Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweWielkomiejskie wspólnoty
DOI:
https://doi.org/10.26881/maes.2018.1.08Słowa kluczowe:
wspólnoty rodzinne, sąsiedztwo, społeczności lokalne, gminy wyznaniowe, wspólnoty latentneAbstrakt
W artykule dyskutujemy kwestię istnienia, ujawniania się i roli wielkomiejskich wspólnot na różnych poziomach zbiorowości w mieście. Poza dyskusją pozostaje wspólnotowy charakter rodzin, a poprawniej rzecz ujmując – gospodarstw domowych, wielkomiejskich sąsiedztw czy wspólnot religijnych. Czy jednak wolno mówić w warunkach wielkomiejskich o wspólnotach wyższego rzędu: osiedlowych społecznościach lokalnych, a nawet wspólnocie złożonej z ogółu mieszkańców miasta? Jeśli tak, to kiedy, w jakich warunkach taka wspólnota ujawnia swe istnienie i działanie? W artykule przekonujemy, na podstawie literatury przedmiotu oraz badań empirycznych, o istnieniu wspólnot społecznych wyższego rzędu w wielkim mieście, którym właściwy jest stan uśpienia, latencji. Wspólnoty te ujawniają swoją zdolność do działania, kiedy jakieś czynniki zewnętrzne – społeczne, ekonomiczne, polityczne lub przyrodnicze – zagrażają ich istnieniu, trwaniu w dotychczasowym stanie.
Downloads
Bibliografia
Bauman Z., 2008, Wspólnota. W poszukiwaniu bezpieczeństwa w niepewnym świecie, tłum. J. Margański, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bellach R.N. et al., 2007, Skłonności serca. Indywidualizm i zaangażowanie po amerykańsku, tłum. D. Stasiak, P. Skurowski, T. Żyro, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Błaszczyk M., 2007, O więzi sąsiedzkiej w środowisku wielkomiejskim [w:] I. Borowik, K. Sztalt (red.), Współczesna socjologia miasta. Wielość oglądów i kierunków badawczych dyscypliny, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Błaszczyk M., Kłopot S.W., Kozdraś G., 2010, Problemy społeczne w przestrzeni miasta. Raport z badań socjologicznych nad mieszkańcami miasta Wrocławia, Wrocław: Wrocławska Diagnoza Problemów Społecznych.
Boguszewski R., 2011., O religijnym i społecznym zaangażowaniu Polaków w lokalnych parafiach. Komunikat z badań nr 141, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
Duch-Krzysztofek D., 2007, Kto rządzi w rodzinie: socjologiczna analiza relacji w małżeństwie, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Socjologii i Filozofii PAN.
Etzioni A., 2004, Wspólnota responsywna: perspektywa komunitariańska [w:] P. Śpiewak (red.), Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Etzioni A., 2012, Aktywne społeczeństwo. Teoria procesów społecznych i politycznych, tłum. S. Burdziej, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Galston W., 1999, Cele liberalizmu, tłum. A. Pawelec, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Gawkowska A., 2004, Biorąc wspólnotę poważnie? Komunitarystyczne krytyki liberalizmu, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Hipsz N., 2011, Polaków obraz rzeczywistości parafialnej. Komunikat z badań nr 144, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
Holmes S., 1998, Anatomia antyliberalizmu, tłum. J. Szacki, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Kłopot S.W., 2010, Przekonania wrocławian o pożądanych wzorach życia rodzinnego [w:] S.W. Kłopot, M. Błaszczyk, J. Pluta (red.), Problemy społeczne w przestrzeni Wrocławia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kłopot S.W., 2015, Wielkomiejskie sąsiedztwa [w:] M. Błaszczyk, J. Pluta (red.), Uczestnicy, konsumenci, mieszkańcy. Wrocławianie i ich miasto w oglądzie socjologicznym, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kłopot S.W. et al., 2014, Wrocławska Diagnoza Społeczna 2014. Raport z badań socjologicznych nad mieszkańcami miasta, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Kowalewski M., 2016, Protest miejski. Przestrzenie, tożsamości i praktyki niezadowolonych obywateli miast, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Król M., 2005, Bezradność liberałów. Myśl liberalna wobec konfliktu i wojny, Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka.
Kubicki P., 2016, Wynajdywanie miejskości. Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Kymlicka W., 2004, Liberalizm a komunitaryzm [w:] P. Śpiewak (red.), Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Majer A., 2015, Mikropolis. Socjologia miasta osobistego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Prejsnar-Szatyńska S., 2017, Problematyka ontologiczna w polskiej teorii socjologicznej. Analiza myśli Floriana Znanieckiego, Tadeusza Szczurkiewicza, Pawła Rybickiego i Jana Szczepańskiego, Kraków: Libron.
Prostak K., 2004, Rzecz o sprawiedliwości. Komunitarystyczna krytyka współczesnego liberalizmu amerykańskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Przestalski A., 2012, Fikcja jako spoiwo społeczne. Z wizytą u Ferdinanda Tönniesa, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Putnam R., 2008, Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych, tłum. P. Sadura, S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Rybicki P., 1979, Struktura społecznego świata, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Sandel M., 2009, Liberalizm a granice sprawiedliwości, tłum. A. Grobler, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Sandel M., 2012, Czego nie można kupić za pieniądze, tłum. A. Chromnik, T. Sikora, Warszawa: Kurhaus Publishing.
Sennett R., 2009, Upadek człowieka publicznego, tłum. H. Jankowska, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
Sitek W., 1997, Wspólnota i zagrożenie. Wrocławianie wobec wielkiej powodzi. Socjologiczny przyczynek do analizy krótkotrwałej wspólnoty, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Sozański T., 2013, Społeczne i wspólne. Studium socjologiczno-filologiczne, Kraków: Universitas.
Starosta P., 2001, Globalizacja i nowy komunitaryzm [w:] A. Miszalska, K. Kowalewicz (red.), Niepokojąca współczesność, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Szacki J., 1999, Indywidualizm i kolektywizm. Wstępna analiza pojęciowa [w:] K. Gawlikowski et al. (red.), Indywidualizm a kolektywizm, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Szahaj A., 2000, Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarystami a „sprawa polska”, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Szukalski P., 2002, Przepływy międzypokoleniowe, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Śpiewak P. (red.), 2004, Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Środa M., 2003, Indywidualizm i jego krytycy. Współczesne spory pomiędzy liberałami, komunitarianami i feministkami na temat podmiotu, wspólnoty i płci, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Titkow A., Duch-Krzysztofek D., Budrowska B. (red.), 2004, Nieodpłatna praca kobiet. Mity, realia, perspektywy, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Socjologii i Filozofii PAN.
Tönnies F., 1988, Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, tłum. M. Łukasiewicz, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Walzer M., 2006, Polityka i namiętność. O bardziej egalitarny liberalizm, tłum. H. Jankowska, Warszawa: Wydawnictwo Literackie Muza.
Walzer M., 2008, Sfery sprawiedliwości. Obrona pluralizmu i równości, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Walzer M., 2012, Moralne maksimum, moralne minimum, tłum. J. Erbel, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Wciórka B., 2005, Co łączy Polaków z parafią. Komunikat z badań nr 49, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
Wesołowski W., 1999, Typy więzi społecznych a przejście od komunizmu do demokracji: rola więzi wspólnotowych, stowarzyszeniowych i komunitarnych [w:] K. Gawlikowski (red.), Indywidualizm a kolektywizm, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Znaniecki F., 1988, Wstęp do socjologii, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
