Domy bezdomne, adaptacja wybranych przestrzeni przez osoby bezdomne

Abstrakt

Przedstawiona praca zawiera materiały zebrane w czasie kilkuletnich peregrynacji naukowych łączących ze sobą zacięcie antropologiczne i socjologiczne. Metody badawcze uwzględniające obserwację uczestniczącą oraz wywiady pozwoliły wyodrębnić z zachowań osób bezdomnych charakterystyczne sposoby adaptacji dostępnej przestrzeni miejsc i nie-miejsc (Augé 2011), pośród których występuje charakterystyczne wykorzystanie pustostanów, barakowozów, domków letniskowych, zakamarków w przestrzeni społecznej, a także miejsc niemieszkalnych, lasów, parków oraz wydm nadmorskich. Ideą pracy jest wyjście od pojęcia tranzytu prezentowanego przez Marca Augé do wskazania, iż przestrzenie adaptowane przez bezdomnych mają charakter przejściowy i czasowy, a tym samym są tranzytowe. W każdej z tych przestrzeni osoby bezdomne prócz „oswajania” niechętnej im przestrzeni wprowadzają elementy związane z ich wiarą, religią lub też ocieplają tę przestrzeń, inaczej mówiąc „udomowiają”. Dzieje się to jednak na chwilę, na określony czas, często jest tworzone z potrzeby chwili. Materiał obejmuje więc zakres tematyczny architektury bezdomności, uchodźctwa, migracji, wkracza także w formy celebracji wartości i idei „domu” i „domowości” – choć ta druga część w przedstawionym artykule jest jedynie uwypukleniem znaczenia miejsca i jego aranżacji dla osób bezdomnych.