Związki partnerskie, aborcja i Trybunał Konstytucyjny, czyli o niedawnych rozstrzygnięciach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Abstrakt

Przedmiotem opracowania jest omówienie dwóch wyroków ETPCz wydanych w grudniu 2023 r., a dotyczących Polski. W wyroku Przybyszewska i inni przeciwko Polsce Trybunał stwierdził naruszenie art. 8 EKPCz przez brak pełnej regulacji statusu związków jednopłciowych w polskim systemie prawnym. Trybunał nawiązał do ustabilizowanej już linii orzeczniczej (ostatecznie potwierdzonej w wyroku Fedotova przeciwko Rosji z dnia 17 stycznia 2023 r.) ustalającej, że wszystkie państwa należące do systemu Konwencji mają obowiązek wprowadzenia takiej regulacji. Tym samym na polskim ustawodawcy spoczywa obowiązek rychłego dokonania zmian prawnych. W wyroku M.L. przeciwko Polsce Trybunał stwierdził naruszenie art. 8 Konwencji wobec wykluczenia, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r., możliwości przeprowadzenia aborcji w sytuacji ciężkiego i nieodwracalnego uszkodzenia płodu. Trybunał strasburski ograniczył się do analizy polskiego uregulowania. Wskazano, że skoro zakaz aborcji dyktowanej wadami płodu został wprowadzony przez wyrok Trybunału Konstytucyjnego, a Trybunał ten – w obecnym składzie – nie spełnia wymagań organu praworządnego, to zakaz pozbawiony jest należytej podstawy prawnej. Tym samym dalsze stosowanie tego zakazu będzie – w każdym wypadku – stanowiło naruszenie EKPCz. Trybunał strasburski uchylił się natomiast od analizowania materialnej zgodności polskiego prawa aborcyjnego z Konwencją.