Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKilka uwag na temat obrazu „idealnego władcy” Teodoryka Wielkiego w świetle „Variae” Kasjodora Senatora (część pierwsza)
DOI:
https://doi.org/10.26881/sds.2023.26.12Słowa kluczowe:
Theodoric the Great, image of an “ideal” ruler, Cassiodorus SenatorAbstrakt
In this article, the author analyzes letters from the royal chancellery of Theodoric the Great in terms of creating an image of an “ideal” Christian ruler via the example of Theodoric. The article opens with an introduction in which the issues analyzed are outlined. Then the six main features are set out of the “ideal” Christian ruler emerging from the image created in the letters from the royal chancellery of Theodoric. Because of the abundance of source material, it has been necessary to divide the article into two parts. In the first part, we dis cuss the three most common features in the sources: fair and law-abiding, caring for his people, caring for the development of the state. The first part ends with a short summary. In the second part, we will discuss the next three features, which include: dealing with military affairs, skillfully conducting “foreign policy”, being distinguished by Christian virtues, and caring for the Church. In the second part, we will present a summary that contains conclusions about the image of an “ideal” Christian ruler presented via the example of Theodoric. Letters from the chancellery, presided over by Cassiodorus Senator, are a valuable source for early-medieval Italy under Ostrogoth rule. We can see in them the changes that took place in the society of that time after the collapse of the western structures of the Roman Empire.
Downloads
Bibliografia
Alföldi G., Historia społeczna starożytnego Rzymu, Poznań 2011.
Arnold J.J., Theoderic and the Roman Imperial Restoration, Cambridge–New York 2014.
Astell A.W., Cassiodorus’s Commentary on the Psalms as an Ars rhetorica, „Rhetorica. A Journal of the History of Rhetoric” 1999, vol. 17/1, s. 37–55.
Ausbüttel F.M., Theoderich der Große, Darmstadt 2004.
Balsdon J.P.V.D., Life and Leisure in Ancient Rome, London 2004.
Benvenuti G., La Rocca della Verruca e il sistema difensivo del Monte Pisano, Pisa 2004.
Bjornlie M.S., Politics and Tradition Between Rome, Ravenna and Constantinople. A Study of Cassiodorus and the Variae, 527–554, Cambridge 2013.
Boßhammer S., Wege zum Frieden im nachrömisch gotischen Italien. Programmatik und Praxis gesellschaftlicher Kohärenz in den Variae Cassidors, Berlin–Boston 2021.
Boytsov M.A., The Good Sinful Ruler: Ambrose of Milan and [w:] The Good Christian Ruler in the First Millennium. Views from the Wider Mediterranean World in Conversation, eds. P.M. Forness, A. Hasse-Ungeheuer, H. Leppin, Berlin–Boston 2021, s. 65–86.
Budzanowska D., Sprawiedliwość a władca w pismach filozoficznych Seneki, „Vox Patrum” 2000, t. 20, s. 553–560.
Burns T.S., Theodoric the Great and the Concpets of Power in Late Antiquity, „Acta Classica” 1982, vol. 25, s. 99–118.
Cardini F., Cassiodoro il Grande. Roma, i barbari e il monachesimo, Milano 2009.
Fagan G.G., The Lure of the Arena. Social Psychology and the Crowd at the Roman Games, Cambridge 2011.
Farina R., L’Impero e l’Imperatore cristiano in Eusebio di Cesarea. La prima teologia politica del cristianesimo, Zürich 1966.
Fauvinet¬ Ranson V., Decor civitatis, decor Italiae: monuments, travaux publics et spectacles au VIe siècle d’après les Variae de Cassiodore, Bari 2006.
Forness P.M., Hasse¬ Ungeheuer A., Leppin H., Introduction: Expanding the Discourse on Good Christian Rulership [w:] The Good Christian Ruler in the First Millennium. Views from the Wider Mediterranean World in Conversation, eds. P.M. Forness, A. Hasse¬ Ungeheuer, H. Leppin, Berlin–Boston 2021, s. 1–36.
