„Narodzie Polski, Litwy i Rusi, do broni! […] bój ostatni Europejskiej Cywilizacyi z dzikiem barbarzyństwem Azyi” – refleksje nad 160. rocznicą powstania styczniowego

Autor

  • Krzysztof Lewalski Uniwersytet Gdański

DOI:

https://doi.org/10.26881/rgtn.2023.05

Słowa kluczowe:

powstanie styczniowe, historia Polski XIX w., polskie drogi do niepodległości

Abstrakt

Autor w artykule snuje rozważania nad 160. rocznicą powstania styczniowego. Koncentrują się one wokół kilku istotnych zagadnień, które zostają podjęte w odpowiedzi na następujące pytania: czy była szansa na zwycięstwo? Czy sytuacja międzynarodowa w momencie wybuchu powstania była sprzyjająca? Czy stojący na czele powstania potrafili w tej szczególnej próbie być zjednoczeni i odłożyć spory partyjne na bok? Czy musiało dojść do powstania, czy można było go uniknąć? I wreszcie, czy powstanie coś dało?

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bigoszewska W., Polska biżuteria patriotyczna, Warszawa 2003.

Czy powstanie w roku 1863 było nieuchronne? Zapis dyskusji redakcyjnej odbytej 11 marca 2013 r. z udziałem Jerzego W. Borejszy, Andrzeja Nowaka, Jerzego Zdrady, prowadzonej przez Macieja Janowskiego, „Kwartalnik Historyczny” 2014, R. 121, nr 4.

Dobrzycki W., Historia stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych 1815–1945, Warszawa 1996.

Dunin Wąsowicz K., Kult tradycji i opieka nad weteranami powstania 1863 roku w okresie międzywojennym, „Przegląd Historyczny” 1991, t. 82, z. 2.

Jan Paweł II o dziejach Polski, wybór i oprac. A. Zwoliński, Radom 2004.

Kieniewicz S., Powstanie Styczniowe 1863–1864 [w:] S. Kieniewicz, A. Zahorski, W. Zajewski, Trzy powstania narodowe kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe, red. W. Zajewski, Warszawa 2000.

Kieniewicz S., Powstanie Styczniowe, Warszawa 1983.

Kondracki T., Polskie organizacje kombatanckie w Wielkiej Brytanii w latach 1945–1948, Warszawa 2006.

Konwicki T., Kompleks polski, Warszawa 1989.

Kozłowski E., Bibliografia Powstania Styczniowego, Warszawa 1964.

Kozłowski E., Wrzosek M., Dzieje oręża polskiego 1794–1938, Warszawa 1973.

Małyszek D., W 100. rocznicę. Trójgłos katolicki o powstaniu styczniowym (1963 rok) [w:] Scientia et Fidelitate. Księga Pamiątkowa Ewy i Czesława Deptułów Profesorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. T. Panfil, Lublin 2013.

Marks i Engels o Polsce, Warszawa 1971.

Niebelski E., Wobec roku 1863. Księża w powstaniu styczniowym i ich losy, Lublin 2015.

Nieuważny A., Głupota czy wielki czyn, „Uważam Rze Historia” 2013, nr 1, https://historia.uwazamrze.pl/artykul/971129/glupota-czy-wielki-czyn [dostęp: 5.07.2023].

Polskie powstania narodowe na tle przemian europejskich w XIX wieku, red. A. Barańska, W. Matwiejczyk, J. Ziółek, Lublin 2001.

Postuła W., Polska biżuteria patriotyczna i pamiątki historyczne XIX i XX wieku (na podstawie zbioru autora), Warszawa 2017.

Skibiński P., Insurekcyjny patriotyzm politycznego realisty? Stosunek prymasa Stefana Wyszyńskiego do powstań narodowych [w:] Patriotyzm Polaków. Studia z historii idei, red. J. Kloczkowski, Kraków 2006.

Skok H., Polacy nad Bajkałem 1863–1883, Warszawa 1974.

Sokół S., 155 rocznica Powstania Zabajkalskiego, https://cbw.wp.mil.pl/pl/articles6-aktualnosci/155-rocznica-powstania-zabajkalskiego/ [dostęp: 17.05.2023].

Sztakelberg J.I., Pieczęcie powstańcze 1863–1864, Warszawa 1988.

Śliwowska W., Stefan Kieniewicz jako wydawca źródeł do dziejów powstania styczniowego, „Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska” 1993, vol. 48, Sectio F.

Tarle E., Dyplomacja europejska od pokoju paryskiego do wojny Prus i Austrii z Danią (1856–1863) [w:] Historia dyplomacji do 1871 r., t. 1, oprac. S.W. Bachruszyn [i in.], Warszawa 1973.

Tierling Śledź E., 150. rocznica Powstania Styczniowego w polskich tygodnikach opinii (styczeń 2013), „Niepodległość i Pamięć” 2014, nr 1–2 (45–46).

W sto pięćdziesiątą rocznicę powstania styczniowego. Refleksje o dawnej i nowej historiografii – rozmowa z Profesorem Andrzejem Szwarcem (15.05.2013), wywiad przeprowadziła Edyta Pętkowska, „Teka Historyka” 2013, z. 46.

Wereszycki H., Historyk sam o sobie, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1986, R. 31, nr 3–4.

Pobrania

Opublikowane

2023-12-29

Jak cytować

Lewalski, K. (2023). „Narodzie Polski, Litwy i Rusi, do broni! […] bój ostatni Europejskiej Cywilizacyi z dzikiem barbarzyństwem Azyi” – refleksje nad 160. rocznicą powstania styczniowego. Rocznik Gdański, 82–91. https://doi.org/10.26881/rgtn.2023.05

Numer

Dział

Rozprawy i szkice naukowe