Przeciwdziałanie zjawisku fonoholizmu wśród młodzieży jako wyzwanie społeczne w świetle badań empirycznych przeprowadzonych w ramach projektu „Młodzi cyfrowi”
Słowa kluczowe:
młodzież, technologie cyfrowe, cyberkultura, wirtualny habitus, fonoholizm, uzależnienia behawioralne, profilaktykaAbstrakt
Fonoholizm to zaburzenie psychiczne przynależące do kategorii uzależnień behawioralnych (ICD-10). Grupę szczególnie podatną na rozwój tej jednostki chorobowej stanowią adolescenci. Dzieje się tak między innymi dlatego, że z technologiami cyfrowymi dzisiejsze młode pokolenie styka się bardzo wcześnie, już w pierwszych latach swojego życia. Świat cyfrowy dla współczesnej młodzieży to naturalne środowisko socjalizacyjne. Nastolatkowie czują się w nim swobodnie, z urządzeń cyfrowych korzystają w sposób intuicyjny i ufny, bez świadomości zagrożeń z tym związanych. Badania empiryczne przeprowadzone w ramach projektu „Młodzi cyfrowi” wskazują, że zjawisko fonoholizmu wśród młodzieży w ostatnich latach przybrało niepokojące rozmiary. Nałogowo ze smartfona korzysta aż 39,6% badanych nastolatków. W tej sytuacji przeciwdziałanie rozwojowi tego zjawiska i ograniczanie jego niepożądanych skutków należy uznać za palącą potrzebę społeczną. Warto, by w realizację działań prozdrowotnych włączyły się różne państwowe i samorządowe instytucje, które pośrednio i bezpośrednio oddziałują na młodzież. Szczegółowe rekomendacje do prowadzenia skutecznych systemowych działań w zakresie przeciwdziałania fonoholizmowi przedstawiono w tym artykule.
Downloads
Bibliografia
Bąk A., 2015, Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce. Wyniki badania ilościowego, Warszawa, Fundacja Dzieci Niczyje, http://www.mamatatatablet. pl/pliki/uploads/2015/11/Korzystanie_z_urzadzen_mobilnych_raport_final.pdf (dostęp: 10.11.2019).
Barabas M., 2018, Kobieta niepełnosprawna w obliczu przemocy, „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, t. 27, nr 2.
Bauman Z., 2006, Płynna nowoczesność, Kraków: Wydawnictwo Literackie. Bougsiaa H., Kopciewicz L., 2016, Dzieci w kulturze mobilnej. Partycypacja, uczenie się i emancypacja pokolenia „cyfrowych tubylców”, „Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja” t. 19, nr 1(73).
Bourdieu P., 2009, Rozum praktyczny. O teorii działania, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dębski M., Bigaj M., 2019, Młodzi cyfrowi. Nowe technologie. Relacje. Dobrostan, Gdańsk: GWP.
Erikson E., 2004, Tożsamość a cykl życia, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnicwto.
Freud Z., 2019, Poza zasadą przyjemności, Kraków: Wydawnictwo Vis-à-vis Etiuda.
ICD-10, rodz. V, 2000, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy klinicze i wskazówki diagnostyczne, Kraków–Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Ilnicki R., 2015, Wirtualny habitus cyberkultury, „Hybris”, nr 31. Jarosz K., 2015, Miejsce międzypokoleniowego uczenia się w procesie hominizacji, „Rocznik Andragogiczny”, t. 22.
Jung C.G., 1999, Rozmowy, wywiady, spotkania, Warszawa: Wydawnictwo KR. Krzyżak-Szymańska E., 2018, Uzależnienia technologiczne wśród dzieci i młodzieży. Teoria – profilaktyka – terapia. Wybrane zagadnienia, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Lelonek-Kuleta B., 2014, Uzależnienia behawioralne. Podstawy teoretyczne [w:] J. Jarczyńska (red.), Uzależnienia behawioralne i zachowania problemowe młodzieży. Teoria, diagnoza, profilaktyka, terapia, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Lenkiewicz K., Srebnicki T., Bryńska A., 2016, Mechanizmy kształtujące rozwój osobowości i jej zaburzeń u dzieci i młodzieży, „Psychiatria Polska”, nr 50(3), http://www.psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_3_2016/621Lenkiewicz_PsychiatrPol2016v50i3.pdf (dostęp: 13.12.2019).
Mead M., 2000, Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Morbitzer J., 2011–2012, O istocie medialności młodego pokolenia, „Neodidagmata”, nr 33/34.
Prensky M., 2001, Digital Natives, Digital Immigrants, „On the Horizon”, vol. 9, no. 5.
Pyżalski J., Batorski D., Michalska B., 2019, Internet i otoczenie komunikacyjne [w:] K. Szafraniec (red.), Młodzi 2018: cywilizacyjne wyzwania: edukacyjne konieczności, Warszawa: A PROPOS Serwis Wydawniczy Anna Sikorska-Michalak.
Wilk A.K., 2018, Wirtualna rzeczywistość – wsparcie czy zagrożenie dla bezpieczeństwa?, „Journal of Modern Science”, t. 4, nr 39.