Governmentality w systemie pomocy społecznej

Abstrakt

Praca socjalna, traktowana jako specyficzne pole praktyk społecznych, służących z jednej strony wspieraniu, pomaganiu i rozwiązywaniu problemów, z drugiej zaś, jako pole zaangażowane w mechanizmy biurokratyczne, których ukrytym celem jest kontrolowanie i zarządzanie problemami, miała od samego początku istnienia państwa opiekuńczego charakter ambiwalentny. Państwo nowożytne, stanowiące podstawę nowoczesnego porządku opartego na dyscyplinowaniu i pedagogizacji, rozpoczyna wprowadzanie reform socjalnych od zwiększenia produktywności i efektywności siły roboczej. Celem niniejszego tekstu jest próba spojrzenia na genezę państwa opiekuńczego oraz szeroko rozumianej pomocy publicznej z perspektywy Foucaultowskiego governmentality, która pozwala zidentyfikować w historycznych procesach rozwojowych tendencje obecne również dziś w perspektywie neoliberalizacji życia społecznego. Aktualność problematyki governementality w obszarze systemów zabezpieczeń społecznych nie podlega dyskusji, o czym świadczą publikacje oraz badania prowadzone w tym obszarze. Patrząc z aplikacyjnej perspektywy, można powiedzieć, że ośrodek pomocy społecznej jest najwłaściwszym miejscem „łagodnego” dyscyplinowania i dostosowywania członka społeczeństwa odstającego od normy.