Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweNiepełnosprawność i praca. Dyskursywne konstrukcje wykluczeń i akty niezgody
DOI:
https://doi.org/10.26881/ae.2023.20.04Słowa kluczowe:
niepełnosprawność i praca, ekonomiczny model niepełnosprawności, dyskurs, wykluczenie z rynku pracyAbstrakt
W niniejszym artykule autorka szkicuje problematykę wykluczeń osób z niepełnosprawnościami z obszaru zatrudnienia oraz objaśnia przyczyny trudnej do przezwyciężenia dyskryminacji na otwartym rynku pracy, która dotyka tę społeczną grupę. Omawiana problematyka ukazana jest w nawiązaniu to teorii studiów o niepełnosprawności oraz społeczno-kulturowego modelu niepełnosprawności postrzegającego niepełnosprawność jako wytwór dominującego dyskursu. Prezentując problem marginalizacji osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy, autorka sięga do korzeni wszelkich ekskluzji powstałych w dobie wczesnego kapitalizmu przemysłowego, który stworzył, a następnie wykluczył „nieproduktywne ciało” z obszaru zatrudnienia, następnie nawiązując do koncepcji ekonomicznego modelu niepełnosprawności omawia obszary ekonomicznej opresji, utrwalane dyskursywnie praktyki wykluczające oraz ukazuje działania próbujące przeciwstawić się narzuconemu porządkowi poprzez żmudne „żłobienie nowych linii ujścia” walczące z despotą kapitalistycznego rynku pracy.
Downloads
Bibliografia
Abbas J. (2017). Economy, exploitation and intellectual disability. [w:] R. Malhotra (red.). Disability Politics in a Global Economy. Essays in Honour of Marta Russell. Routledge. Oxfordshire.
Abberley P. (2002). Work, disability, disabled people and european social theory. [w:] C. Barnes, M. Oliver, L. Barton (red.). Disability Studies Today. Polity Press. Cambridge.
Barnes C., Mercer G. (2008). Niepełnosprawność. Wyd. Sic! Warszawa.
Bauman Z. (2000). Ponowoczesność jako źródło cierpień/ Wyd. Sic! Warszawa.
Bauman Z. (2006). Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy. Wyd. WAM. Kraków
Boushey H. (2000). The political economy of employment inequality: Job access and pay differentials. [w:] R. Baiman, H. Boushey (red.). Political Economy and Contemporary Capitalism. Sharp. New York.
Braidotti R. (2007). Poprzez nomadyzm. „Teksty Drugie: Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, 6 (108), s. 107–127.
Deleuze G., Guattari F. (2015). Tysiąc plateau (kapitalizm i schizofrenia II). Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana. Warszawa.
Finkelstein V. (1980). Attitudes and Disabled People. World Rehabilitation Fund. New York.
Foucault M. (2000). Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. WN PWN. Warszawa – Wrocław.
Foucault M. (2002). Porządek dyskursu. słowo/obraz terytoria. Gdańsk.
Fraser N. (2005), Sprawiedliwość społeczna w epoce polityki tożsamości: Redystrybucja, uznanie, uczestnictwo. [w:] N. Fraser, A. Honneth. Redystrybucja czy uznanie? Debata polityczno-filozoficzna. WN DSWE TWP, Wrocław.
Garbat M. (2017). Społeczny wymiar niepełnosprawności w teorii ekonomii. „Studia Oeconomica Posnaniensia” 10(5), s. 63–84.
Gąciarz B. (2014). Przemyśleć niepełnosprawność na nowo. Od instytucji państwa opiekuńczego do integracji i aktywizacji społecznej. „Studia Socjologiczne” 2(213), s. 15–42.
Giddens A. (2012). Nowoczesność i tożsamość. WN PWN. Warszawa
Giermanowska E. (red.) (2014). Zatrudniając niepełnosprawnych. Dobre praktyki w Polsce i innych krajach Europy. Wyd. AGH. Kraków.