Furmanek P., Recepcja prawa rzymskiego – średniowiecze i czasy nowożytne, „Studenckie Zeszyty Naukowe” 2001, vol. 4/6, s. 46–54.
Gillett A., The purposes of Cassiodorus „Variae” [w:] After Rome’s Fall. Narrators and Sources of Early Medieval History, ed. A. Murray, Toronto 1998, s. 37–50.
Gračanin H., Late Antique Dalmatia and Pannonia in Cassiodorus’ Variae, „Povijesni Prilozi” 2015, t. 49, s. 9–83.
Halsall G., Barbarian Migrations and the Roman West, 376–568, Cambridge–New York 2007.
Harper K., The Fate of Rome: Climate, Disease, and the End of an Empire, New Jersey 2017.
Heather P., Theoderic, King of the Goths, „Early Medieval Europe” 1995, vol. 4/2, s. 145–173.
Herrin J., Rawenna. Stolica imperium, tygiel Europy, Poznań 2020.
Johnson M.J., Toward a History of Theoderic’s Building Program, „Dumbarton Oaks Papers” 1988, vol. 42, s. 73–96.
Jóźwiak S., Państwo i Kościół w pismach św. Augustyna, Lublin 2004.
Kakridi C., Cassiodors „Variae”. Literatur und Politik im ostrogotischen Italien, Leipzig 2005.
Kasprzak D., Augustyn – „polityk teocentryczny” [w:] Ecclesia in Republica. Studia patrystyczne zebrane w 90. rocznicę ustanowienia Administracji Apostolskiej na Górnym Śląsku, wybór i red. W. Myszor, Katowice 2014, s. 90–113.
Kaylor Jr. N.H., Introduction: The Times, Life and Work of Boethius [w:] A Companion to Boethius in the Middle Ages, eds. N.H. Kaylor Jr, P.E. Phillips, Leiden 2012, s. 1–46.
Kornatowski W., Społeczno polityczna myśl św. Augustyna, Warszawa 1965.
Kowalczyk S., Patrystyczna koncepcja sprawiedliwości, „Vox Patrum” 1997, t. 32–33, s. 371–379.
Krautschick S., Cassiodor und die Politik seiner Zeit, Bonn 1983.
Królikowski J., Napięcie między świeckością a sakralnością w wizji władcy w De vita Constantini Euzebiusza z Cezarei, „Vox Patrum” 2002, t. 42–43, s. 151–159.
Leppin H., Finding a Common Cause: Fourth Century Greek Discourses on Rulership [w:] The Good Christian Ruler in the First Millennium. Views from the Wider Mediterranean World in Conversation, eds. P.M. Forness, A. Hasse-Ungeheuer, H. Leppin, Berlin–Boston 2021, s. 39–64.
Liebeschuetz J.H.W.G., „Shows and Factions”. The Decline and Fall of the Roman City, Oxford 2003.
Liebs K.D.H., Die Jurisprudenz im spätantiken Italien (260–640 n.Chr.), Berlin 1987.
Leclerq J., The Love of Learning and the Desire for God, New York 1977.
Marenbon J., Boethius, Oxford 2003.
Marshall R.T., Studies in the Political and Socio Religious Terminology of the De civitate Dei, Washington 1952.
Momigliano A., Cassiodoro, in Sesto contributo alla storia degli studi classici e del mondo antico, vol. 2, Roma 1980.
Moorhead J., Theoderic in Italy, Oxford 1992.
Morosi R., I saiones, speciali agenti di polizia presso i Gotti, „Athenaeum” 1981, vol. 59, s. 150–165.
Morton C., Marius of Avenches, the ‘Excerpta Valesiana’, and the Death of Boethius, „Traditio” 1982, vol. 38, s. 107–136.
Mossakowski W., Z badań nad prawem azylu w starożytności chrześcijańskiej, „Prawo Kanoniczne. Kwartalnik Prawno-Historyczny” 1996, t. 39/1–2, s. 199–204.
