Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweDoświadczenie nie-pełnej-sprawności przez pedagoga specjalnego – autorefleksja w kontekście biopsychospołecznego modelu niepełnosprawności
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2024.52.06Słowa kluczowe:
niepełnosprawność, model biopsychospołeczny, f-words for child development, disability studies, autoetnografiaAbstrakt
Artykuł to wypadkowa doświadczeń autora jako młodego badacza zainteresowanego funkcjonowaniem osób z niepełnosprawnościami, będącego jednocześnie praktykiem w obszarze pedagogiki specjalnej. Trzecie doświadczenie mające wpływ na powstanie tekstu to czasowa niepełnosprawność ruchowa, a dokładniej złamanie kości śródstopia i związane z nim unieruchomienie nogi. To wszystko przyczyniło się do refleksji nad niepełnosprawnością w eksplorowanym przez autora zarówno w kontekście badawczym, jak i praktycznym, biopsychospołecznym modelu niepełnosprawności. Celem artykułu jest przybliżenie modelu oraz refleksja czytelnika nad rozumieniem zjawiska niepełnosprawności w kontekście biopsychospołecznym. Cel ten ma został osiągnięty poprzez przybliżenie zarysu zmian w definiowaniu niepełnosprawności oraz zaprezentowanie autorefleksji, jako wyniku małych autoetnograficznych badań, w których podjąłem się analizy bazującej na introspekcji związanych z własnym doświadczaniem chwilowej niepełnosprawności ruchowej.
Downloads
Bibliografia
Barnes C., Mercer G. (2008), Niepełnosprawność, Wydawnictwo SIC!, Warszawa.
Cerniauskaite M., Quintas R., Boldt C., Raggi A., Cieza A., Bickenbach J.E., Leonardi M. (2011), Systematic literature review on ICF from 2001 to 2009: its use, implementation and operationalisation, Disability and Rehabilitation, 33: 281–309.
Cross A., Rosenbaum P., Grahovac D., Kay D., Gorter J.W. (2015), Knowledge mobilization to spread awareness od the ‘F-words’ in childhood disability: lesson from a family – researcher partnership, Child Care, Health and Development, 41(6): 957–953.
Ćwirlej-Sozańska A, Wilmowska-Pietruszyńska A. (2015), Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia – model biopsychospołeczny, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 8: 11–13.
Ellis C. (1991), Sociological Introspection and Emotional Experience, Symbolic Interaction, 14(1): 23–50.
Głąb Z. (2020a), Badania nad społeczną historią niepełnosprawności w Polsce – kierunki, metody, wyzwania, Historyka. Studia Metodologiczne, 50: 321–349, Polska Akademia Nauk Oddział PAN w Krakowie.
Głąb Z. (2020b), Zrozumieć „innego” – socjologia wiedzy jako perspektywa badawcza dla Disability Studies [w:] G. Całek, J. Niedbalski, D. Żuchowska-Skiba (red.), Jak badać zjawisko niepełnosprawności. Szanse i zagrożenia założeń teoretycznych i metodologicznych studiów nad niepełnosprawnością (s. 19–36), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Janus E. (2018), Terapia zajęciowa osób z niepełnosprawnością intelektualną, PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Kacperczyk A. (2014), Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat?: o metodologicznym statusie autoetnografii, Przegląd Socjologii Jakościowej, 10/3: 32–75.
Karaś M. (2012), Niepełnosprawność, od spojrzenia medycznego do społecznego i Disability Studies, Przegląd Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny, 4: 20–33, Wielkopolska Rada Młodzieży.
Kostrzyńska M. (2018), Stowarzyszanie się „wykluczonych”. Przykład bezdomności, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Kowalski K. (2018), Paraolimpiada – parasportowcy – paraludzie? Sport osób z niepełnosprawnością w Internecie, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 32: 318–332.
Mendel M. (2016), Miasto pedagogiczne. Słowo od redaktorki, Studia Pedagogiczne, t. LXIX: 9–25.
Nelson T.D. (2003), Psychologia uprzedzeń, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Rosenbaum P., Gorter J.W. (2012), The ‘F-words’ in childhood: I swear this is how we should think!, Child Care, Health and Development, 38(4): 457–463.
Rura P. (2017), Doświadczenia zmysłowe w życiu codziennym: autoetnografia wielozmysłowa, Kultura i Społeczeństwo, (61)3: 149–160, Polska Akademia Nauk.
Świeczkowska K., Żyta A. (2024), Dlaczego Szkoła w Kręgach? Wsparcie rodzin dzieci z chorobami rzadkimi a współpraca transdyscyplinarna i międzysektorowa [w:] J. Doroszuk (red.), Edukacja dzieci z chorobami rzadkimi. O gdańskich praktykach uelastyczniania systemu (s. 82–97), Wydawnictwo Difin, Warszawa.
WHO – Światowa Organizacja Zdrowia (2009), Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia.
Akty prawne
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, Dz. U. z 2012 r., poz. 1169;www.isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20120001169/O/D20121169.pdf.
