Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweUpełnomocnienie rodziców dziecka z niepełnosprawnością w oddziaływaniach edukacyjno-rehabilitacyjnych
DOI:
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.053.12296Słowa kluczowe:
upełnomocnienie, współpraca, podmiotowość, rodzice, edukacja, rehabilitacjaAbstrakt
W oddziaływaniach wspomagających w edukacji i rehabilitacji istotną rolę należy przypisać rodzicom, opiekunom dziecka z niepełnosprawnością. Rodzina w sytuacji pojawienia się dziecka z niepełnosprawnością doświadcza wielu problemów. Często sama oczekuje pomocy i wsparcia. Jednocześnie dla efektywności oddziaływań edukacyjno-rehabilitacyjnych, dla oczekiwanych celów i zadań oraz wielowymiarowych rezultatów korzystnych zmian w rozwoju dziecka niezbędna jest podmiotowa współpraca z rodzicami. Prowadzone już na ten temat badania naukowe potwierdzają, że uczestnictwo rodziców w regularnej, dwustronnej komunikacji ze specjalistami daje większe poczucie odpowiedzialności za dziecko z niepełnosprawnością ze strony wszystkich podmiotów edukacji i rehabilitacji.
Downloads
Bibliografia
Barłóg K. (2019), Dziecko ze specjalnymi potrzebami w rodzinie [w:] B. Szluz (red.), Doświadczanie niepełnosprawności w rodzinie, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Barłóg K. (2017), Oddziaływania terapeutyczno-wspomagające w pedagogice specjalnej [w:] K. Barłóg (red.), Metody i formy pracy z osobami o specjalnych potrzebach edukacyjnych i społecznych – perspektywa life-span, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Barłóg K. (red.) (2017), Wybrane konteksty i wyzwania współczesnej pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Barłóg K. (2008), Wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w różnych formach edukacji wczesnoszkolnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Czapiński J. (red.) (2004), Psychologia pozytywna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Chodkowska M. (2017), Kontekst teoretyczny realizacji ról rodzicielskich w rodzinach z problemem niepełnosprawności [w:] K. Barłóg (red.), Wybrane konteksty i wyzwana współczesnej pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Chodkowska M. (2019), Możliwości zastosowania teorii ról społecznych w diagnozowaniu funkcjonowania rodzin z problemem niepełnosprawności [w:] B. Szluz (red.), Doświadczanie niepełnosprawności w rodzinie, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Dykcik W. (2010), Tendencje rozwoju pedagogiki specjalnej. osiągnięcia naukowe i praktyka (z perspektywy 50-lecia pracy pedagogicznej z osobami z niepełnosprawnością, Wydawnictwo PTP, Poznań.
Egan G. (2002), Kompetentne pomaganie. Model pomocy oparty na procesie rozwiązywania problemów, przekł. J. Gilewicz, E. Lipska, Wydawnictwo Zysk i Ska, Poznań.
Karwowska-Struczyk M. (2006), Nisze ekologiczne a rozwój dziecka, Wydawnictwo IBE, Warszawa.
Krause A. (2011), Wstęp [w:] Niepełnosprawność. Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym, Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 6, 7–8
Kruś K. (2018), Relacje rodzinne i postawy rodzicielskie w retrospektywnej ocenie rodzeństwa osób z niepełnosprawnością intelektualną, Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 1(39), 13–15.
Lulek B. (2017), Powinności – pozory – inicjowanie działania. Wyznaczniki relacji rodziców z nauczycielami w szkołach podstawowych [w:] Kultura. Przemiany. Edukacja. Myśl o wychowaniu. Teorie i zastosowania edukacyjne, t. 5, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, 198–215.
Marmola M. (2017), Style radzenia sobie ze stresem przez matki dzieci z niepełnosprawnością, Kultura – Przemiany – Edukacja, t. 5, 267–281.
