Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweJednolitość czy różnorodność postępowania cywilnego? Optymalny model kodeksu postępowania cywilnego
DOI:
https://doi.org/10.26881/gsp.2022.s.01Słowa kluczowe:
postępowanie cywilne, tryb procesowy, postępowanie odrębne, jednolitość postępowania cywilnegoAbstrakt
Problem jednolitości i różnorodności postępowania cywilnego pojawia się przede wszystkim na tle trybów oraz rodzajów postępowania rozpoznawczego. Opracowanie koncentruje się na problematyce jednolitości oraz różnorodności postępowań rozpoznawczych w trybie procesowym. W polskim systemie prawa procesowego obok postępowania zwykłego istnieją także postępowania odrębne cechujące się odmiennościami. Ich liczba ciągle rośnie. Trudno jest mówić o jednolitym modelu procesu cywilnego jako zasadniczym trybie postępowania rozpoznawczego w Polsce. Nie jest to właściwy stan. Normując postępowanie rozpoznawcze w trybie procesowym, ustawodawca powinien dążyć do zapewnienia jednolitości regulacji procesowych bez względu na charakter rozpoznawanej sprawy. Nie ulega jednak wątpliwości, że istnienie pewnych odmienności postępowania w niektórych sprawach jest nieuniknione. Należy jednak dążyć do zmniejszenia liczby istniejących w polskim prawie postępowań odrębnych. Niektóre sprawy należy przekazać do rozpoznania sądom administracyjnym (np. sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, z zakresu regulacji energetyki, z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty). Natomiast niektóre postępowania odrębne powinny zostać zlikwidowane (np. postępowanie w sprawach gospodarczych).
Downloads
Bibliografia
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Lwów 1932.
Allerhand M., Nadzwyczajne procesy cywilne [w:] Polska procedura cywilna, t. 2, Warszawa 1928.
Arkuszewska A.M., Kościółek A., Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego – wybrane zagadnienia. Część I, „Przegląd Sądowy” 2012, nr 5.
Asłanowicz M., Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, Warszawa 2019.
Baran K.W., Modele organizacji polskich organów powołanych w celu likwidacji indywidualnych sporów w XX wieku [w:] Vetera novis augure. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, t. 1, red. S. Grodziski, D. Malec, A. Karabowicz, M. Stus, Kraków 2009.
Broniewicz W., Czy potrzebny jest nowy Kodeks postępowania cywilnego?, „Państwo i Prawo” 2004, z. 4.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, wyd. 13, Warszawa 2020.
Cholewa-Klimek M., Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, Warszawa 2010.
Chrapoński D., Nowa regulacja postępowania uproszczonego w Kodeksie postępowania cywilnego, „Palestra” 2020, z. 7–8.
Cieślak S., Elektroniczne postępowanie upominawcze, „Monitor Prawniczy” 2010, nr 7.
Cieślak S., Postępowania przyspieszone w procesie cywilnym. Zarys postępowania nakazowego, upominawczego i uproszczonego, Warszawa 2004.
Cis B., Zasady dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym w świetle dokonanych i projektowanych zmian [w:] Postępowanie cywilne – wprowadzone i projektowane zmiany 2019, red. G. Jędrejek, S. Kotas, F. Manikowski, Warszawa 2019.
Dalka S., Efektywność postępowania nakazowego i upominawczego, „Palestra”1978, z. 5–6.
Derlatka J., Świadek-ekspert na tle projektowanych przepisów o dowodach w postępowaniu uproszczonym, „Monitor Prawniczy” 2019, nr 7.
Dębiak M., Postępowanie grupowe – analiza regulacji w wymiarze teoretycznym i praktycznym po czterech latach jej funkcjonowania, „Forum Prawnicze” 2014, nr 6.
Dorosz-Kruczyński J., Zmienić czy wyrzucić? Co dalej z postępowaniem odrębnym w sprawach gospodarczych? [w:] Postępowanie cywilne – wprowadzone i projektowane zmiany 2019, red. G. Jędrejek, S. Kotas, F. Manikowski, Warszawa 2019.
Draniewicz B., Elektroniczne postępowanie upominawcze, „Edukacja Prawnicza” 2010, nr 5.
Draniewicz B., Piebiak Ł., Postępowania odrębne. Komentarz, Warszawa 2007.
Dziadzio A. [w:] System prawa pracy, t. 6: Procesowe prawo pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2016.
Dziurda M., Postępowanie w sprawach własności intelektualnej z perspektywy systemowej, „Przegląd Sądowy” 2020, nr 10.
Ereciński T., O uwarunkowaniach, potrzebie oraz zakresie nowego kodeksu postępowania cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 2010, nr 1.
