Zmiany w art. 30 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty i ich systemowe konsekwencje

Abstrakt

Fundamentalnym obowiązkiem lekarza, stanowiącym istotę tej profesji, jest niesienie pomocy osobom chorym i cierpiącym. Toteż zarówno w aktach etyczno-deontologicznych, jak i prawnych powinność ta jest wyraźnie podkreślana. Przepisy definiują zakres tego obowiązku i przypadki legalnego odstąpienia od leczenia. Na gruncie prawa polskiego zagadnieniu temu poświęcony jest przede wszystkim art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. W pierwotnym brzmieniu przepis ten nakazywał udzielanie pomocy medycznej nie tylko w sytuacji zagrożenia życia i poważnego niebezpieczeństwa dla zdrowia, ale również w tzw. „przypadkach niecierpiących zwłoki”. Przesłanka ta była rozumiana szeroko. Lekarz był więc zobowiązany do niesienia pomocy wówczas, gdy pacjent doraźnie jej wymagał, gdy jej odwleczenie mogło spowodować pogorszenie stanu zdrowia, wydłużenie terapii itd. Jednakże regulacja ta została zmieniona w wyniku nowelizacji u.z.l., która weszła w życie z dniem 8 sierpnia 2020 r. W jej skutek usunięto fragment dotyczący przypadków niecierpiących zwłoki. W opracowaniu przedstawiono uzasadnienie tej zmiany oraz jej systemowe konsekwencje. Następstwem tego posunięcia jest bowiem zawężenie obowiązku niesienia pomocy i de facto zrównanie pod tym względem lekarzy z innymi osobami, które nie mają wykształcenia medycznego. W efekcie, lekarze mogą teraz częściej odmawiać wykonania świadczenia zdrowotnego (odpowiednio zostały bowiem zmodyfikowane przesłanki opisane w art. 38 i art. 39 u.z.l.). Rezultatem tej noweli jest jednak także zmniejszenie karnej ochrony lekarza, przysługującej funkcjonariuszowi publicznemu (na zasadach art. 44 u.z.l.). Zagadnienie to zostało zatem również przybliżone.