słownik dziecka dwujęzycznego – studium przypadku. “Postscriptum Polonistyczne”, 22(2).
Kyrc B. (2019), Dziecko ukraińskie w polskiej szkole. Studium przypadku. “Kwartalnik Polonicum”, 31/32.
Laskowski R. (2009), Język w zagrożeniu. Przyswajanie języka polskiego w warunkach polsko szwedzkiego bilingwizmu. Kraków, Universitas.
Lipińska E. (2013), Polskość w Australii. O dwujęzyczności, edukacji i problemach adaptacyjnych Polonii na antypodach. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lipińska E., Seretny A. (2016), Język odziedziczony – polszczyzna pokoleń polonijnych. “Poradnik Językowy”, 10.
Lipińska E., Seretny A. (2019), Język odziedziczony a dwujęzyczność – o konieczności badań komparatywnych. “Acta Universitatis Lodziensis Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, 26.
Markowska Manista U. (2016), Praca z uczniem z trudnościami adaptacyjnymi – specyfika różnic kulturowych i zmiany środowiska edukacyjnego. In: E. Śmiechowska Petrovskij (ed.), Dzieci z trudnościami adaptacyjnymi w młodszym wieku. Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Miodunka W. (2010), Polszczyzna jako język drugi. Definicja języka drugiego. In: J.S. Gruchała, H. Kurek (eds.), Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane Profesor Marii Strycharskiej Brzezinie z okazji Jej jubileuszu. Kraków, Księgarnia Akademicka.
Miodunka W.T., Tambor J., Achtelik A. et al. (2018), Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie. Diagnoza – stan – perspektywy. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Młynarczuk Sokołowska A., Szostak Król K. (2019), Różnorodność i inkluzja w edukacji – wy-brane aspekty wspierania uczniów z doświadczeniem migracji. In: I. Chrzanowska, G. Szumski (eds.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole. Warszawa, FRSE.
Murawska B. (2014), Edukacja wczesnoszkolna. Warszawa, Instytut Badań Edukacyjnych.
Nowicka E. (2006), Uczniowie wietnamscy w oczach nauczycieli szkół podstawowych. In: S. Łodziński, E. Nowicka (eds.), Kulturowe wymiary imigracji do Polski. Studia socjologiczne. Warszawa, ProLog.
Nowicka E., Połeć W. (2005), Sukces w szkole czy wbrew szkole. Dzieci romskie i wietnamskie w oczach nauczycieli polskich. “Etnografia Polska”, 49(1–2).
Pamuła Behrens M. (2018), Język edukacji szkolnej w integracyjnym modelu wsparcia ucznia z doświadczeniem migracji w rodzinie. “Postscriptum Polonistyczne”, 22(2).
Pamuła Behrens M., Szmańska M. (2017), Uczenie uczniów z doświadczeniem migracji – analiza potrzeb. Fundacja im. Mikołaja Reja. https://fundacjareja.eu/uczenie uczniow z-doswiadczeniem migracji analiza potrzeb raport, 10.08.2024.
Pyżalski J. et al. (2022), Razem w klasie. Dzieci z Ukrainy w polskich szkołach. Potencjały i wyzwania w budowaniu wielokulturowej szkoły w kontekście wojny w Ukrainie według nauczycieli i nauczycielek. Raport z badania. Warszawa, Fundacja Szkoła z Klasą.
Rafał Łuniewska J. (2022), Zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów z Ukrainy w polskiej szkole. Jak na nie odpowiadać. Warszawa, ORE.
Sawicka T. (1998), Integracja cudzoziemców w Polsce. Analiza wybranych przypadków. “Kultura i Społeczeństwo”, 42.
Seretny A. (2024), Polszczyzna jako język szkolnej edukacji w perspektywie glottodydaktycznej. Kraków, Universitas.
Siek Piskozub T. (2009), Nauczania języków obcych dzieci w wieku wczesnoszkolnym – wyzwania i problemy. In: D. Sikora Banasik (ed.), Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych. Zarys teorii i praktyki. Warszawa, CODN.
Sperry D., Colunga E., Sun H., Song L., Shimpi P. (eds.) (2022), The role of experience in children’s language development: A cultural perspective. Lausanne, Frontiers Media SA.
Stankiewicz K. (2019), (Nie)problematyczni uczniowie “powracający”. Perspektywa nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. In: Bauć P., Kmita Zaniewska K., Welenc M. (eds.), Demokracja, socjalizacja, wychowanie. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Stankiewicz K., Żurek A. (2022), Edukacja dzieci uchodźczych w Polsce. “INFOS. Zagadnienia społeczno gospodarcze”, 5.
Szybura A. (2016), Nauczanie języka polskiego dzieci imigrantów, migrantów i reemigrantów. “Języki Obce w Szkole”, 1.
Wieszczeczyńska E. (2009), Psychorozwojowe uwarunkowania wczesnej edukacji językowej. In: D. Sikora Banasik (ed.), Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych. Zarys teorii i praktyki. Warszawa, CODN.
Żurek A. (2018), Strategie komunikacyjne osób dwujęzycznych. Na przykładzie polszczyzny odziedziczonej w Niemczech. Kraków, Universitas.
Żurek A. (2023), Z badań nad polszczyzną Ukraińców mieszkających w Polsce. W kierunku bilingwizmu ukraińsko polskiego. In: A. Żurek (ed.), Wielojęzyczność jako wyzwanie społeczne, kulturowe i edukacyjne. Kraków, Wydawnictwo Universitas.
Legal acts
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 2301) [Regulation of the Minister of National Education of 23 August 2017 on the education of persons who are not Polish citizens and persons who are Polish citizens and who have received education in schools operating in the educational systems of other countries (consolidated text: Journal of Laws of the Republic of Poland 2023, item 2301)].
Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 167 ze zm.) [Act of 12 March 2022 on assistance to citizens of Ukraine in connection with the armed conflict on the territory of the country (consolidated text: Journal of Laws of the Republic of Poland 2024, item 167 with amendments)].
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 737) [Edu-cation Law Act of 14 December 2016 (consolidated text: Journal of Laws of the Republic of Poland 2024, item 737)].
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 750 ze zm.) [Educational System Act of 7 September 1991 (consolidated text: Journal of Laws of the Republic of Poland 2024, item 750 with amendments)].
