Academic Scientific JournalsOn a journey with Darwin... About animal stories in the context of human life, activity and physical culture
DOI:
https://doi.org/10.26881/ae.2022.19.02Keywords:
Charles Darwin, journey, sport, activity, physical culture, upbringing.Abstract
Modern societies are increasingly displaying empathy and affectionate sensitivity toward animals. This type of transformation raises the need to analyze the situation of animals and their welfare in the context of human life, physical activity and demonstrated (or not demonstrated) empathy. In the history of mankind, animals have always been important companions of man, including in relation to all forms of cognitive activity, as well as sports. The purpose of this article is to analyze the historical conditions of human activity with animals in the broadest sense. The background of the analysis was made the history of the world's most famous journey, taking place in the 19th century, whose participant was the British naturalist and geologist Charles Darwin. This adventure is a vehicle for many messages and reports on humanity, activity, as well as our human sensibilities. It is also a powerful resource that can help us answer the research question of how much it is appropriate to use animals for human psycho-physical development nowadays in times of developing knowledge of intelligence, emotions and social behavior. This type of recognition carries a whole baggage of information and clues about what brings us pride as humans, what discredits us, and what can inspire with today's opportunities.
Downloads
References
Andrusiewicz, J., Zwierzęta w oczach myśliwych, myśliwi w oczach internautów. O etycznych aspektach polowań rekreacyjnych (dla sportu) i ich obrazie w mediach społecznościowych, „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne” 2016, tom XXX, s. 27–50.
Ayala, F.J., Dar Karola Darwina dla nauki i religii, tłum. P. Dawidowicz, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009.
BBC Sport, Tokyo Olympics: German pentathlon coach thrown out for punching horse, 7 sierpnia 2021: https://www.bbc.com/sport/olympics/58127366 (10.08.2022).
Beer, G., Darwin’s Plots. Evolutionary Narrative in Darwin, George Eliot and Nine-
teenth-Century Fiction, Cambridge University Press, New York 2009.
Bergson, H. Dwa źródła moralności i religii, tłum. Piotr
Kostyło, Krzysztof Skorulski, Wydawnictwo Znak, Kraków
Bielecka, W., Rozwój kultury fizycznej oraz kultury zdrowotnej w XXI wieku. [W:] Kultura sportu XXI wieku, red. J. Zimny, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Stalowa Wola 2016, s. 105-116.
Bourke, J., What It Means to Be Human. Reflections from 1791 to the Present, Virago, London 2011.
Browne, E.J., Charles Darwin: a Biography, Vol. 1 – Voyaging, Princeton University Press, Princeton 1995.
Campbell M.L.H., When does use become abuse in equine sport? „Equine Vet. Edu.” 2013, nr 25 (10), s. 487–541.
Darwin, K., Autobiografia, tłum. J. Wilczyński, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1950.
Darwin, K., O pochodzeniu człowieka, tłum. M. Ilecki, Wydawnictwo Jirafa Roja, Warszawa 2009.
Darwin, K., O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, tłum. S. Dickstein, J. Nusbaum, De Agostini, Warszawa 2001.
Darwin, K., Podróż na okręcie Beagle, tłum. K.W. Szarski, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2019.
Darwin, K., O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt, tłum. Z. Majlert, K. Zaćwilichowskiej, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1959.
Dębska M., Sport to zdrowie! Korzystne aspekty aktywności fizycznej na organizm człowiek. [W:] Kultura sportu XXI wieku, red. J. Zimny, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Stalowa Wola 2016, s. 129-139.
Dębska, M., Stan aktywności fizycznej studentów, „Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu” 2014, nr 42, s. 138-142.
Drabik, J., Ruch i wysiłek fizyczny, „Antropomotoryka” 2006 , nr 34, s. 117-119: https://e-antropomotoryka.pl/api/files/view/15833.pdf (16.08.2022).
Gandhi, M.K., Autobiografia: dzieje moich poszukiwań prawdy, tłum. J. Brodzki, Axis Mundi, Warszawa 2016.
Gawkowski, R., Jak sport zmieniał świat. Pionierskie czasy sportu, „O Niepodległej” 2020: https://niepodlegla.gov.pl/o-niepodleglej/jak-sport-zmienial-swiat-pionierskie-czasy-sportu/ (10.08.2022).
