Uniwersyteckie Czasopisma Naukowe„Duch nowoczesności” – w kręgu bajek Józefa Jankowskiego
DOI:
https://doi.org/10.26881/jsr.2021.16.11Słowa kluczowe:
modernizm, nowoczesność, Józef Jankowski, bajka literacka, bajka ludowa, nieskończoność, melancholiaAbstrakt
Artykuł prezentuje różnorodność bajek Józefa Jankowskiego, który nadaje temu gatunkowi nowoczesne znaczenie. Bajki są bowiem opowieściami o marzeniu, nieskończoności, porządkują chaos świata, interpretują trudną rzeczywistość. Analiza i interpretacja utworów pozwala zadać pytanie o definicję nowoczesności. Jankowski pojmował ją jako istotny element dyskursu estetycznego. Nowoczesność była dla modernistów ważnym wyzwaniem. Postrzegali ją oni jako podstawę światopoglądu, którego etapy rozwoju wyznaczała zaś sztuka.
Downloads
Bibliografia
Literatura podmiotu
Jankowski J. (1928), Historie niezwykłe, Warszawa.
Jankowski J., Atom, w: Bajki o nieskończoności. Poezja ilości, rkps b.s. (uid repozytorium), nr 15913171.
Jankowski J., Bajki i wiersze, Archiwum Józefa Jankowskiego BN, rkps 5048 II.
Jankowski J., Diabeł albo jak sołtys zbawiał swoją duszę, w: J. Jankowski (1928), Historie niezwykłe, Warszawa.
Jankowski J., Miłość gwiazdy, BN rkps 5063 III.
Jankowski J., Piękna bajka o kanałach Marsa, rkps, Archiwum Józefa Jankowskiego, POLONA [uid repozytorium 15913171].
Jankowski J., Tajemnica księżycowa, w: J. Jankowski (1928), Historie niezwykłe, Warszawa.
Literatura przedmiotu
Blake W. (1992), Proroctwa niewinności, w: „Z Tobą, więc ze Wszystkim”. 222 arcydzieła angielskiej i amerykańskiej liryki religijnej, wybór i przekł. S. Barańczak, Kraków.
Czabanowska-Wróbel A. (1996), Baśń w literaturze Młodej Polski, Kraków.
Foucault M. (2006), Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, Gdańsk.
Głowiński M. (1997), Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków.
Krajewski R. (2009), Nieskończoność, w: Encyklopedia Katolicka, t.13, Lublin.
Mallarme S. (1900), Okna, przeł. Z. Przesmycki, „Życie” nr 1.
Man P. de (2000), Ideologia estetyczna, przeł. A. Przybysławski, Warszawa.
Miciński T. (1995), Reinkarnacja, w: tegoż, W mroku gwiazd, oprac. i wstęp W. Gutowski, Kraków.
Nycz R. (1998), „Wyrażanie niewyrażalnego” w literaturze nowoczesnej (wybrane zagadnienia), w: Literatura wobec niewyrażalnego, red. W. Bolecki, E. Kuźma, Warszawa.
Osiński Z. (1998), Jerzy Grotowski. Źródła, inspiracje, konteksty, Gdańsk.
Pascal B. (b.r.), Myśli, przeł. T. Boy-Żeleński, Warszawa.
Podraza-Kwiatkowska M. (red.) (1977), Programy i dyskusje literackie epoki Młodej Polski, Warszawa.
Poe E.A. (2009), Ligeja, w: Opowiadania, przeł. M. Kulak, P. Dobrowolski, B. Leśmian, Warszawa.
Poulet G. (1974), Pascal, w: Antologia współczesnej krytyki literackiej we Francji, oprac. W. Karpiński, Warszawa.
Poulet G. (1977), Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne, wstęp i wybór J. Błoński, M. Głowiński, Warszawa.
Przesmycki Z. (1967), Odrodzenie bajki, w: tegoż, Wybór pism krytycznych. Publicystyka literacka i artystyczna z lat 1901–1907, oprac. E. Korzeniowska, t. 2, Kraków.
Przybyszewski S. (1977), O nową sztukę, w: Programy i dyskusje literackie epoki Młodej Polski, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Warszawa.
Renaut A. (2003), Era jednostki. Przyczynek do historii podmiotowości, przeł. D. Leszczyński, Wrocław.
Ribot T. (1901), Wyobraźnia twórcza, przekład nieznany, Warszawa.
Rilke R.M. (1898), O sztuce, „Ver Sacrum” t. 1 (cyt. za: Grabska E. (oprac.) (1971), Moderniści o sztuce, Warszawa).
Schelling F.W.J. (1983), Filozofia sztuki, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa.
Wojda D. (1998), Projekt krytyczny modernizmu Astradura Eysteinssona, w: Odkrywanie modernizmu, red. R. Nycz, Kraków.
Zdziechowski M. (1977), Płazy a ptaki, Programy i dyskusje literackie epoki Młodej Polski, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Warszawa.