Meighan R. (1997), Wczesne wychowanie i kształcenie, przekł. J. Majchrzak [w:] Z. Kwieciński (red.), Nieobecne Dyskursy, cz. 5, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Mielnik A., Pac-Kożuchowska E. (2019), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie z problemami żywieniowymi [w:] Doświadczanie niepełnosprawności w rodzinie, B. Szluz (red.), Wydawnictwo
Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, 65–78.
Mitchell D. (2016), Sprawdzone metody w edukacji specjalnej i włączającej. Strategie nauczania poparte badaniami, przekł.. J. Okuniewski, Wydawnictwo HARMINIA, Gdańsk.
Obuchowska I. (1991), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Wydawnictwo WSiP, Warszawa.
Obuchowska I. (1999a), O procesie wyboru metod rehabilitacji [w:] R. Ossowski (red.), Kształcenie specjalne i integracyjne, Materiały z konferencji Kościelisko 11–13 marca, Wydawnictwo MEN, Warszawa.
Pisula E. (2011), Stres rodzicielski i percepcja doświadczeń związanych z opieką nad dzieckiem u rodziców dzieci z autyzmem uczestniczących w różnych formach terapii, Psychologia Rozwojowa, 3, 16, 75–88.
Pisula E. (2004), Potrzeby rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju [w:] Wspomaganie rozwoju i rehabilitacja dzieci z genetycznie uwarunkowanymi zespołami zaburzeń, W. Dykcik, A. Twardowski (red.), Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Poznań.
Pisula E., Danielewicz D. (2007), Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Pisula E. (2008), Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Pisula E. (1998), Psychologiczne problemy rodziców dzieci zaburzeniami rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Rola J. (1995), Niepełnosprawność dziecka jako czynnik depresji u matki – uwarunkowania osobowe i środowiskowe [w:] M. Chodkowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Sadowska L., Szpich E., Wójtowicz D., Mazur A. (2006), Odpowiedzialność rodzicielska w procesie rozwoju dziecka niepełnosprawnego, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, 11–21.
Sadowska S. (1996), Potrzeby i możliwości w zakresie pomocy rodzinie z dzieckiem upośledzonym umysłowo, Roczniki Pedagogiki Specjalnej, 7.
Sekułowicz M., Kwiatkowski P. (2013), Wypalenie się sił u rodziców dzieci z niepełnosprawnością – konstrukcja nowego narzędzia badawczego, Studia Edukacyjne, 25, 29–51.
Sekułowicz M. (2000), Matki dzieci niepełnosprawnych wobec problemów życiowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Schaffer H.R. (2006), Psychologia dziecka, przekł. A. Wojciechowski, red. nauk. A. Brzezińska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Sińska J. (2007), Opinie matek dzieci z zaburzeniami rozwoju na temat współpracy z profesjonalistami [w:] E. Pisula, D. Danielewicz (red.), Rodzina z dzieckiem z niepełnosprawnością, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
Skórczyńska M. (2006), Współczesne tendencje we wczesnej interwencji dzieci zagrożonych niepełnosprawnością lub niepełnosprawnych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Smykowska D. (2008), Współpraca szkoły z rodziną w zaspokajaniu potrzeb rozwojowych dziecka z lekkim upośledzeniem umysłowym, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Speck O. (2005), Niepełnosprawni w społeczeństwie. Podstawy ortopedagogiki, przekł. W. Zeidler, A. Skrzypek, D. Gącza, D. Szarkowicz, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Szluz B. (2019), Doświadczanie niepełnosprawności w rodzinie, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Twardowski A. (2012), Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami w środowisku rodzinnym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Twardowski A. (2006), Rola upełnomocnienia rodziców w procesie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 24, 200–210.
Twardowski A. (1991), Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych [w:] I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Wydawnictwo WSiP, Warszawa.
Żyta A. (2017), Rodzeństwo osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Żyta A. (2013), Małżeństwo i rodzicielstwo osób z niepełnosprawnością intelektualną, Edukacja Dorosłych, 2, 60–71.