Ereciński T., Postępowania odrębne de lege lata i de lege ferenda [w:] Ewolucja postępowania cywilnego wobec przemian politycznych, społecznych i gospodarczych. Materiały konferencyjne Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Postępowania Cywilnego, Szczecin–Niechorze, 28–30.09.2007 r., red. H. Dolecki, K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2009.
Ereciński T., Sądy gospodarcze w obliczu spodziewanych zmian Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Honeste procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu, red. A. Laskowska-Hulisz, J. May, M. Mrówczyński, Warszawa 2017.
Ereciński T., Wprowadzenie. O stanie prac nad projektem nowego Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Postępowanie rozpoznawcze w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego, red. K. Markiewicz, A. Torbus, Warszawa 2014.
Ereciński T., Grzegorczyk P., Effective Protection of Divers Interests in Civil Procedure on the Example of Polish Act on Group Action [w:] Recent Trends in Economy of Civil Procedure. Materials of International Conference 9–10.05.2013, Vilnius 2013.
Feliga P., Sprawiedliwe załatwienie sprawy gospodarczej jako cel odrębności postępowania w sprawach gospodarczych (art. 458–458 KPC) [w:] Reforma czy kolejna nowelizacja? Uwagi na tle ustawy z 4.7.2019 r. zmieniającej KPC, red. P. Rylski, Warszawa 2020.
Flejszar R., Elektroniczne postępowanie upominawcze, „Państwo i Społeczeństwo” 2009, nr 3.
Flejszar R., Postępowanie w sprawach gospodarczych. Komentarz, Warszawa 2007.
Flejszar R., Przedsiębiorca w postępowaniu cywilnym rozpoznawczym, Warszawa 2006.
Gil I., Pojęcie sprawy gospodarczej i odrębności postępowania w sprawach gospodarczych według projektowanych zmian Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Postępowanie cywilne – wprowadzone i projektowane zmiany 2019, red. G. Jędrejek, S. Kotas, F. Manikowski, Warszawa 2019.
Grzegorczyk P., Postępowania odrębne w świetle projektowanych zmian Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Postępowanie rozpoznawcze w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego, red. K. Markiewicz, A. Torbus, Warszawa 2014.
Grzegorczyk P., Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Ogólna charakterystyka, Warszawa 2011.
Gudowska B., Zainteresowany, czyli kłopot (uwagi o art. 477 k.p.c.) [w:] Aurea praxis. Aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 1, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 2, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Gwóźdź K., Postępowanie w sprawach gospodarczych jako postępowanie odrębne – novum czy powrót do przyszłości? [w:] Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z 4.7.2019 r. w praktyce, red. F. Flaga-Gieruszyńska, R. Flejszar, M. Malczyk, Warszawa 2020.
Ignaczewski J., Wymiar sprawiedliwości – teraźniejszość i przyszłość, Warszawa 2008.
Jakubecki A., Czy potrzebne jest nam postępowanie odrębne w sprawach gospodarczych? (uwagi na tle projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego z 13 września 2018 r.), „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2018, nr 4.
Jakubecki A., Ewolucja przepisów w postępowaniu zabezpieczającym w polskim prawie procesowym cywilnym [w:] Kodeks postępowania cywilnego z perspektywy pięćdziesięciolecia jego obowiązywania. Doświadczenia i perspektywy, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gil, Ł. Błaszczak, Sopot 2016.
Jakubecki A., Naczelne zasady postępowania cywilnego w świetle nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego [w:] Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd Katedr Postępowania Cywilnego w Zakopanem (7–9.10.2005 r.), red. I. Ratusińska, Kraków 2006.
Jakubecki A., Wezwanie do udzielenia informacji w postępowaniu odrębnym w sprawach własności intelektualnej, „Polski Proces Cywilny” 2020, nr 3.
Jaworski A., Dopuszczalność postępowania grupowego – uwagi prawnoporównawcze, „Przegląd Sądowy” 2009, nr 11–12.
Jaworski T., Radzimirski P., Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz, Warszawa 2010.
Jędrzejewska M., Modele postępowania w cywilnych sprawach „drobnych i prostych” (model sądowy, arbitrażowy i administracyjny), „Palestra” 1977, z. 7.
Jodłowski J., Podstawowe problemy kodyfikacji postępowania cywilnego, „Państwo i Prawo” 1960, z. 8–9.
Jodłowski J., Siedlecki W., Postępowanie cywilne. Część ogólna, Warszawa 1958.
Knoppek K., System postępowań przyspieszonych w procesie cywilnym po zmianach Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzonych w latach 2008–2010 [w:] Aurea praxis. Aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 1, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011.