Giermanowska E. (2016). Niepełnosprawny jako pracownik i pracodawca. [w:] J. Niedbalski, E. Zakrzewska-Manterys (red.). Samodzielni, zaradni, niezależni. Ludzie niepełnosprawni w systemie polityki, pracy i edukacji. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź.
Gleeson B. (1997). Disability studies: A historical materialist view. „Disability and Society” 12(2), s. 179–202.
Gleeson B. (1999). Geographies of Disability. Routledge. London
Gramsci A. (1950). Listy z więzienia. Czytelnik. Warszawa.
Gramsci A. (1991). Zeszyty filozoficzne. PWN. Warszawa.
Kukla D., Duda W., Czerw-Bajer M. (2011). Osoby niepełnosprawne w systemie edukacji i poradnictwa zawodowego. Wyd. Difin. Warszawa.
Kutwa, K. (2022), Droga do otwarcia rynku pracy w Polsce dla osób autystycznych, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
Laclau E. (2005). Emancypacje. Wyd. DSW. Wrocław.
Melosik Z. (1994). Poststrukturalizm i społeczeństwo (refleksje nad teorią M. Foucaulta). [w:] J. Brzeziński, L. Witkowski (red.). Edukacja wobec zmiany społecznej. Wyd. Edytor. Poznań – Toruń.
Mikulski J. (1995). Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych. [w]: J. Auleytner (red.). Polityka społeczna. Stan i perspektywy. Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Warszawa.
Mladenov T. (2015). Questioning productivism through the lens of disability: Re flections on state socialist and postsocialist disability policy. https://alter conf2015.sciencesconf.org/conference/alterconf2015/pages/Livret.pdf (dostęp 22.04.2020).
Oliver M. (1990). The Politics of Disablement. St. Martin’s Press. New York.
Oliver M. (1996). Understanding Disability: From Theory to Practise. Macmillan. Basingstoke.
Roulstone A., Barnes C. (red.) (2005). Working Futures? Disabled People, Policy and Social Inclusion. Policy Press. Bristol
Russell M. (1998). Beyond Ramps. Disability at the End of the Social Contract. Common Courage Press. Monroe.
Russell M. (2017). What disability civil rights cannot do: Employment and political economy. [w:] R. Malhotra (red.). Disability Politics in a Global Economy. Essays in Honour of Marta Russell. Routledge. Oxfordshire.
Russell M. (2019). The political economy of disability. [w:] K. Rosenthal (red.). Capitalism and Disability. Selected Writings by Marta Russell. Haymarket Books. Chicago.
Rzeźnicka-Krupa J. (2019). Społeczne ontologie niepełnosprawności. Ciało. Tożsamość. Performatywność. OW Impuls. Kraków.
Snyder S.L., Mitchell D.T. (2006), Cultural Locations of Disability, University of Chicago Press, Chicago. Shakespeare T. (1994), Cultural Representation of Disabled People: Dustbins for Disavowal?, „Disability & Society”, vol. 9
Szkudlarek T. (2008). Dyskursywna konstrukcja podmiotowości („puste znaczące” a pedagogika kultury). „Forum Oświatowe” (nr spec.).
Szkudlarek T. (2015). Różnice, równość i edukacja: polityki inkluzji i ignorancja. [w:] T. Szkudlarek, A. Komorowska-Zielony (red.). Różnice, edukacja, inkluzja. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk.
Waldschmit A. (2017), Disability Goes Cultural [w:] Culture – Disability – Theory, A. Waldschmit, H. Berressem, M. Ingwersem (red.), Bielefeld.
Wasilewska N., Nosal P. (2016). Niepełnosprawny jako pracujący w systemie ekonomii społecznej. [w:] J. Niedbalski, E. Zakrzewska-Manterys (red.). Samodzielni, zaradni, niezależni. Ludzie niepełnosprawni w systemie polityki, pracy i edukacji. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź.
Waszkowski H. (2016). Ruch spółdzielczości inwalidów i jego znaczenie dla rozwoju rehabilitacji osób niepełnosprawnych w Polsce. „Niepełnosprawność. Zagadnienia, problemy, rozwiązania” 4(21), s. 97–122.
