Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweMiędzy oczekiwaniami a rzeczywistością – perspektywa zawodowa kandydatów do zawodu i początkujących nauczycieli wczesnej edukacji
DOI:
https://doi.org/10.26881/pwe.2023.56.09Słowa kluczowe:
motywy wyboru zawodu, początkujący nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, student pedagogiki wczesnoszkolnej, kształcenie nauczycieliAbstrakt
The paper addresses theoretical considerations focusing on the career choice motives of early childhood education teachers in the light of a review of previous research, and it presents the research problem along with an analysis of results. The aim of this study was to determine the motives for choosing the profession of early childhood education teacher by students of early childhood pedagogy, graduating with a bachelor’s degree, and early childhood education teachers working in the profession for no more than five years. A diagnostic survey method was used, with a questionnaire technique. The results indicate that the choice of early childhood education teachers is a product of internal and external motives, with the former having a dominant role. Meeting psychological needs (including the desire to work with children, personality predispositions) is combined with pragmatic qualities – e.g. days off, low weekly working hours. Both groups surveyed recognize the problem of low professional prestige and the financial unprofitability of the teaching profession. The motivations for studying early childhood pedagogy are personal predispositions, interests and directional talents. The sense of rightness regarding the choice of a professional path increases with the acquisition of practice, which corresponds to the sense of preparation for the profession. The current system of pedagogical internships does not provide sufficient practical preparation for a job as an early childhood education teacher.
Downloads
Bibliografia
Brzezińska A.I. (2008), Nauczyciel jako organizator społecznego środowiska uczenia się. W: E. Filipiak (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy. Bydgoszcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Brzezińska A.I., Klus-Stańska D., Strzelecka A. (1999), O nowe podejście w kształceniu nauczycieli. Warszawa, Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Bullough R.V. (2009), Początkujący nauczyciel. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Chmiel T. (2014), Wizje i (re)wizje przygotowania do zawodu nauczyciela. Wrocław, Dolnośląska Szkoła Wyższa.
Chomczyńska-Rubacha M. (2010a), Ukryty program edukacji pedagogów i nauczycieli. „Kultura i Edukacja”, 76(2).
Chomczyńska-Rubacha M. (2010b), Wstępna edukacja nauczycieli w perspektywie feministycznej. „Kultura i Edukacja”, 76(2).
Day Ch. (2008), Nauczyciel z pasją. Jak zachować entuzjazm i zaangażowanie w pracy. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Denek K. (2012), Nauczyciel między ideałem a codziennością. Poznań, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I.
Gołębniak B.D. (1998), Zmiany edukacji nauczycieli: wiedza – biegłość – refleksyjność. Toruń–Poznań, Wydawnictwo Edytor.
Jakubowicz-Bryx A., Sobieszczyk M., Wojciechowska K. (2022), Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna we współczesnej przestrzeni społecznej. Wybrane aspekty. Bydgoszcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Kaczmarczyk A., Kątny M. (2010), Nauczyciel – zawód, misja czy powołanie? „Studia Pedagogiczne. Problemy społeczne, edukacyjne i artystyczne”, 19.
Klus-Stańska D. (2010), Infantylizujący stereotyp nauczycielki wczesnej edukacji. W poszukiwaniu kontekstów i źródeł ukrytego dyskursu „naszej pani”. „Kultura i Edukacja”, 76(2).
Klus-Stańska D., Nowicka M. (2014), Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Gdańsk, Harmonia Universalis.
Kochanowska E. (2012), Zaniedbywane obszary kształcenia studentów edukacji wczesnoszkolnej – wybrane kierunki zmian. W: J. Bałachowicz, A. Szkolak (red.), Z zagadnień profesjonalizacji nauczycieli wczesnej edukacji w dobie zmian. Kraków, Libron and Authors.
Konarzewski K. (2000), Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Kosiba G., Madejski E., Jaworski J. (2014), Motywy wyboru zawodu a pełnienie roli nauczyciela. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, 67(3).
Kunat B., Szorc K. (2022), „Chcę być nauczycielem, ponieważ…” Proces wyboru zawodu na tle autobiografii studentek pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej. „Kultura i Edukacja”, 137(3).
Pomianowska M., Zawadowska J. (2009), Jak Finowie kształcą nauczycieli? „Dyrektor Szkoły”, 189(9).
Sosnowska-Bielicz E. (2021), Motywy wyboru zawodu nauczycielek edukacji wczesnoszkolnej. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 4.
Szkolak-Stępień A. (2020), Nauczyciel wczesnej edukacji w obliczu utopijnych wyobrażeń matek. Ku teorii ugruntowanej. W: R. Włodarczyk (red.), Utopia a edukacja. Wrocław, Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wiłkomirska A. (2002), Zawodowe i społeczno-polityczne orientacje nauczycieli. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
Zamorska B. (2008), Nauczyciele. (Re)konstrukcje bycia-w-świecie edukacji. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Żegnałek K. (2008), Nauczyciel z powołania… i dobrze wykształcony. „Życie Szkoły”, 8.
Żegnałek K., Gutkowska-Wyrzykowska E. (2016), Nauczyciel – misja czy zawód? „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika”, 13.
Żytko M. (2006), Rola nauczyciela edukacji elementarnej – postulaty a rzeczywistość. „Problemy Wczesnej Edukacji”, 3(1).
Źródła internetowe
Dróżka W., Madalińska-Michalak J.M. (2016), Droga do zawodu nauczyciela i motywy jej wyboru – w świetle autobiograficznych wypowiedzi studentów studiów pedagogicznych. „Forum Oświatowe”, 28(1). https://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/416, 16.02.2023.
Plenkiewicz M. (2001), Współczesny nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej w reformowanej szkole. „Nauczyciel i Szkoła”, 10–11(1–2). https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Nauczyciel_i_Szkola/ Nauczyciel_i_Szkola-r2001-t1_2_(10_11)/Nauczyciel_i_Szkola-r2001-t1_2_(10_11)-s124- 133/Nauczyciel_i_Szkola-r2001-t1_2_(10_11)-s124-133.pdf, 8.02.2023.
Prokopczuk A. (2012), Motywy wyboru zawodu a motywacja do pracy. „Management and Business Administration. Central Europe”, 118(5). https://journals.kozminski.edu.pl/system/files/Prokopczuk.pdf, 28.01.2023.
Pytlak J. (2022), Dlaczego jeszcze są nauczyciele?! https://www.edunews.pl/system-edukacji/nauczyciele/5926-dlaczego-jeszcze-sa-nauczyciele, 11.02.2023.
Sosnowska-Bielicz E. (2020), „Marzyłam, aby zostać nauczycielką”. O motywach wyboru zawodu nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej – doniesienia z badań. „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, 39(4). http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_17951_lrp_2020_39_4_75-88, 16.01.2023.
Szkolak A. (2013), Mistrzostwo zawodowe nauczycieli wczesnej edukacji. Istota, treść, uwarunkowania. Kraków, Wydawnictwo Attyka. http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/doccontent?id=4040, 17.02.2023.
Szkolak A. (2014), Kompendium kandydata na nauczyciela wczesnej edukacji. Kraków, Wydawnictwo Attyka. http://pbc.up.krakow.pl/publication/4920, 2.02.2023.
