Academic Scientific JournalsPolish socialist advertising in 1945–1989: Status and sources of and outlooks for the research
Keywords:
advertising, history of advertising, sources of advertising, socialism, People’s Republic of PolandAbstract
The widespread conviction that commercial advertisements neither existed nor were actually needed in Poland under socialist rule is quite untrue. Admittedly, they were not identical to Western advertisements of the time or today’s advertising activities, but they fulfilled all advertising functions and were a tool regulating the market that was always poor, creating the socialist consumption model as well as educating people so as to make them implement the said model. The advertising activity in question followed capitalist models as far as possible, but it worked out its own forms, means of expression and theory included in many books and specialist magazines, too. The analysis of the advancement of research on advertising in the PRP, sources being the basis that research and its desired directions is the goal of this article. The study questions asked are: 1. What kind of source documents can studies of advertising in the PRP be based on? 2. What is the current advancement of research on the history of advertising in Poland before 1945? What is the current advancement of research on advertising in the PRP? Which areas of science could use the source documents underlying the research on advertising in the PRP? This article is based on the analysis of various groups of source documents, particularly specialist and scientific literature from the 1945–1989 period, scientific papers on socialist advertising published after 1989 and archival records. This article is an analysis of status of research on advertising dr Judyta Ewa Perczak 128 in the People’s Republic of Poland (PRP), sources used in the said research and directions that it should take. The abundance of sources is pointed out. The said sources are mainly archival ones available from the Archives of New Records in Warsaw (they include, among other things, ‘Rada Programowa Reklamy’ (Advertising Program Council), a file being a part of the ‘Ministerstwo Handlu Wewnętrznego’ (Ministry of Internal Trade) unit; the ‘Ministerstwo Handlu Zagranicznego’ (Ministry of Foreign Trade) unit including files with information about Agpol, a foreign trade business in charge of advertising on international markets; ‘Przedsiębiorstwo Usług Reklamowych „Reklama” w Warszawie, Państwowa Agencja Reklamowa „Reklama” 1971–2004’, records of the Political Bureau of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party, those of the Supreme Chamber of Control and many other); the Documentation Department of TVP S.A. and the archives of Polskie Radio S.A. Films, printed matter and advertisements themselves being invaluable research material are also referred to.
Downloads
References
Bajka Z., Historia mediów, Wydawnictwo i Drukarnia Towarzystwa Słowaków w Polsce, Kraków 2008.
Bajka Z., Krótka historia reklamy na świecie i w Polsce, „Zeszyty Prasoznawcze” 1993, no. 3/4, p. 16–47.
Borowski J., Reklama jako czynnik kształtowania socjalistycznej świadomości w społeczeństwie, „Reklama” 1974, no. 4, p. 1–3.
Bralczyk J., Język na sprzedaż, Business Press, Warszawa 1998.
Burłajenko A., Leninowski dekret o państwowym rozwoju monopolu reklamy i rozwoju reklamy w okresie przejściowym, „Reklama” 1970, no. 7, p. 3–5.
Cieślak J., Plakat imprezowy. „Reklama w Handlu Zagranicznym (insert), Rynki Zagraniczne” 1967, no. 2, p. 25–28.
Hombek D., Reklama wydawnicza i księgarska w „Gazecie Warszawskiej” w latach 1764– 1795, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce 1988.
Hombek D., Wydawnictwa warszawskie Tadeusza Podleckiego w świetle publikacji reklamowych z lat 1785–1794, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce 1997.
Hombek D., Grzeszczuk S., Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku: źródła, vol. 1. „Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1992.
Hombek D., Grzeszczuk S., Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku: źródła, vol. 2., „Universitas”, Kraków 1992.
Hombek D., Grzeszczuk S., Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku: źródła, vol. 3. „Universitas”, Kraków 1992.
Hombek D., Grzeszczuk S., Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku: źródła, vol. 4., „Universitas”, Kraków 2000.
Hombek D., Grzeszczuk S., Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku: źródła, vol. 6, „Universitas”, Kraków 2016.
Janiak-Jasińska A., Aby wpadło w oko...: o reklamie handlowej w Królestwie Polskim na podstawie ogłoszeń prasowych, DiG, Warszawa 1998.
Jaroszewicz A., Z warsztatu Rady Programowej Reklamy [in:] Z doświadczeń reklamy w Polsce, Agencja Wydawnicza „Ruch”, Warszawa 1964.
Konkursy dają efekty, „Reklama w handlu zagranicznym (insert). Rynki Zagraniczne” 1963, no. 6, p. 25.
Kowalski A., Reklama, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.
Kurta H., Reklama prasowa: wybrane zagadnienia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1969.
Kurta H., Rola i znaczenie reklamy w środkach informacji masowej. Skrypt dla studentów Studium Dziennikarskiego UW, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1965.
Mazur A., Pazio M.N., Reklama i propaganda w realizacji modelu konsumpcji, „Reklama”, 1975, no. 1, p. 3–5.
Modzelewska B., Edukacja konsumenta – jej rola w kształtowaniu struktury konsumpcji, „Reklama” 1979, no. 9, p. 2–3.
Naumienko N.S. (1977), 60 lat reklamy w Związku Radzieckim, „Reklama”, no. 11, p. 2–4.
Naumowski W., Reklama audiowizualna, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 1974.
Perczak J., Formy reklamy socjalistycznej, „Studia Bibliologiczne Akademii Świętokrzyskiej” 2003, no. 7, p. 133–163.
Perczak J., Polska reklama prasowa w latach 1945–1989. O reklamie, której nie było?, Warszawa, „Elipsa” 2010.
Perczak J., Polska reklama socjalistyczna – zarys problemu, „Studia Kieleckie Seria Bibliologiczno-Prasoznawcza” 2002, no. 2, p. 131–148.
Perczak J., Reklama w PRL: kto, komu i po co oferował towary w Polsce Ludowej? [in:] G. Miernik (ed.), Kultura wysoka, kultura popularna, kultura codzienności w Polsce 1944–1989, Kielce, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach 2010, p. 127–142.
