Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKulturelle Identitätstopographie(n). Die Stadt Zielona Góra zwischen „Entschlesierung“ und rekonstruierter Kontinuität
DOI:
https://doi.org/10.26881/sgg.2020.42.08Słowa kluczowe:
Zielona Góra, Grünberg i. Schl., Identität, SchlesienAbstrakt
Bis 1945 hieß die heutige Stadt Zielona Góra Grünberg in Schlesien. Der schlesische Vermerk war weniger ein Hinweis auf die geographische Verortung des Weinstädtchens als vielmehr eine Betonung von dessen kultureller Zugehörigkeit zur Provinz Schlesien. Nach dem Zweiten Weltkrieg gehörte Grünberg zu den sog. Wiedergewonnenen Gebieten, infolgedessen es nicht nur seine (deutschen) Traditionen verlor, sondern vor allem auf sein Schlesischsein verzichten musste. Einen Beitrag zu diesem urbanen Identitätswandel leistete auch die polnische Literatur. Erst in den letzten Jahren lässt sich ein aufkeimendes Interesse – darunter auch im kulturellen Bereich – an der Ergründung der Geschichte des deutschen Grünberg beobachten, dessen Spuren man im polnischen Zielona Góra sucht.
Downloads
Bibliografia
Bachmann-Medick, Doris (2009): Cultural Turns. Neuorientierungen in den Kulturwissenschaften. 3. neu bearb. Aufl. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt.
Ciok, Stanisław / Dołzbłasz, Sylwia / Raczyk, Andrzej (2006): Dolny Śląsk. Problemy rozwoju regionalnego [Niederschlesien. Zu Problemen der regionalen Entwicklung]. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Domke, Radosław (2012): Zielona Góra w latach 80. XX wieku [Zielona Góra in den 1980er Jahren]. In: Wojciech Strzyżewski (Hg.): Historia Zielonej Góry. Dzieje miasta w XIX i XX wieku [Geschichte der Stadt Zielona Góra – 19.–20. Jahrhundert]. Bd. 2. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ, 689–772.
Dünne, Jörg / Günzel, Stephan (Hg.) (2006): Raumtheorie. Grundlagentexte aus Philosophie und Kulturwissenschaften. Frankfurt a. M.: Suhrkamp.
Fiedorowicz, Krzysztof (2012): Grünberg. Kraków: Libron. Gieba, Kamila (2018): Lubuska literatura osadnicza jako narracja założycielska regionu [Die Lebuser Ansiedler-Literatur als identitätsstiftendes Narrativ der Region]. Kraków: Universitas.
Kononowicz, Maciej J. (1963): Wracamy [Wir kehren zurück]. In: Eugeniusz Paukszta: Odzyskane gniazda. Proza i poezja o Ziemi Lubuskiej [Wiedergewonnene Nester. Prosa und Poesie des Lebuser Landes]. Poznań: Wyd. Poznańskie, 277.
Krygowski, Bogumił / Zajchowska, Stanisława (1946): Ziemia Lubuska. Opis geograficzny i gospodarczy [Das Lebuser Land. Eine geographische und ökonomische Beschreibung]. Poznań: Wyd. Instytutu Zachodniego.
Lipiński, Cezary (2016): Weg mit dem Mittelweg. In: Thalloris. Philologische Studien. 1, 9–11.
Madej, Krzysztof (2005): Mieszkać w PRL [Leben in der Volksrepublik Polen]. In: Mówią wieki. 1, 34–39.
Majchrzak, Jerzy Piotr (Hg.) (1993): Na tropach dawnej Zielonej Góry. Opowieść o mieście [Auf den Spuren des alten Zielona Góra. Eine Stadtgeschichte]. Zielona Góra: Gest.
Majchrzak, Jerzy Piotr (2001): Mity, fakty, ploteczki z zielonogórskiej winnej beczki [Fakten, Mythen, Gerüchte aus dem Grünberger Weinfass]. Zielona Góra: MZL.
Malicki, Krzysztof (1968): Pokaranie dziedzica [Bestrafung des Erben]. In: Legendy znad Odry [Sagen aus dem Oderland]. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kultury, 108–112.
Mikołajczak, Małgorzata (2010): „Biała plama“? Twórczość lubuska w perspektywie regionalizmu [Der „weiße Fleck“? Die Lebuser Literatur aus Perspektive des Regionalismus]. In: Pro Libris. 2/3, 63–71.