Gromkowska-Melosik, A., Kobieta epoki wiktoriańskiej. Tożsamość, ciało i medykalizacja, Impuls, Kraków 2013.
Jastrzębska, A., Gugołek, A., Strychalski, J., Zwierzęta w sporcie, rekreacji i rozrywce. Cz. I, „Wiadomości Zootechniczne” 2017, R. LV, 1, 87–93: https://wz.izoo.krakow.pl/files/WZ_2017_1_art10.pdf (11.08.2022).
Kałucka S., Ruszkowska J., Drygas W., Aktywność fizyczna – wciąż niedoceniany element profilaktyki zdrowotnej, „Polska Medycyna Rodzinna” 2002, nr 4, s. 367-371.
Kostyło, P. Intuicja jako nagroda za wysiłek intelektualny, „Karto-Teka Gdańska” 2018, nr 1(2), s. 76-87: https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwi04ptrpHqAhXMiIsKHamICMoQFjAAegQIARAB&url=http%3A%2F%2Fkartoteka.ptft.pl%2Fimages%2Fbiezace_numery%2F2018%2FKARTO-TEKA-1(2)2018.pdf&usg=AOvVaw3XHoTDUK3-u_4CAompVp1G (10.08.2022).
Kotarbiński, T. Medytacja sentymentalna. [W:] Pisma etyczne, red. P.J. Smoczyński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1987, s. 399-404.
Krawczyk, Z., Teoretyczne orientacje w socjologii kultury fizycznej. [W:] Socjologia kultury fizycznej, red. Z. Dziubińskiego, Z. Krawczyka, M. Lenartowicza, Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Warszawa 2019, s. 28-37.
Lazari-Pawłowska, I., Zwierzę nie jest rzeczą. [W:] I. Lazari-Pawłowska. Etyka. Pisma Wybrane, red. P.J. Smoczyński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992, s. 32-41.
Łukaszewicz, N., Prawa zwierząt w kontekście społeczeństwa obywatelskiego i przeobrażeń cywilizacyjnych, Łódź 2010: http://niechcianeizapomniane.org/pliki/Natalia_Lukaszewicz_-_Prawa_zwierzat_w_kontekscie_spolec.pdf (11.08.2022).
Obrycka, M., Czy (post)człowiek myśli równościowo? [W:] Inny. Edukacja równościowa. Tworzenie przestrzeni i warunków dla Innego, red. M. Obrycka, G. Piekarski, M.A. Sałapata, Wydawnictwo IMPULS, Kraków 2020a, s. 621-639.
Obrycka, M., Humanitaryzm i wychowanie – perspektywa posthumanistyczna, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2020b, nr 2(256), s. 9-27.
Obrycka, M., W stronę posthumanizmu. O wychowaniu do humanitaryzmu międzygatunkowego, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2020.
Osiński., W., Profilaktyka bólów kręgosłupa: zaniedbany problem wychowania fizycznego, „Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne” 2009, 56, s. 12-19.
Marchlewicz, K., U szczytu potęgi. Wielka Brytania w latach 1815-1914, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2019.
Margulis, L., Symbiotyczna planeta, tłum. M. Ryszkiewicz, Wydawnictwo CiS, Warszawa 2000.
Schollenberger, J. „Sympathy beyond the confines of man...”. Karol Darwin wobec zwierzęco-ludzkich praktyk codzienności, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”, rok VII (XLIX) 2014, s. 323-338: https://rcin.org.pl/Content/69525/PDF/WA248_83333_P-I-1269_schollenberger_o.pdf (12.08.2022).
Stanton, R.R., The Disneyfication of Animals, Palgrave Macmillan, Cham 2021, s. 153-168: https://dokumen.pub/the-disneyfication-of-animals-1st-ed-9783030493158-9783030493165.html (11.08.2022).
Sulikowski, A., Posthumanizm a prawoznawstwo, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2013.
Środa, M. Etyka dla myślących. Podręcznik dla szkół gimnazjalnych, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2016.
Rutkowski, P., Byki, psy i niedźwiedzie na angielskiej arenie. Walki zwierząt i ich znaczenie w okresie wczesnonowożytnym, „Jednak Książki” 2014, nr 2: 133–147: https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/JednakKsiazki/article/view/461/142 (11.08.2022).
