Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweMiędzynarodowe i ponadnarodowe uwarunkowania penalizacji nielegalnego wywozu dobra kultury z terytorium państwa uprawnionego
DOI:
https://doi.org/10.26881/gsp.2021.2.05Słowa kluczowe:
dobra kultury, nielegalny handel dziełami sztuki, zakaz wywozu dóbr kultury za granicę, mechanizmy kontrolne wywozu dóbr kultury za granicęAbstrakt
W artykule omówiono międzynarodowe i ponadnarodowe uwarunkowania penalizacji nielegalnego wywozu dobra kultury z terytorium państwa uprawnionego. Tekst został podzielony na cztery części. W pierwszej, o charakterze wprowadzającym, wskazano akty prawa międzynarodowego, które zostały opracowane w celu ograniczenia nielegalnego wywozu dóbr kultury za granicę i ograniczenia funkcjonowania nielegalnego rynku dzieł sztuki. Z jednej strony wskazano na konieczność wprowadzania do systemów wewnętrznych mechanizmów kontrolnych uniemożliwiających nielegalny wywóz dóbr kultury poza granice państwa. Z drugiej podkreślono znaczenie krajowych środków ochronnych przyjmowanych w celu przeciwdziałania nabywaniu dóbr kultury nielegalnie wywiezionych z terytorium innego państwa. Zwrócono uwagę na związane z przestępstwem nielegalnego wywozu dobra kultury za granicę przestępstwa kradzieży, fałszowania dokumentów, paserstwa, nielegalnego handlu dobrami kultury, w tym zwłaszcza ich importu, eksportu oraz wprowadzania do obrotu. Wskazano instrumenty, jakie w celu przeciwdziałania nielegalnemu wywozowi dóbr kultury z terytorium państwa zostały przyjęte w ramach współpracy między państwami członkowskimi UE. Szczegółowe uwagi dotyczące przeciwdziałania nielegalnemu wywozowi dóbr kultury z terytorium państwa uprawnionego między państwami członkowskim UE zostały omówione w punkcie drugim publikacji. W punkcie trzecim problem nielegalnego wywozu dobra kultury z terytorium państwa członkowskiego poddano analizie z perspektywy prawa krajowego. Skoncentrowano się przede wszystkim na warunkach ustalenia indywidualnej odpowiedzialności prawnej sprawcy nielegalnego wywozu dobra kultury oraz rodzaju i wysokości kary wymierzanej w rezultacie takiego zachowania. Punkt czwarty zawiera wnioski. Za kluczowe należy uznać stwierdzenie, że współczesny racjonalny prawodawca w celu wypracowania optymalnej ochrony prawnej nie może ograniczać się tylko do uwzględniania wzorców funkcjonujących w ramach krajowego porządku prawnego. W tym kontekście wzrasta znaczenie funkcji unifikacyjnej prawa, która pozwala wprowadzić jednolite standardy ochrony, dzięki czemu w skali międzynarodowej i ponadnarodowej dochodzi do wzmocnienia ochrony dóbr kultury przed ich nielegalnym wywozem poza granice państwa uprawnionego.
Downloads
Bibliografia
Chechi A., “Cooperation to Safeguard the Human Dimension of Cultural Heritage and to Secure the Return of Wrongfully Removed Cultural Objects” [in:] Cultural Heritage, Cultural rights, Cultural Diversity: New Developments in International Law, eds. S. Borelli, F. Lenzrini, Leiden 2012.
Ceuster de J., “Les règles communautaires en matière de restitution de biens culturels ayant quitté illicitement le teritoire d’un Etat membre”, Revue du Marché Commun de l’ Union Européenne 1993, no. 2.
Gerecka-Żołyńska A., “Restytucja dóbr kultury a wolny rynek sztuki”, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1996, no. 2.
Gredka-Ligarska I., “Uregulowanie własności narodowego dobra kultury zwróconego na tery- torium Polski w ustawie o restytucji narodowych dóbr kultury”, Państwo i Prawo 2019, no. 8.
Konarska-Wrzosek V. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2020. Manes V., “La tutela penale” [in:] Il diritto dei beni culturali, eds. C. Barbati, M. Cammelli, G. Sciullo, Bologna 2003.
Mattera A., “La libre circulation des œuvres d’art à l’intérieur de la Communauté et la protection des trésors nationaux ayant une valeur artistique, historique ou archéologique”, Revue du Marché Commun de l’ Union Européenne 1993, no. 2.
Osmańczyk E.J., Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych, Warszawa 1986.
Pasquali L., „Art. 74. Esportazione di beni culturali dal territorio del’Unione Europea” [in:] Codice
dei beni culturali e del paesaggio, eds. G. Famiglietti, N. Pignatelli, Nel Diritto Editore 2015. Tokarczyk R., Komparatystyka prawnicza, Warszawa 2008.