Mikołajczak, Małgorzata (2016): Do czego literaturze regionalnej potrzebny jest Niemiec? (Na przykładzie twórczości lubuskiej)[Wofür braucht die Regionalliteratur den Deutschen? Am Beispiel der Lebuser Literatur]. In: Danuta Zawadzka, Małgorzata Mikołajczak, Katarzyna Sawicka- Mierzyńska (Hg.): Region a tożsamości transgraniczne. Literatura – miejsca – translokacje [Region und grenzüberschreitende Identität. Literatur – Räume – Translokationen]. Kraków Universitas, 71–92.
Mikołajczak, Małgorzata (2017): Regiopoetyka? Wstępne uwagi na temat nowego projektu [Regiopoetik? Einführende Bemerkungen zu einem neuen Projekt]. In: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka. 30 (50), 67–87.
Mikołajczak, Małgorzata / Rybicka, Elżbieta (Hg.) (2012): Nowy regionalizm w badaniach literackich. Badawczy rekonesans i zarys perspektyw [Neuer Regionalismus in der Literaturwissenschaft. Forschungsstand und Ausblick]. Kraków: Universitas 2012.
o. A. (1877): Der Grünberger ist besser als er schmeckt. In: Der Bote. Volkskalender für alle Stände. Bd. 43. Glogau: Carl Flemming, 159–160.
Olszewicz, Bolesław (1946): O naprawę nazewnictwa geograficznego ziem odzyskanych [Zur Richtigstellung der geographischen Namen der wiedergewonnenen Gebiete]. Gdańsk: Wyd. Instytutu Bałtyckiego 1946.
Paukszta, Eugeniusz (1963): Odzyskane gniazda. Proza i poezja o Ziemi Lubuskiej [Wiedergewonnene Nester. Prosa und Poesie des Lebuser Landes]. Poznań: Wyd. Poznańskie.
Paukszta, Eugeniusz (1968): Słowo wstępne[Vorwort]. In: Legendy znad Odry [Sagen aus dem Oderland]. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kultury, 5–8.
Paukszta, Eugeniusz: Wstęp [Vorwort]. In: Izabela Koniusz, Helena Rutkowska: Królewska pieczęć [Das Königssiegel]. Poznań: Wyd. Poznańskie 1962, 5–10.
Schormüller, Josef (Hg.) (1968): Handbuch der Lebensmittelchemie. Bd. 7: Alkoholische Genussmittel. Berlin, Heidelberg, New York: VS Springer 1968.
Schmidt, Hugo (1928): Zur Entwicklungsgeschichte der Stadt Grünberg i. Schl. In: Erwin Stein (Hg.): Monographien deutscher Städte. Bd. XXIX: Grünberg i. Schlesien. Berlin-Friedenau: Deutscher Kommunal-Verlag, 13–24.
Semczuk, Przemysław (2010): Tak budowano wielką płytę [So wurde die Platte gebaut]. https://www. newsweek.pl/polska/wielka-plyta-tak-budowano-wielka-plyte/5swptr5 [10.06.2019].
Snoch, Bogdan (1982): Powrót do piastowskich granic [Rückkehr zu den Piasten-Grenzen]. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
Strzyżewski, Wojciech (2011): Wstęp do tomu pierwszego [Einführung in den ersten Band]. In: Wojciech Strzyżewski (Hg.): Historia Zielonej Góry. Dzieje miasta do końca XVIII wieku [Geschichte der Stadt Zielona Góra bis zum Ende des 18. Jahrhunderts] Bd. 1. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ, 7–16.
Szczegóła, Hieronim (2012): Pierwsze lata polskiej Zielonej Góry 1945–1950 [Die ersten Jahre des polnischen Zielona Góra 1945–1950]. In: Wojciech Strzyżewski (Hg.): Historia Zielonej Góry. Dzieje miasta w XIX i XX wieku. Tom 2 [Geschichte der Stadt Zielona Góra – 19.–20. Jahrhundert. Band 2]. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ, 387–440.
Toczewski, Andrzej (2004): Ziemia Lubuska. Studia nad tożsamością regionu [Das Lebuser Land. Studien zur Identität der Region]. Zielona Góra: Wyd. Muzeum Ziemi Lubuskiej.
White, Kenneth (1988): Elemente der Geopoetik. Hamburg: Kellner.
Woźnicki, Łukasz (2009): Powrót do Macierzy. A co to za święto? [Rückkehr zum Stammland. Was ist das für ein Fest?] https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/1,35182,7297084,Pow rot_do_Macierzy__A_co_to_za_swieto_.html [10.06.2019].
Żukrowski, Wojciech (1964): Przedmowa[Vorwort]. In: Eugeniusz Paukszta: Kartki z Ziemi Lubuskiej [Blätter aus dem Lebuser Land]. Warszawa: Nasza Księgarnia, 5–6.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Copyright by Instytut Filologii Germańskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
