Bezpieczeństwo państwa i niepokoje społeczne na łamach „Gazety Wyborczej” i „Tygodnika Solidarność” po wyborach 4 czerwca 1989 roku
Słowa kluczowe:
bezpieczeństwo państwa, niepokoje społeczne, wybory kontraktowe, 4 czerwca 1989 roku, transformacja systemowaAbstrakt
Porozumienie Okrągłego Stołu otworzyło „okno ku wolności” i umożliwiło przeprowadzenie w Polsce kontraktowych wyborów, które odbyły się 4 i 18 czerwca 1989 roku. Kandydaci Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” zdobyli niemal wszystkie (za wyjątkiem 1) mandaty, o które mogli starać się w wyborach do Sejmu i Senatu. Tak ogromne zwycięstwo było zaskoczeniem zarówno dla władz, jak i działaczy „Solidarności”. Rodziło jednak obawy o bezpieczeństwo państwa związane z obecnością wojsk Związku Radzieckiego na terytorium naszego kraju, bezpieczeństwo społeczne związane z sytuacją gospodarczą oraz dotrzymanie przez władze okrągłostołowego kontraktu. Miały one odzwierciedlenie w debatach toczonych na łamach oficjalnej prasy solidarnościowej, tj. „Gazeta Wyborcza” i „Tygodnik Solidarność”. W tym artykule zastosowano metodę analizy prasy oraz analizę porównawczą w celu odpowiedzi na pytanie o diagnozy zagrożeń bezpieczeństwa państwa oraz propozycje ich przeciwdziałania. Umożliwiło to wyciągnięcie wniosku, że debaty toczone na łamach oficjalnej prasy „Solidarnościowej” miały istotny wpływ na podejmowane decyzje w okresie transformacji systemowej w Polsce.
Downloads
Bibliografia
Opracowania
Cherek A., Plakaty wyborcze kandydatów Komitetu Obywatelskiego z Lechem Wałęsą, „Krakowskie Studia Małopolskie” 2013, nr 18.
Codogni P., Okrągły Stół, czyli polski Rubikon, Prószyński i S-ka, Warszawa 2009.
Dudek A., Historia polityczna Polski 1989–2015, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2016.
Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Arcana, Kraków 2005.
Galij-Skarbińska S., Model zmiany cywilnych służb specjalnych w Polsce w latach 1989–1990, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2019.
Kowal P., Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986–1989, Trio, Warszawa 2012.
Kozłowski T., Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989–1990, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019.
Kufel J., Kampania wyborcza kandydatów KO Solidarność na łamach „Gazety Wyborczej” przed wyborami czerwca 1989 r. w Polsce [w:] Dwa dwudziestolecia. Geopolityka, państwo, społeczeństwo, red. P. Hauser, W. Mazurczak, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.
Okrągły Stół. Dokumenty i materiały, red. W. Borodziej, A. Garlicki, Zapol, Szczecin 2004.
Okrągły Stół. Dwadzieścia lat później, red. W. Polak (i in.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
Skórzyński J., Rewolucja Okrągłego Stołu, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2009.
Trembicka K., Okrągły stół w Polsce: studium o porozumieniu politycznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2003.
Prasa
Bojko L., Chłopi czekali całą zimę, „Gazeta Wyborcza”, 30.06.1989.
Bratkowski S., Bez nerwów, „Gazeta Wyborcza”, 13.06.1989.
Czym jest, czym ma być NSZZ Solidarność, „Tygodnik Solidarność”, 9.06.1989, nr 2(39).
Dworak J., Obliczalność, „Tygodnik Solidarność”, 25.08.1989, nr 13(50).
Giełżyński W., „Tuancie” to po chińsku – solidarność, „Gazeta Wyborcza”, 10–12.06.1989.
Gzyło A., Słowiński W., Rządowy projekt urynkowienia. Jakie ceny?, „Gazeta Wyborcza”, 30.06.1989.
Krall H., Mały skrawek ziemi, „Gazeta Wyborcza”, 8.06.1989.
Leski K., Kropka nad i, „Gazeta Wyborcza”, 20.06.1989.
Mazowiecki T., Spiesz się powoli, „Tygodnik Solidarność”, 14.07.1989, nr 7(44).
Michnik A., Kiedy porozmawiamy o wielkiej koalicji, „Gazeta Wyborcza, 13.06.1989.
Michnik A., Polska – ZSRR. Pałka i kompleks, „Gazeta Wyborcza”, 9.06.1989.
Michnik A., Wasz Prezydent. Nasz Premier, „Gazeta Wyborcza”, 4.07.1989.
Michnik A., Pożegnanie doktryny Breżniewa, „Gazeta Wyborcza”, 5.07.1989.
Michnik A., Radość… i chwila namysłu, „Gazeta Wyborcza”, 6.06.1989.
Michnik A., Wasz Prezydent. Nasz Premier, „Gazeta Wyborcza”, 4.07.1989.
Michnik A., Z kim usiądziemy, „Gazeta Wyborcza”, 16.06.1989.
Najpierw reformy, potem rząd. Z Bronisławem Geremkiem rozmawia Eugeniusz Smolar z polskiej sekcji BBC, „Gazeta Wyborcza”, 23.06.1989.
Naszkowska K., Mięso: za ile?, „Gazeta Wyborcza”, 28.06.1989.
Nikt w historii jeszcze tego nie przerabiał. Z Jackiem Kuroniem rozmawia Jacek Żakowski, „Gazeta Wyborcza”, 15.06.1989.
Obniżka poziomu życia. Oświadczenie Prezydium „Solidarności” w sprawie podwyżek cen, „Gazeta Wyborcza”, 28.06.1989.
Plan Marshalla dla Polski. Wypowiedź profesora Witolda Trzeciakowskiego, eksperta „Solidarności” ds. gospodarki, „Gazeta Wyborcza”, 24–26.06.1989.
Redakcja, Nasz szef – naszym premierem, „Tygodnik Solidarność”, 25.08.1989, nr 13(50).
Warszawski D., Poznać i dać się poznać, „Gazeta Wyborcza”, 8.06.1989.
Wieczorek W., Krajobraz po wyborach, 16.06.1989.