Nikodem J., Władca idealny i tyran w myśli politycznej średniowiecza, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2019, t. 61/2, s. 11–42.
O’Donnell J.J., Cassiodorus, Berkeley 1979.
Ożóg M., Inter duas potestates. Polityka religijna Teoderyka Wielkiego, Kraków 2012.
Pietras H., Ożóg M., Edykt Teoderyka, przepisy synodalne a prawo azylu, „Polonia Sacra” 2011, R. 15 (33), nr 29 (73), s. 85–96.
Preuß K., The Emperor’s Two Cities: Augustine’s Image of the Good Christian Ruler in De civitate Dei 5.24 [w:] The Good Christian Ruler in the First Millennium. Views from the Wider Mediterranean World in Conversation, eds. P.M. Forness, A. Hasse-Ungeheuer, H. Leppin, Berlin–Boston 2021, s. 87–108.
Pronay A., Einleitung [w:] Cassiodorus Senator: Einführung in die geistlichen und weltlichen Wissenschaften (Institutiones divinarum et saecularium litterarum), Übersetzer A. Pronay, Hildesheim–Zürich–New York 2014, s. 1–26.
Radtki Ch., The Senate at Rome in Ostrogothic Italy, A Companion to Ostrogothic Italy, eds. J.J. Arnold, M. Shane Bjornlie, K. Sessa, Leiden–Boston 2016, s. 121–146.
Richards J., The Popes and the Papacy in the Early Middle Ages, 476–752, London 1979.
Schäfer Ch., Der weströmische Senat als Träger antiker Kontinuität unter den Ostgotenkönigen (490–540 n. Chr.), St. Katharinen 1991.
Slater W.J., Pantomime Riots, „Classical Antiquity” 1994, vol. 13, s. 120–144.
Spychała D., Cesarze rzymscy a arianizm: od Konstantyna Wielkiego do Teodozjusza Wielkiego (312–395), Poznań 2007.
Spychała D., Przynależność konfesyjna Ostrogotów za Teodoryka Wielkiego. Między Kościołem plemiennym a powszechnym [w:] Skryptorium. Prace historyczne ofiarowane Profesorowi Tomaszowi Nowakowskiemu, red. D. Dąbrowski, D. Karczewski, M.G. Zieliński, Bydgoszcz 2021, s. 329–341.
Turlej S., Konflikty o Sirmium w dobie upadku państwa Ostrogotów (526–535), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2018, t. 145, z. 3, s. 489–504.
Vanderspoel J., Cassiodorus as Patricius and ex Patricio, „Historia. Zeitschrift für Alte Geschichte” 1990, Bd. 39/4, s. 499–503.
Viscido L., Rispetto per la romanita nelle „Variae” di Cassiodoro, „Prometeo” 1984, vol. 15, s. 111–118.
Vitiello M., Cassiodorus anti Boethius?, „Klio” 2008, vol. 90/2, s. 461–484.
White A.W., Mime and the Secular Sphere: Notes on Choricius’Apologia Mimorum [w:] Papers presented at the Sixteenth International Conferenceon Patristic Studies held in Oxford 2011, ed. M. Vinzent, vol. 8: New Perspectives on Late Antique spectacular, Walden–Paris–Walpole (MA) 2013 („Studia Patristica”, vol. 60), s. 47–51.
Wiemer H.- U., Theoderich der Große. König der Goten, Herrscher der Römer, München 2018.
Wnętrzak T., Konstantyn Wielki w oczach Euzebiusza z Cezarei i w badaniach współczesnych historyków [w:] Euzebiusz z Cezarei, Życie Konstantyna, wstęp, tłum., przyp. T. Wnętrzak, Kraków 2007, s. 9–98.
Wysocki M., Obraz chrześcijańskiego władcy w listach św. Ambrożego, „Vox Patrum” 2014, t. 61, s. 171–177.
Żardecka M., Znaczenie rozsądku i umiaru w życiu jednostki i społeczeństwa, „Logos i Ethos” 2017, t. 45, s. 7–28.
