Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweNa granicy życia i śmierci… Motyw przejścia do wieczności w lirykach Kaspra Miaskowskiego
DOI:
https://doi.org/10.26881/jsr.2022.17.06Słowa kluczowe:
eschatologia, życie i śmierć, liryka, Miaskowski, Viae Dolorosae, ars bene moriendiAbstrakt
W artykule omówiono motywy związane ze śmiercią, jakie można odnaleźć w poezji Kaspra Miaskowskiego. Autorka zastanawia się nad przekraczaniem przez duszę granicy między światem doczesnym a wiecznym. Zwraca uwagę na śmierć Chrystusa, poprzedzającą ją Pasję oraz współuczestnictwo w tych wydarzeniach Matki Zbawiciela. Następnie przedstawia kreacje śmierci grzeszników i analizuje rolę Maryi w dziele odkupienia – jest ona orędowniczką i pośredniczką między ludźmi a ich Stworzycielem. Ostatnią część studium poświęca śmierci chwalebnej i sposobie jej wizualizacji – jest on zgodny z zasadą ars bene moriendi. Zauważa, że barokowy poeta opisuje w topice laudacyjnej śmierć nie tylko osób wybitnych, lecz także swoich bliskich i krewnych.
Downloads
Bibliografia
Chrościcki J. (1974), Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej, Warszawa.
E.B. [E. Bojanowski] (1837), Kasper Miaskowski, „Przyjaciel Ludu” nr 14.
E.B. [E. Bojanowski] (1838), Kasper Miaskowski, „Gazeta Codzienna” nr 2040.
Forstner D. (1990), Świat symboliki chrześcijańskiej, przekł. i oprac. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, Warszawa.
Gostomska A. (2017), Rozpacz i konsolacja. Skargi na okrucieństwo Śmierci w wierszach żałobnych Wespazjana Kochowskiego i Kaspra Miaskowskiego, w: Nihil sine litteris. Scripta in honorem professoris Venceslai Walecki, red. T. Nastulczyk, S. Siess-Krzyszkowski (współpraca M. Gołębiowski, J. Kruk--Siwiec, E. Chacia, I. Kaczur), Kraków.
Graciotti S. (1995), „Lament świętokrzyski” a średniowieczna tradycja „Planctus Beatae Virginis”, w: Od „Lamentu świętokrzyskiego” do „Adona”. Włoskie studia o literaturze staropolskiej, red. G.B. Bercoff, T. Michałowska, Warszawa.
Hani J. (1994), Symbolika świątyni chrześcijańskiej, przeł. A.Q. Lavigue, Kraków.
Hanusiewicz M. (1998), Święte i zmysłowe w poezji religijnej polskiego baroku, Lublin.
Jurkowlaniec G. (2001), Chrystus Umęczony, Warszawa.
Kochanowski J. (1972), Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa.
Kotarska J. (1998), Theatrum mundi. Ze studiów nad poezją staropolską, Gdańsk.
Krawiec-Złotkowska K. (2021), Torcular Christi w literaturze polskiego baroku. Wybrane przykłady, w: „Język – Szkoła – Religia” t. 16.
Krawiec-Złotkowska K., Na początku był ogród... Wirydarze w polskiej poezji barokowej na tle kultury dawnej Europy, Słupsk-Wejherowo 2017.
Künstler-Langner D. (1993), Idea vanitas. Jej tradycje i toposy w poezji polskiego baroku, Toruń.
Lurker M. (1989), Słownik obrazów i symboli biblijnych, przeł. K. Romaniuk, Poznań.
Maciejowski W.A. (1840), Wspomnienia pisarzów dawnych. Kasper Miaskowski, „Tygodnik Literacki” nr 44.
Maciejowski W.A. (1851), Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, t. 1, Warszawa.
Maciejowski W.A. (1852), Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, t. 2, Warszawa.
Mazurkiewicz R. (2011), Z dawnej literatury Maryjnej. Zarysy i zbliżenia, Kraków.
Miaskowski K. (1995), Zbiór rytmów, wyd. A. Nowicka-Jeżowa, BPS, t. 3, Warszawa.
Michałowska T. (1995), Średniowiecze, Warszawa.
Niewolak-Krzywda A. (1997), Poeta wewnętrznych niepokojów – Kasper Miaskowski, w: Pisarze staropolscy. Sylwetki, red. S. Grzeszczuk, t. 2, Warszawa.
Nieznanowski S. (1959), Matka Boska w poezji baroku i czasów saskich, w: Matka Boska w poezji polskiej, t. 1: Szkice o dziejach motywu, red. M. Jasińska-Wojtkowska, Lublin.
Nieznanowski S. (1965), O poezji Kaspra Miaskowskiego. Studium o kształtowaniu się baroku w poezji polskiej, Lublin.
Nola di A.M. (2006), Łzy Matki Boskiej, tłum. J. Kornecka, w: idem, Tryumf śmierci. Antropologia żałoby, red. M. Woźniak, Kraków.
Nowicka-Jeżowa (1992a), Pieśni czasu śmierci. Studium z historii duchowości XVI–XVIII wieku, Lublin.Nowicka-Jeżowa (1992b), Sarmaci i śmierć. O staropolskiej poezji żałobnej, Warszawa.
Nowicka-Jeżowa A. (1995), Wprowadzenie do lektury, w: K. Miaskowski, Zbiór rytmów, wyd. A. Nowicka-Jeżowa, BPS, t. 3, Warszawa.
Packer J.I., Tenney M.C. (red.) (2007), Słownik tła Biblii, przeł. Z. Kościuk, red. wyd. pol. W. Chrostowski, Warszawa.
Puślecki Ł. (2017), Edmund Bojanowski jako badacz historii regionu, „Zeszyty Naukowe KUL” nr 4.
Rysiewicz A. (1990), Zagadnienie retoryki w analizie poezji polskiej przełomu XVI i XVII wieku, Wrocław.
Taszycki W. (oprac.) (2003), Najdawniejsze zabytki języka polskiego, Wrocław.
Teusz L. (2002), Bolesna Muza..., Bolesna Muzanie Parnasu Góry, ale Golgoty... Mesjady polskie XVII stulecia, Warszawa.
Wichowa M. (1995), Idea pogardy świata i nędzy człowieka w literaturze polskiego baroku, w: Literatura polskiego baroku. W kręgu idei, red. A. Nowicka-Jeżowa, M. Hanusiewicz, A. Karpiński, Lublin.
Wichowa M. (2010), Dzieło Diega de Estella „O wzgardzie świata i próżności jego” w przekładzie ks. Augustyna Kochańskiego jako poradnik medytacji. Problemy komunikacji literackiej, Łódź.
Wieczorkiewicz A. (1996), Wędrowcy fikcyjnych światów. Pielgrzym, rycerz, włóczęga, Gdańsk.
Woronczak J. (1952), Tropy i sekwencje w literaturze polskiej do poł. XVI wie-ku, „Pamiętnik Literacki” z. 1/2
