Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePolonia pieta. Język religijny w plakacie. Szkolna perspektywa odbioru artystycznego
Abstrakt
Analiza i interpretacja różnych tekstów kultury stanowi ważny nurt współczesnej edukacji polonistycznej. W dzisiejszej szkole obecność różnych form wypowiedzi jest uwarunkowana wymogami ewaluacji zewnętrznej. Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób refleksyjny nauczyciel może kształtować odbiór treści religijnych, które zostały uaktywnione w przekazie wizualnym. Przykład stanowi Polonia pieta, dwudziestowieczny plakat autorstwa Jerzego Karolaka i Stefana Gałkowskiego. Tekst przedstawia możliwości kształtowania dyskursu religijnego na lekcjach języka polskiego i proponuje kreatywne rozwiązania dydaktyczne, które będą motywować uczniów do poszukiwania istotnych kontekstów interpretacyjnych.
Downloads
Bibliografia
Baccheschi E., Di Pietro L., Geniusz sztuki El Greco, tłum. B. Toeplitz-Kaczmarek, Warszawa 1985.
Bettagno A., Brown Ch., Calvo Serraller F., Haskell F., Pérez Sánchez A. E., Muzeum Prado. Arcydzieła malarstwa, tłum. B. Mierzejewska, K. Maleszko, A. Gogut, Warszawa 2011.
Bujnowicz-Szewczyk I., Metody aktywizujące z wykorzystaniem plakatu w edukacji polonistycznej w szkole ponadgimnazjalnej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2005, z. 7, t. 2, s. 229–253.
Cieślak J., Islamska pieta, wojna i rewolty, „Rzeczypospolita” z dnia 11 lutego 2012 | Kultura.
Dydo K., Cała ta muzyka. Polski plakat muzyczny. 1899–2012, Katowice 2012.
Fijałkowska J., Współczesny plakat polski, oprac. graf. Z. Weiss, Warszawa 1974.
Gellnerowa D., W mieście, Warszawa 1961.
Girardi M., Michał Anioł, tłum. J. Walkowska, Warszawa 2006, s. 31.
Górski J., Plakat teatralny: sztuka czy sztuka reklamy? Rozm. P. Płoski, „Teatr” 2008, nr 6, s. 65–71.
Grys I., Z historii plakatu olimpijskiego, „Sport Wyczynowy” 1996, nr 5/6, s. 43–48.
Huml I., Współczesna tkanina polska, Warszawa 1989.
Janczarski Cz., Elementarz Wiewióreczki, Warszawa 1963.
Karkut D., Plakat i jego miejsce w edukacji polonistycznej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Dydaktyka” 2004, z. 3, s. 75–81.
Kierst J., Nad potoczkiem, Warszawa 1954.
Klukowski B., Edycje elementarzy Mariana Falskiego, „Poradnik Bibliotekarza” 2005, nr 1 s. 25–29.
Kłakówna Z. A., Kołodziej P., Łubieniewska E., Martyniuk W., Steczko I., Waligóra J., To lubię! Książka dla nauczyciela, klasa II, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, Kraków 2004.
Kłakówna Z. A., Kołodziej P., Łubieniewska E., Waligóra J., To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Kształcenie kulturowo-literackie, klasa II, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, Kraków 2004.
Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1993.
Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990.
Korczakowska J., Żuczek i Marsjanie, Warszawa 1983.
Ligocki A., Sztuka renesansu, Warszawa 1973.
Mannini L., Wielkie Muzea. Prado, tłum. H. Borkowska, Warszawa 2007.
Myrdzik B., Plakat jako technika przekładu intersemiotycznego, w: Od teatru żaków do internetu: o edukacji humanistycznej w szkole, red. B. Myrdzik, Lublin 2003, s. 85–94.
Nieznanowski S., Planctus, w: Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 2002.
Porazińska J., Zuchwały strzyżyk. Polskie bajki ludowe o zwierzętach, Warszawa 1958.
Rajewicz D., Jak czytać plakat? „Język Polski w Liceum” 2014/2015, nr 4, s. 57–71.
Rzepińska M., Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, Warszawa 1989.
Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński i inni, Wrocław 1988.
Sawicki S., „Bogurodzica” i „Lament świętokrzyski”, w: Z pogranicza literatury i religii. Szkice, Lublin 1978, s. 46–54.
Sawicki S., Matka Boska w poezji średniowiecza i renesansu, w: Matka Boska w poezji polskiej, oprac. M. Jasińska i in., t. 1: Szkice o dziejach motywu, Lublin 1959.
