Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweBezsenność starszych osób w Europie
DOI:
https://doi.org/10.26881/maes.2018.2.03Słowa kluczowe:
bezsenność, osoby starsze, jakość życia, zdrowie, sytuacja materialna, funkcjonowanie społeczne, kraje europejskieAbstrakt
Różne statystyki medyczne wskazują, że zaburzenia snu dotykają rosnącej liczby ludzi na świecie. W sposób niewątpliwy zaburzają one jakość życia i funkcjonowania osób, które z ich powodu cierpią. Niewiele jednak wiadomo na temat kontekstu społecznego, w jakim zaburzenia te się pojawiają. Prezentowany artykuł jest socjologiczną analizą zjawiska bezsenności wśród osób starszych. Podejście takie jest odmienne od medycznego, skoncentrowanego na diagnostyce i leczeniu. Celem jego jest odniesienie doświadczanych zaburzeń snu do czynników społecznych – pozycji społecznej, zdrowia, jakości życia, samopoczucia i funkcjonowania seniorów. Przedmiotem dalszych analiz jest występowanie bezsenności wśród starszych osób w różnych krajach europejskich oraz poszukiwanie podobieństw i różnic w jej społecznych korelatach.
Downloads
Bibliografia
Araszkiewicz A., 2015, Problemy zdrowia psychicznego kobiet 50+ [w:] A. Ostrowska (red.), Raport Polki 50+. Zdrowie i jego zagrożeni, Warszawa: Fundacja MSD dla Zdrowia Kobiet.
Arber S., 2012, Gender, marital status and sleep problems in Britain, Przegląd Lekarski, nr 69, s. 54–60.
Arber S., Davidson K., Ginn J., 2003, Changing approaches to gender and later life [w:] iidem (red.), Gender and ageing. Changing roles and relationships, Maidenhead: Open University Press.
Bauman Z., 1997, Turysta i włóczęga, czyli o ofiarach ponowoczesności [w:] idem, Ponowoczesne zgryzoty, Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
Beck U., 1992, Risk Society. Towards a new Modernity, London: Sage.
Berkman L., Breslow L., 1983, Health and ways of living. The Alameda County Stud, Fairlawn, NJ: Oxford University Press.
Broczek K. et al., 2012, Występowanie objawów depresyjnych u osób starszych [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, Poznań: Termedia.
Ford D.E., Cooper-Patrick L., 2001, Sleep disturbances and mood disorders-an epidemiologic perspective, Depression and Anxiety, no. 14, s. 3–6.
Giddens A., 1995, Politics, Sociology and Social Theory: Encounters with Classical and Contemporary Social Though, Cambridge: Polity.
Golinowska S., 2017, Promocja zdrowia dla osób starszych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Hauri P.J., 1991, Case studies in insomnia, New York: Plenum Medical Book Co.
Hyyppa M.T., Kronholm E., Alanen E., 1997, Quality of sleep during economic recession in Finland: A longitudinal cohort study, Social Science and Medicine, vol. 45, no. 3, s. 731–738.
Jeffers M., 1996, Cultural aspects of ageing: gender and intergenerational issue, Social Sciences and Medicine, vol. 43, no. 5, s. 681–88.
Korzeniowski L., Pużyński S. (red.), 1986, Bezsenność [w:] Encyklopedyczny słownik psychiatrii PZWL, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Kotarbiński T., 1986, Aforyzmy i myśli, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kripke D.F. et al., 2002, Mortality associated with sleep duration and insomnia, Archive of General Psychiatry, vol. 59, no. 2, s. 131, 136.
Moskalewicz J., Kiejna A., Wojtyniak B. (red.), 2012, Kondycja psychiczna mieszkańców Polski, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Nowakowski M., 2015, Medykalizacja i demedykalizacja. Zdrowie i choroba w czasach kapitalizmu zdezorganizowanego, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Ohayon M., 2002, Epidemiology of insomnia: what we know and what we still need to learn, Sleep Medicine Review, vol. 6, no. 2, s. 97–111.
Ostrowska A., 1999, Styl życia a zdrowie, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Ostrowska A., 2004, Społeczeństwo ryzyka? Zagrożenia dla zdrowia psychicznego [w:] H. Domański, A. Ostrowska, A. Rychard (red.), Niepokoje polskie, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Ostrowska A., Żmijewska-Jędrzejczyk T., 2017, Sleeplessness in Europe [w:] F. Sztabiński, H. Domański, P. Sztabiński (red.), New Uncertainties and Anxieties in Europe. Seven Waves of the European Social Survey, Frankfurt: Peter Lang.
Simon G.E., Van Korff M., 1997, Prevalence, burden and treatment of insomnia in primary care, American Journal of Psychiatry, no. 154, s. 1417–23.
Smith A., 1989, Umysł, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Synowiec-Piłat M., Kwiatkowska B., Borysławski K. (red.), 2015, Inkluzja czy ekskluzja? Człowiek stary w społeczeństwie, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
Szelenberger W., 2017, Gen bezsenności?, https://www.termedia.pl/gen-bezsennościRozmowa-z-prof-Waldemarem-Szelenbergerem,8,2878,0,0.html (dostęp: 10.10.2017).
Tobiasz-Adamczyk B., Brzyski P., Bajka J., 2004, Społeczna uwarunkowania jakości życia kobiet u progu starszego wieku, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Włodarczyk C., 1995, Polityka, wolna wola, zdrowie. Miejsce dla promocji zdrowia?, Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna, t. 2, s. 7–22.
Wojtyniak B., Goryński P., Moskalewicz B., 2012, Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania, Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.
World Health Assembly 2013, Mental Health Action Plan 2013–2020, www.who.int/mediacentre/news/releases/2013/world_health_assambley_20130527/en/ost. (dostęp: 9.01.2016).
Woźniak B., 2015, Zaangażowanie religijne a zdrowie w starości. Mechanizmy zależności, wybrane wyniki badań, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bazy danych
Europejski Sondaż Społeczny, 2014, http://europeansocialsurvey.org/data oraz: www.ifispan.pl w zakładce badania/projekty badawcze/Europejski Sondaż Społeczny/Wyniki ESS.
Eurostat, 2016, http://europa.eu./eurostat/statistics-explained/index.php/File:Life_expectancy_at birth_1980_2014_(years)_YB16.png.
Główny Urząd Statystyczny, 1996, Stan zdrowia ludności Polski w 1994 roku, Warszawa.
Główny Urząd Statystyczny, 2011, Stan zdrowia ludności Polski w 2009 roku, Warszawa.
