Czy orzecznictwo sądowe może się przyczynić do realizacji konstytucyjnego prawa do mieszkania?

Abstrakt

Glosa do orzeczeń TSUE w tzw. sprawach kredytów frankowych powstała na tle niedawnej dyskusji dotyczącej prawa do mieszkania. W jej ramach stwierdza się, że mieszkanie nie może być towarem, co jest oczywiście konsekwencją wysokiej ceny mieszkań w stosunku do wynagrodzeń. Choć art. 75 Konstytucji RP stanowi, że władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, to prawo to jest traktowane jako prawo drugiej generacji. Poważnym zagrożeniem dla obywateli okazało się zaciąganie kredytów we frankach, w dużej mierze na zakup mieszkań, w związku z uwolnieniem kursu franka szwajcarskiego. W tym przypadku ratunkiem dla kredytobiorców okazał się TSUE, który wydał szereg orzeczeń korzystnych dla konsumentów. W glosie skomentowane są dwa orzeczenia: z dnia 3 października 2022 r., że umowa może zostać unieważniona w przypadku niedozwolonej klauzuli, oraz z dnia 15 czerwca 2023 r., że wynagrodzenie za korzystanie z kapitału banku jest sprzeczne z prawem UE. Mamy więc sytuację, w której Trybunał od samego początku stał po stronie konsumenta. Polskie sądy, pod wpływem orzecznictwa TSUE, zaczęły orzekać podobnie. Stąd wniosek, że to władza sądownicza stworzyła politykę mieszkaniową w tym segmencie rynku mieszkaniowego.