Elastyczność zasady zrównoważonego rozwoju w kontekście adaptacji do zmian klimatu

Abstrakt

Zasada zrównoważonego rozwoju, choć stanowi fundament nowoczesnych rozwiązań w zakresie ochrony środowiska i ochrony klimatu, nie jest celem samym w sobie, a jedynie środkiem, sposobem lub metodą osiągania celu. Istota jej polega na godzeniu ze sobą oraz normatywnym i faktycznym urzeczywistnianiu wartości prawnie chronionych, które pozostają ze sobą w naturalnym konflikcie.

Miejsce i rola zasady zrównoważonego rozwoju w prawie ochrony środowiska nie jest kwestionowana. Natomiast badań wymaga jej znaczenie i rola w prawie klimatycznym, które aspiruje do samodzielnego obszaru prawa.

Koncyliacyjny charakter zasady zrównoważonego rozwoju w istocie powoduje, że cechuje ją daleko idąca elastyczność. Przy niezmienionej treści normatywnej pozwala ona reagować na zróżnicowane stany faktyczne. To stanowi o jej atrakcyjności tym bardziej, że obecnie klimat podlega daleko idącym zmianom, na które prawodawca musi reagować.

Przykładem takich skutków zmian klimatycznych, których zasada zrównoważonego rozwoju dotyczy, są uchodźcy klimatyczni.

Zmiany klimatyczne wymagają od prawodawcy skoncentrowania się na trzech aspektach – na normatywnym regulowaniu przyczyn zmian klimatycznych, na normatywnym regulowaniu skutków zmian klimatycznych i na normatywnym regulowaniu zapobiegania zmianom klimatycznych w przyszłości. Zasada zrównoważonego rozwoju i mieszcząca się w niej elastyczność – przy czym w przypadku pierwszych dwóch grup zagadnień zasada zrównoważonego rozwoju odnosi się do konfliktów aksjologicznych – pozwala rozstrzygać te konflikty w taki sposób, aby wszystkie skonfliktowane wartości mogły funkcjonować pararelnie. Natomiast ostatnia grupa wiąże się z tym, że zasada zrównoważonego rozwoju służy urzeczywistnianiu relacji międzypokoleniowych w wymiarze klimatycznym.

Tym samym nie można mieć wątpliwości, że w kontekście zmian klimatycznych zasada zrównoważonego rozwoju pełni szczególną i wyjątkową funkcję, pozwalającą te zmiany zintegrować i poddawać prawnym regulacjom.