Kolasiński K., Postępowanie w sprawach ubezpieczeniowych [w:] Rozwój ubezpieczeń społecznych w Polsce, cz. 1: Dwudziestolecie międzywojenne, red. C. Jackowiak, Wrocław 1991.
Korzan K., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2004.
Kościółek A., Zakres zastosowania wezwania do udzielenia informacji (art. 479 i n. k.p.c.) [w:] Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego. Konsekwencje zmian, red. M. Dziurda, T. Zembrzuski, Warszawa 2021.
Kotliński T.J., Polskie sądownictwo pracy w okresie międzywojennym, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2010, t. 13.
Krajewski J., Odrębności postępowania posesoryjnego, „Nowe Prawo” 1961, nr 2.
Krzemiński Z., Postępowanie odrębne w sprawach małżeńskich, Warszawa 1973.
Krzemiński Z., Postępowanie odrębne w sprawach ze stosunku między rodzicami a dziećmi, Warszawa 1978.
Kuberska W., Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym – pierwsze doświadczenia praktyczne, „Przegląd Sądowy” 2012, nr 7–8.
Kulski R., Ochrona interesów zbiorowych w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2017.
Laskowska A., Europejskie postępowanie nakazowe, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2010, nr 4.
Lisiewski M., Scalenie postępowania spornego i niespornego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1959, nr 14.
Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2001.
Lityński A., Spór o postępowanie niesporne (1945–1964), „Miscellanea Historico-Iuridica” 2003, nr 1.
Lubiński K., Istota i charakter działalności sądu w postępowaniu nieprocesowym, Toruń 1985.
Machnikowska A., Postępowanie w sprawach gospodarczych jako postępowanie odrębne [w:] Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego. Konsekwencje zmian, red. M. Dziurda, T. Zembrzuski, Warszawa 2021.
Manowska M., Postępowanie nakazowe i upominawcze, Warszawa 2001.
Manowska M., Postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych, Warszawa 2008.
Manowska M., Postępowanie uproszczone w procesie cywilnym, Warszawa 2001.
Marciniak A., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2019.
Marszałkowska-Krześ E., Nowelizacja postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000, nr 10.
Marszałkowska-Krześ E., Specyfika postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych [w:] Z zagadnień prawa pracy i prawa socjalnego. Księga jubileuszowa Profesora Herberta Szurgacza, red. Z. Kubot, T. Kuczyński, Warszawa 2011.
Matusiewicz-Kulig B., Sokołowska-Ławniczek A., Sądy ds. własności intelektualnej w Polsce – wybrane zagadnienia, „Monitor Prawniczy” 2020, nr 20 (dodatek).
Mączyński M., Ograniczenie prawa podmiotów gospodarczych do sądu, „Państwo i Prawo” 2005, z. 5.
Mędrala M., Funkcja ochronna cywilnego postępowania sądowego w sprawach z zakresu prawa pracy, Warszawa 2011.
Modliński E., Sądy ubezpieczeń społecznych jako szczególne sądy administracyjne, Warszawa 1946.
Olaś A., Elektroniczne postępowanie upominawcze na mocy nowelizacji z 4.7.2019 r. [w:] Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z 4.7.2019 r. w praktyce, red. K. Flaga-Gieruszyńska, R. Flejszar, M. Malczyk, Warszawa 2020.
Olaś A., Postępowanie uproszczone po zmianach wprowadzonych na mocy ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw [w:] Reforma czy kolejna nowelizacja? Uwagi na tle ustawy z 4.7.2019 r. zmieniającej KPC, red. P. Rylski, Warszawa 2020.
Ossowska-Grzelak M., Wybrane odrębności proceduralne postępowania w sprawach gospodarczych na tle ogólnego postępowania rozpoznawczego – cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2006, nr 23.
Piszcz A. [w:] Roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji. Komentarz, red. eadem, A. Stawicki, D. Wolski, Lex/el. 2018.
Pogonowski P., Postępowanie grupowe. Ochrona prawna wielu podmiotów w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2009.
Rejdak M., Nowe postępowanie w sprawach własności intelektualnej, Lex/el. 2020.
Rejdak M., Zabezpieczenie dowodów w sprawach o naruszenia praw własności intelektualnej, Warszawa 2019.
Resich Z., Ocena założeń kodyfikacyjnych kodeksu postępowania cywilnego [w:] Funkcjonowanie kodeksu postępowania cywilnego w praktyce. Materiały na konferencję naukową, Warszawa 1984.