Scholz-Hänsel M., El Greco: Dominikos Theotokopulos: 1541–1614, tłum. E. Tomczyk, Köln / Warszawa 2005.
Stefan Gałkowski, red. M. Buczek-Śledzińska, Kraków 2010.
Stępień P., Chaos i ład. „Lament świętokrzyski” w świetle tradycji teologicznej, w: Z literatury religijnej polskiego średniowiecza. Studia o czterech tekstach: „Kazanie na dzień św. Katarzyny”, „Legenda o św. Aleksym”, „Lament świętokrzyski”, „Żołtarz Jezusow”, Warszawa 2003.
Wysłouch S., Znak ikoniczny jako symbol (na przykładzie współczesnego plakatu), w: Posługiwanie się znakami, red. S. Żółkiewski i M. Hopfinger, Wrocław 1991.
Netografia
http://www.musees.strasbourg.eu/index.php?page=Espagne [dostęp 11.04.2017].
http://www.worldpressphoto.org/gallery/2012-world-press-photo [dostęp 27.04.2017].
https://www.wsip.pl/oferta/cykle/.../5-6.../elementarz-mariana-falskiego/ [dostęp 10.03.2017].
www.definicja.org/Objasnienie-jezykowe/pieta.php [dostęp 23.03.2017].
A. Ślósarz, Plakat i reklama na lekcjach języka polskiego w liceum i technikum: poradnik z ćwiczeniami dla nauczyciela. http://www.ore.edu.pl/stronaore/index.php?option=com_content&view=article&id=2859:matura-2015-nowa-formua-egzaminu-ustnego-zjzyka-polskiego&catid=13:rozwoj-szkol-iplacowek&Itemid=1771 [dostęp 30.03.2017].
Barwa czarna – Wikipedia, wolna encyklopedia https://pl.wikipedia.org/wiki/Barwa_czarna [dostęp 5.04.2017].
Chopin w plakacie 1948-2010 – sztuka.net www.sztuka.net/palio/html.run?_Instance=sztuka... [dostęp 14.03.2017].
Chopin z plakatu – Morele i Grejpfruty www.moreleigrejpfruty.com/Chopin_z_plakatu,771.html [dostęp 14.03.2017].
Elementarz – Encyklopedia Dzieciństwa encyklopediadziecinstwa.pl/index.php?title=Elementarz [dostęp 10.03.2017].
„Guliwer” nr.3 2010r. – elementarze świata www.elementarze.eu/.../guliwer_czasopismo_o_ksiazce_dla_dzieci_nr3_...[dostęp 10.03.2017].
Islamska pieta, wojna i rewolty – Rzeczpospolita – Archiwum archiwum.rp.pl/artykul/1120620-Islamska-pieta-wojna-i-rewolty.html [dostęp 27.04.2017].
Michał Anioł – Pieta watykańska – historia sztuki – Blox.pl historiasztuki.blox.pl/2010/04/Michal-Aniol-Pieta-watykanska.html [dostęp 2.04.2017].
pieta – Wikisłownik, wolny słownik wielojęzyczny https://pl.wiktionary.org/wiki/pieta [dostęp 23.03.2017].
Pieta; pietyzm www.slownik-online.pl/kopalinski/9E79DB285841CF4CC125657E0007A2CD.php [dostęp 23.03.2017].
Pieta watykańska – Michał Anioł michalaniol.pl/pieta-watykanska-michal-aniol/ [dostęp 2.04.2017].
Plakat – Ikonografia Fryderyka Chopina ikonografiachopina.pl/plakat.html [dostęp 14.03.2017].
Przewodnik Arabski: Pieta z Jemenu przewodnikarabski.blogspot.com/2012/02/pieta-z-jemenu.html [dostęp 29.04.2017].
Słownik SJP / sjp.pl/pieta [23.03.2017].
Stefan Gałkowski 1912–1984 – Kraków.Wyborcza.pl – Gazeta Wyborcza krakow.wyborcza.pl/krakow/1,53181,5248968.html [dostęp 16.03.2017].
World Press Photo, czyli oczy świata – Gazeta Wyborcza wyborcza.pl/magazyn/1,124059,11125922,World_Press_Photo__czyli_oczy_ swiata.html [dostęp 29.04.2017].
Zwycięzca World Press Photo: Jak fotografujesz żonę nad ciałem... wiadomosci.gazeta.pl › Wiadomości › Wiadomości dnia [dostęp 29.04.2017].
