W granicach psychopatologii? Szkolna recepcja Brunona Schulza w okresie stalinowskim
DOI:
https://doi.org/10.26881/sf.2017.10.07Słowa kluczowe:
Bruno Schulz, recepcja szkolna, stalinizm w Polsce, kanon, studia nad recepcjąAbstrakt
After World War II, under the Marxist ideological pressure, the works of Bruno Schulz had no chance to be included in Polish literature reading list at school. He was one of the writers referred to as “bourgeois,” escaping from reality to the world of fantasy. Following such premises, the author of the first textbook focusing on the literature of the interwar period accused Schulz of hating humanity and progress as well as too much stress on form. That tone became somewhat less aggressive in the next textbook, written by Ryszard Matuszewski, who continued the official line but on the other hand treated Schulz more apologetically.
Downloads
Bibliografia
„Podstawowe zadania w zakresie oświaty i wychowania”. 1948. Polonistyka 4.
„Projekt programu literatury. Klasy IX–XI”. 1956. Polonistyka 5.
„Referat Władysława Gomułki na IX Plenum: Węzłowe problemy polityki partii”. 1957. Nowe Drogi 6.
Bagiński P. 1954. „Nad nową instrukcją programową języka polskiego”. Polonistyka 4.
Bagiński P. 1957. „Nad nowym programem języka polskiego dla klas licealnych”. Polonistyka 5.
Balicki Juliusz, Maykowski Stanisław. 1945. Mówią wieki. Wyciąg z podręcznika do nauki języka polskiego w gimnazjach, Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Ficowski Jerzy. 2002. Regiony wielkiej herezji i okolice: Bruno Schulz i jego mitologia. Sejny: Pogranicze.
Instrukcja programowa dla 11-letnich szkół ogólnokształcących na rok szkolny 1954/1955. 1954. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Instrukcja programowa dla liceów ogólnokształcących na rok szkolny 1957–58. Język polski. Klasy VIII–XI. 1957. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Iwaszkiewicz Jarosław. 1953. „Kształćmy w młodzieży poczucie piękna”. Nowa Kultura” 42.
Jakubowski Jan Zygmunt. 1951. Zarys literatury polskiej dla klasy XI wraz z antologią poezji i publicystyki. Cz. 1: 1887–1918. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Janczewski W. 1954. „Oczekiwana i potrzebna książka”. Polonistyka 3.
Jastrun Mieczysław. 1953. „O pełne wychowawcze oddziaływanie literatury”. Nowa Kultura 42.
Karst A. 1953. „Literatura na opak. Po egzaminach wstępnych na wyższe uczelnie”. Przegląd Kulturalny 35.
Karst R. 1953. „O stylu naszych podręczników”. Nowa Kultura 42.
Klimowicz Adam. 1953. O pewnej przedmowie i niektórych truizmach. Przegląd Kulturalny 37.
Knysz-Rudzka Danuta. 1972. Od naturalizmu Zoli do prozy zespołu „Przedmieście”. (Z dziejów tradycji naturalistycznej w wieku XX). Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Korzeniewska Ewa. 1952. Zarys literatury polskiej dla klasy XI wraz z antologią poezji i publicystyki. Cz. 2: 1918–1950. Oprac. przy współpracy A. Wasilewskiego. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Kreczmar Jerzy, Saloni Juliusz. 1948. Drogi i rozdroża. Wypisy polskie dla klasy trzeciej gimnazjum (dawnej czwartej). Cz. 1–3. Warszawa: Nasza Spółdzielnia.
Krzyżanowski Julian. 1961. „Literatura w szkole średniej”. Nowa Szkoła 1.
Libera Z. 1950. „Znaczenie wychowawcze nauczania literatury w dobie budowania podstaw socjalizmu (Referat wygłoszony na Zjeździe Polonistów w maju br.)”. Polonistyka 3–4.
Libera Z. 1953. „Dyskusja musi się rozwinąć!”. Nowa Kultura 42.
Libera Z. 1954. „Przeciwko werbalizmowi i schematyzmowi w nauczaniu literatury”. Głos Nauczycielski 37.
