Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweMiejsca kultury w antropologii i etnografii edukacyjnej
DOI:
https://doi.org/10.26881/pwe.2020.51.04Słowa kluczowe:
kultura, edukacja, antropologia, etnografia, krytyka, różnorodnośćAbstrakt
The focus of this article is on culture as a central concept of educational anthropology – a subdiscipline of anthropology that focuses on the fields of education and learning as key aspects of social life. It begins with an introduction into how culture has been criticially conceptualized in anthropology and ethnography and then illustrates how educational anthropologists have used the concepts of culture and cultural critique to analyze educational processes in diverse sociocultural settings. The author points out three primary areas in which anthropology of education enriches our understanding of education and learning: 1) investigations of diversity of educational practices in different sociocultural contexts; 2) critical examination of cultural practices and structures of inequality and exclusion vis-à-vis minority subjects in the educational process; 3) positioning of participatory research approaches and engagement as legitimate methodological and scholary standpoints. The article builts primarily on examples of texts that have been recently published in the Polish language in order to help situate the perspective of educational anthropology in Polish scholarly discourse and tradition.
Downloads
Bibliografia
Abu El-Haj T.R. (2019), „Urodziłem się tutaj, ale mój dom jest gdzie indziej”. Kształcenie do demokratycznego obywatelstwa w epoce transnarodowych migracji i globalnego konfliktu. W: Červinková H. (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Abu-Lughod L. (2014), Writing Against Culture. W: H.L. Moore, T. Sanders (eds.), Anthropology in Theory. Issues in Epistemology. New York, Wiley & Blackwell.
Anderson-Levitt K. (2012), Anthropologies of Education: A Global Guide to Ethnographic Studies of Learning and Schooling. New York, Berghahn Books.
Buliński T. (2018), Szkoła w Amazońskiej Puszczy. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Červinková H. (red.) (2019a), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Červinková H. (2019b), Nauczanie i uczenie się antropologii w edukacji nauczycieli. W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Clifford J. (2000), Kłopoty z kulturą. Warszawa, Wydawnictwo KR.
Clifford J., Marcus G. (1986), Writing Culture: The Poetics and Politics of Ethnography. Los Angeles, University of California Press.
Erickson F. (2019), Badania ręka w rękę. Uczestnicząca etnografia w działaniu jako część badań edukacyjnych. W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Geertz C. (2005), Opis gęsty – w stronę interpretatywnej teorii kultury. W: M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury: Elementy teorii antropologicznej. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gonzáles N. (2010a), Advocacy Anthropology and Education: Working through the Binaries. „Current Anthropology”, 51(S2): Engaged Anthropology: Diversity and Dilemmas.
Gonzáles N. (2010b), What Will We Do When Culture Does Not Exist Anymore? „Anthropology & Education Quarterly”, 30(4).
Gonzáles N., Moll L.C., Tenery M.F., Rivera A., Rendon P., Gonzáles R., Amanti C. (2019), Latynoskie domostwa i wykorzystywanie ich zasobów wiedzy w nauczaniu. W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Gupta A., Ferguson J. (2005), Poza „kulturę”: przestrzeń, tożsamość i polityka różnicy. W: M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury: Elementy teorii antropologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hannerz U. (2003), Being there… and there… and there! Reflections on multi-site ethnography. „Ethnography”, 4(2).
Hannerz U. (2010), Anthropology’s World life in a Twenty-First-Century Discipline. London, Pluto Press.
Heath S.B. (2019), Osiąganie szkolnych niepowodzeń: antropologiczne podejście do analfabetyzmu i stratyfikacji społecznej. W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Henze R. (2020), Anthropology of Education, Oxford Research Encyclopedias. Oxford, Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190854584.013.10, 14.09.2020.
Levinson B. (2019), Różnice społeczne a tożsamość osoby wyedukowanej w meksykańskiej szkole średniej, W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Levinson B., Pollock M. (eds.) (2011), A Companion to the Anthropology of Education. Malden, MA, Wiley-Blackwell.
Lewis O. (1959), Five families. Mexican case studies in the culture of poverty. New York, Basic Books.
Lipman P. (2010), Etnografia edukacyjna i polityka globalizacji, wojny i oporu. W: H. Červinková, B.D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Lipman P. (2019), W opozycji do miasta. Neoliberalny urbanizm i kulturowa polityka reformy szkolnictwa w Chicago. W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Malinowski B. (2005), Argonauts of the Western Pacific. An Account of Native Enterprise and Adventure in the Archipelagoes of Melanesian New Quinea. New York, Taylor & Francis e-Library.
Marcus G.E., Fischer M.M.J. (2010), Repatriacja antropologii jako krytyki kulturowej. W: H. Červinková, B.D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
McDermott R.P. (2019), Osiąganie szkolnych niepowodzeń: antropologiczne podejście do analfabetyzmu i stratyfikacji społecznej, W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Mead M. (1986), Dojrzewanie na Samoa. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Rubin B., Hayes B.F. (2019), „Z plecakami nie wolno” a „Narkotyki i zabójstwa”. Potencjał i złożoność obywatelskich badań w działaniu z młodzieżą. W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Spindler G. (2019), Transmisja kulturowa. W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Spindler G., Spindler L. (2019), Roger Harker i Schönhausen. Od znanego do obcego. W: H. Červinková (red.), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Vertovec S. (2011), The Cultural Politics of Nation and Migration. „Annual Review of Anthropology”, 40.
Wagner R. (2005), Wynalezienie kultury. W: M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury: Elementy teorii antropologicznej. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wolcott H.F. (2008), Ethnography: A Way of Seeing. Lanham, MD, AltaMira Press, Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
