Czy wciąż „brakujące ogniwo”? O czytaniu „Psich lat”

Abstrakt

Zburzenie Warszawy w 1944 roku Małgorzata Baranowska skojarzyła ze zniszczeniem Kartaginy. W atmosferze klęski stanu wojennego w kręgu uczniów i współpracowników Marii Janion zrodził się pomysł, by z tej perspektywy pokazać Warszawę i Polskę Grassowi. Nic z tego nie wyszło. Grass nie dotarł do naszej Kartaginy. Jego Kartaginą pozostało unicestwione przez hitlerowców Wolne Miasto. Jednak dawny już pomysł Janion, by czytać Grassa jako „brakujące ogniwo polskiej literatury” nie uległ przedawnieniu. Grassowski sposób narracji otwiera wciąż dla nas ważną możliwość cywilnego – prywatnego i egzystencjalnego postrzegania historii.