Łastik S. 1956. „Nareszcie podręcznik”. Życie Literackie 24.
Materiały do nauczania historii literatury polskiej: wybór artykułów krytyczno-literackich. 1950. T. 2: Naturalizm–modernizm, literatura współczesna. Wyboru tekstow dokonali K. Budzyk i J. Z. Jakubowski. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Matuszewski Ryszard. 1953. „My i dwudziestolecie”. Nowa Kultura 40.
Matuszewski Ryszard. 1953. Literatura międzywojenna. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Matuszewski Ryszard. 1956. Historia literatury polskiej. Materiały do nauczania dla klasy XI. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Matuszewski Ryszard. 1993. „Nie staję do konkurencji”. Dekada Literacka 6.
Matuszewski Ryszard. 2004. Fik Ignacy. W Alfabet. Wybór z pamięci 90-latka, Warszawa: Iskry.
Mauersberg Stanisław. 1974. Reforma szkolnictwa w Polsce w latach 1944–1948, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Mazanowscy Antoni i Mikołaj. 1947. Obraz literatury polskiej. Okresem lat 1918–1947. Uzup. S. Papee. T. 1–2. Kraków: Wydawnictwo Przełom.
Nałkowska Zofia. Dzienniki V: 1939–1944. Oprac. H. Kirchner. Warszawa: Czytelnik.
Pęcherski Mieczysław. 1970. Szkoła ogólnokształcąca w Polsce Ludowej, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Program nauki w 11-letniej szkole ogólnokształcącej: projekt. Język polski. 1949. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Program nauki w 11-letniej szkole ogólnokształcącej: projekt. Język polski. 1950. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Rosiak R. 1957. „O pełny obraz literatury polskiej”. Kamena 11.
S. Łastik, Pomówmy teraz o programach, „Nowa Kultura” 1953, nr 42.
Sandauer Artur. 1965. „Wojna o Schulza”. Współczesność 5.
Schulz Bruno. 1959. Sierpień. W H. Boguszewska [i inni]. Przedmieście. Zespół Literacki Przedmieście. Warszawa: Czytelnik.
Schulz Bruno. 2016. Księga listów. Zebrał i przygotował do druku Jerzy Ficowski, uzupełnił Stanisław Danecki. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Sienko Maria. 2002. Polonistyka szkolna w gorsecie ideologii. Dyskusje wokół wychowania literackiego w latach 1944–1989. Kraków: Wydawnictwo Naukowe AP.
Sławińska H. 1953. „Początki edukacji literackiej”. Przegląd Kulturalny 38.
Słonimski Antoni. 1959. Literatura w podręcznikach szkolnych. W Artykuły pierwszej potrzeby. Warszawa: PIW.
Szyszkowski W. 1960. Nauczanie literatury w szkole średniej a uniwersyteckie studium polonistyczne. W Zjazd naukowy polonistów. 10–13 grudnia 1958. Red. nauk. K. Wyka, Wrocław.
Wojdon Joanna. 2001. Propaganda polityczna w podręcznikach dla szkół podstawowych Polski Ludowej (1944–1989). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Wojeński Teofil. 1946. Historia literatury polskiej. T. 1–2. Warszawa: Wiedza.
Wyka Kazimierz. 1953. „O podręcznikach – serio”. Życie Literackie 47.
Wyka Kazimierz. 1953. „O podręcznikach polemicznie”. Życie Literackie 48.
Wypowiedź Witolda Jarosińskiego na XIII Plenum KC PZPR.
Zarządzenie Ministra Oświaty z 16 czerwca 1951 r. (Nr GM. Sekr. – 2465/51) w sprawie instrukcji programowej i podręcznikowej dla 11-letnich szkół ogólnokształcących na rok szkolny 1951/52 (Dz.Urz. MO 1951, nr 11, poz. 135).
Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 10 czerwca 1948 r. (Nr VI Pg 1453/48) (Dz.Urz. MO 1948, nr 7, poz. 127).
Zespoł Literacki „Przedmieście”. 1934. Przedmieście. Z przedmową H. Krahelskiej, Warszawa: Rój.