Rylski P., Funkcjonowanie w praktyce przepisów o elektronicznym postępowaniu upominawczym na etapie po wniesieniu sprzeciwu lub po przekazaniu sprawy sądowi właściwości ogólnej, Warszawa 2015.
Rylski P., Uczestnik postępowania nieprocesowego – zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2017.
Rylski P., Zainteresowany w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych – założenia konstrukcyjne na tle ogólnych założeń postępowania cywilnego, „Przegląd Prawa i Administracji” 2017, nr 109.
Rymkiewicz B., Postępowanie w sprawach gospodarczych a realizacja postulatu sprawności postępowania [w:] Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z 4.7.2019 r. w praktyce, red. F. Flaga -Gieruszyńska, R. Flejszar, M. Malczyk, Warszawa 2020.
Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2004.
Sieradzka M., Postępowanie grupowe – kolejny krok w kierunku ochrony interesów wielu podmiotów w jednym postępowaniu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010, nr 4.
Sieradzka M., Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz, Warszawa 2010.
Sorysz M., Powództwo grupowe – zagadnienia wybrane, „Monitor Prawniczy” 2001, nr 21.
Stawarska-Rippel A., Elementy prywatne i publiczne w procesie cywilnym w świetle prac kodyfikacyjnych w Polsce (1918–1964). Studium historycznoprawne, Katowice 2015.
Studzińska J., Skutki zaskarżenia elektronicznego nakazu zapłaty przez jednego ze współuczestników [w:] Ars in vita. Ars in iure. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Jankowskiemu, red. A. Barańska, S. Cieślak, Warszawa 2018.
Szafrańska-Rejdak M., Funkcjonowanie w praktyce sądowej ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, Warszawa 2017, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/IWS_Szafra%C5%84ska-Rejdak-M._-Dochodzenie-roszcze%C5%84-w-post%C4%99powaniu-grupowym-po-red-bez-rej.-zmian.pdf.
Szymanowski M., Zainteresowany i inna osoba – jako strony w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, „Polski Proces Cywilny” 2021, nr 1.
Świerta J., Postępowanie nakazowe, Kraków 1998.
Tomaszek A., Wojewódzka J., Sprawy własności intelektualnej – nowe postępowanie odrębne w polskiej procedurze cywilnej, „Monitor Prawniczy” 2020, nr 15.
Uzasadnienie ogólne projektu kodeksu postępowania cywilnego [w:] Projekt kodeksu postępowania cywilnego oraz przepisów wprowadzających, Warszawa 1964.
Walasik M., Zakres regulacji nowego Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Postępowanie rozpoznawcze w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego, red. K. Markiewicz, A. Torbus, Warszawa 2014.
Walasik M., Markiewicz K., Założenia wstępne dotyczące przepisów o postępowaniu nieprocesowym w nowym Kodeksie postępowania cywilnego przyjęte przez zespół problemowy Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2012, nr 9.
Waligórski M., Zmiany proceduralne w związku z ostatnią unifikacją prawa cywilnego, „Państwo i Prawo” 1946, z. 5–6.
Weitz K., Czy nowa kodyfikacja postępowania cywilnego?, „Państwo i Prawo” 2007, z. 3.
Weitz K., Czy potrzebne jest postępowanie w sprawach gospodarczych?, „Przegląd Sądowy” 2008, nr 7–8.
Weitz K., Europejskie prawo procesowe cywilne – stan obecny i perspektywy dalszego rozwoju, „Przegląd Sądowy” 2007, nr 2.
Wiśniewski T. [w:] Postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych, red. idem, seria: System Prawa Handlowego, t. 7, Warszawa 2007.
Wiśniewski T. [w:] Postępowanie sądowe z udziałem przedsiębiorców, red. idem, seria: System Prawa Handlowego, t. 7, Warszawa 2013.
Włodyka S., Sądownictwo gospodarcze (uwarunkowania i założenia), „Państwo i Prawo” 1987, z. 5.
Włodyka S., Ustawa o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych, „Państwo i Prawo” 1990, z. 3.
Wójcik-Krokowska M., Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym oraz w elektronicznym postępowaniu upominawczym, „Monitor Prawniczy” 2018, nr 5.
Zedler F., Co dalej z Kodeksem postępowania cywilnego? [w:] Czterdziestolecie Kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd Katedr Postępowania Cywilnego w Zakopanem (7–9.10.2005 r.), red. I. Ratusińska, Kraków 2006.
Zembrzuski T., Procedura cywilna. MS planuje całkowicie nowy model postępowania z udziałem konsumentów, „Dziennik Gazeta Prawna”, 2 grudnia 2020, https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/1497880,postepowanie-z-udzialem-konsumentow-kpc-nowelizacja.html.
