Od rzymskiego prawa morskiego do polskiego prawa zobowiązań
DOI:
https://doi.org/10.26881/gsp.2019.3.18Abstrakt
According to art. 438 of the Polish Civil Code: “Whoever suffers a material loss, forcibly or even voluntarily, in order to prevent damage to another person or to avoid common danger, is entitled to claim compensation for the loss sustained, in suitable proportions, from people who benefitted from it.” This institution finds its origin in the lex Rhodia de iactu, known in roman law. The proposal to extend the rhodian rule to cases other than those related to the danger for the ship is the heritage of medieval school of glossators. however, the transposition of an institution adapted to the conditions of maritime transport to the contemporary law of obligations is associated with specific problems. This particularly applies to the new character of this institution. The analysis of historical sources indicates that it is a sui generis liability that cannot be attributed to tort liability or negotiorum gestio.
Downloads
Bibliografia
Aubert, j.j. (2007), deailng with the Abyss. The nature and Purpose of the rhodian Sea-law on jettison (lex rhodia de iactu, d. 14.2) and the making of justinian’s digest, [w:] j.W.
Cairns, P. du Plessis (eds.), Beyond dogmatics. law and society in Roman World, edinburgh, s. 157–172.
Bazylow, l. (1981), historia powszechna 1789–1918, Warszawa.
Chevreau, e. (2005), la lex rhodia de iactu: un exemple de la réception d’une institution étrangère dans le droit romain, Rhd 73.1–2, s. 67–80.
Czachórski, W. (1983), Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa.
Czech-jezierska, B.A. (2017), miejsce procesu cywilnego w systematyce prawa rzymskiego, Zeszyty Naukowe KUl 60.3 (239), s. 427–448.
de robertis, f.m. (1953), lex rhodia. Critica e anticritica su d.14.2.6, [w:] Studi in onore di vincenzo Arangio-Ruiz nel xlv anno del suo insegnamento, t. 3, Napoli, s. 155–174. dostalík,
P., Poláček, B. (2017), lex rhodia de iactu a společná havárie, Právněhistorické studie 47.1, s. 5–25.
Gudowski, j., Bieniek, G. (2018), Komentarz do art. 438, [w:] j. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. część ogólna, LeX.
Heck, P. (1889), Zwei Beiträge zur Geschichte der grossen haverei, Berlin.
Kaliński, m. (2018), odpowiedzialność odszkodowawcza, [w:] A. olejniczak (red.), Prawo zobowiązań. część ogólna. system prawa prywatnego, t. 6, Warszawa, s. 5–212.
Korzonek, j., rosennlüth, I. (1936), Kodeks zobowiązań. Komentarz, t. 1, Kraków.
Kreller, h. (1921), lex rhodia. Untersuchungen zur Quellengeschichte des römischen Seerechts, Zeitschrift für das gesammte handelsrecht 85, s. 257–367.
Kubas, A. (1979), Wynagrodzenie szkody poniesionej w cudzym interesie, Studia Cywilistyczne 30, s. 43–101.
Lokin, j.h.A., Brandsma, f., jansen, C. (2003), Roman-Frisian law of the 17th and 18th Century, Berlin.
Longchamps de Bérier, r. (1938), Polskie prawo cywilne. Podręcznik systematyczny, t. 2, Zobowiązania, lwów 1938.
Machnikowski, P., śmieja, A. (2018), Czyny niedozwolone, [w:] A. olejniczak (red.), Prawo zobowiązań. część ogólna. system prawa prywatnego, t. 6, Warszawa, s. 365–808.
Nestorowicz, m. (1989), Komentarz do art. 438, [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, red. j. Winiarz, Warszawa, s. 436.
Olejniczak, A. (2018), Komentarz do art. 438, [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania – część ogólna, LeX.
Osuchowski, W. (1950), Appunti sul problema del „iactus” in diritto romano, Iura 1, s. 291–299.
Osuchowski,W.(1951),Zestudiównadrzymskimprawemmorskim.Uwaginadzagadnieniem zrzutu morskiego w prawie rzymskim, Czasopismo Prawno-Historyczne 3, s. 41–52.
Peiper, L. (1934), Kodeks zobowiązań z dnia 27 października 1933, dz. U. 82, poz. 598 tudzież przepisy wprowadzające tenże kodeks z dnia 27 października 1933, dz. U. 82, poz. 598 wraz z motywami referentów Komisji Kodyfikacyjnej oraz orzecznictwem polskiem, austriackiem, francuskiem, niemieckiem i rosyjskiem, Kraków.
Płodzień, S. (1961), lex Rhodia de iactu. studium historyczno-prawne z zakresu rzymskiego prawa handlowo-morskiego, Lublin.
Purpura, G. (2002), Ius naufragii, sylai e lex rhodia, Genesi delle consuetidini marittime mediteranee, ASGP 47, s. 275–292.
Safjan, m. (2018), Komentarz do art. 438, [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1–44910, Warszawa, s. 1532–1533.
Schanbacher, d. (2006), zur rezeption und entwicklung des rhodischen Seewurfrechts in rom, [w:] B.r. Kern, e. Wadle, K.P. Schroeder, Ch. Katzenmeier (hrsgg.), „huma- niora –
Medizin – Recht – Geschichte”, Festschrift für Adolf laufs zum 70. Geburtstag, Berlin– heidleberg, s. 257–273.
Tafaro, S. (2008), navigazione e sicurezza nell’antico mediterraneo, Studia Prawnoustro- jowe 8, s. 5–28.
Thomas, A.C. (1974), juridical Aspects of Carriage by Sea and Warehousing in roman law, Recueils de la Société Jean Bodin pour l’Histoire Comparative des Institutions 32, s. 117–160.
Wagner, h. (1997), die lex rhodia de iactu, RidA 44, s. 357–380.
Wieacker, f. (1953), Iactus in tributum nave salva venit (d. 14, 2, 4 pr.). exegesen zur lex rhodia de iactu, [w:] V. Arangio-ruiz (ed.), Studi in memoria di Emilio Albertario, t. 1, milano, s. 513–532.
Wiliński, A. (1960), d. 19, 2, 31 und die haftung des Schiffers im altrömischen Seetransport, Annales Universitatis Mariae curie-skłodowska. Sectio G Ius 7, s. 353–376.
Zalewski, B. (2016), Creative interpretation of lex rhodia de iactu in the legal doctrine of ius commune, Krytyka Prawa 8.2, s. 173–191.
Zimmermann, R. (1996), The law of obligations: Roman Foundations of the civilian Tradition, oxford.