Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweZdeformowana twarz człowieka obliczem jego niepełnosprawności. Ujęcie teoretyczne
Słowa kluczowe:
twarz, niepełnosprawność, rak twarzy, porażenie nerwu twarzowego, neuralgiaAbstrakt
W niniejszym artykule na początku po krótce zostanie przedstawiony układ twarzy oraz jej funkcje. Podejście to zostanie ujęte z perspektywy psychicznej, fizycznej i społecznej. Celem artykułu jest ukazanie w holistycznym ujęciu trudności z jakimi spotyka się osoba „tracąca” swoją dotychczasową twarz. Nabyte zmiany stają się przyczyną niepełnosprawności rozumianej wieloaspektowo. Na koniec opisano wybrane nabyte przyczyny deformacji kompleksu ustno-twarzowego w postaci: porażenia nerwu twarzowego, porażenia nerwu trójdzielnego oraz nowotworów w obrębie twarzy.
Downloads
Bibliografia
von Arx A.Z., Lozanof S. (2017), The Face – A Neurosensory Perspective. A literature review, Swiss Dental Journal, 127: 1066–1075.
Hendrykowski M. (2017), Semiotyka twarzy, UAM, Poznań.
Aleksandrowicz R., Ciszek B., Krasucki K. (red.). (2014), Anatomia człowieka. Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
Boschi J., Doassanas I., Saibene A., Sgarbi N., Soria V., Telis O. (2009), Anatomy of the Trigeminal Nerve. Key Anatomical Facts for MRI Examination of Trigeminal Neuralgia, Rev Imagenol, 12 (2).
Corazza V., Daimler R., Ernst A., Federspiel K., Herbst V., Langbein K., Martin H.P., Weiss H. (2006), Podręczna encyklopedia zdrowia, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
Czarnik K. (2018), Fizjologia,, patologia i neurologopedyczna diagnostyka nerwu twarzowego, Neurolingwistyka Praktyczna, : 121–128.
Czarnik K., Zyss T. (2016), Badanie wybranych nerwów czaszkowych – ujęcie neurologopedyczne, Neurolingwistyka Praktyczna, 2.
Frączak P. (2008), Wybrane aspekty jakości życia u chorych leczonych z powodu złośliwych nowotworów w obrębie części twarzowej czaszki, Roczniki Morskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 54: 6.
Genden E.M., Ferlito A., Silver C.E., Takes R.P., Suarez C., Owen R.P., Haigentz M. Jr., Stoeckli S.J., Shaha A.R., Rapidis A.D., Rodriggo J.P., Rinaldo A. (2010), Contemporary management of cancer of the oral cavity, Eur. Arch. Otorhinolaryngol, 267: 1001–1017.
Hamerlińska A. (2015), Niepełnosprawność po operacji w obrębie twarzy [w:] Niepełnosprawność i rehabilitacja, Instytut Rozwoju Służb Społecznych.
Jędraszewski M. (1990), Wobec Innego, Księgarnia Świętego Wojciecha, Poznań, s. 137.
Jędraszewski M. (2008), Twarz jako znak niepowtarzalności osoby ludzkiej. Płaszczyzny interpretacji, Ethos, 2–3: 78–91.
Kalaga W. (2006), Twarz, maska, fasada, Kultura Współczesna: teoria, interpretacje, krytyka, 1230-4808, 3: 15–34.
Kochanowski J. (2016), Neuralgia trójdzielna, Aktualności Neurologiczne, 2.
Kozakiewicz M. (2009a), Rak części ustnej języka [w:] A. Jeziorski, A. Szawłowski, E. Topik (red.), Chirurgia onkologiczna, t. 3, PZWL, Warszawa.
Kozakiewicz M. (2009b), Rak dna jamy ustnej [w:] A. Jeziorski, A. Szawłowski, E. Towpik (red.), Chirurgia onkologiczna, t. 3, PZWL, Warszawa.
Kozakiewicz M. (2009c), Rak dziąsła dolnego [w:] A. Jeziorski, A. Szawłowski, E. Topik (red.), Chirurgia onkologiczna, t. 3, PZWL, Warszawa.
Kozakiewicz M. (2009d), Rak trójkąta zatrzonowcowego [w:] A. Jeziorski, A. Szawłowski, E. Topik (red.), Chirurgia onkologiczna, t. 3, PZWL, Warszawa.
Kuczkowski J., Narożny W., Brzoznowski W., Jabłońska-Brudło J., Czaczkowski J., Garsta E. (2010), Zaburzenie czynności nerwu twarzowego w ostrym zapaleniu ucha środkowego, Ann. Acad. Med. Gedan., 40, 55–63.
Kurowski K. (2014), Wolności i prawa człowieka i obywatela z perspektywy osób z niepełnosprawnościami, Wydawca: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Kyst L. (2011), Chirurgia szczękowo-twarzowa, PZWL, Warszawa.
Lewandowski B., Pakla P., Kłusek E. (2009), Wpływ leczenia chirurgiczno-onkologicznego nowotworów złośliwych jamy ustnej i części twarzowej czaszki na jakość życia chorych, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 3: 255–259.
Levinas E. (1991), Etyka i Nieskończony. Rozmowy z Philipp'em Nemo, przeł. B. Opolska- -Kokoszka, Wydawnictwo Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków, s. 50.
Marur T, Tuna Y, Demirci S. (2014), Facial anatomy, Clin. Dermatol., 32: 14–23.
Moyano C.J., Carvajal A., Rovira A., Perez S., Zauner M., Prenafeta Moreno M. (2014), Trigeminal nerve: imaging of normal anatomy and pathologic conditions, European Society of Radiology.
Newell R. (2000), Psychological difficulties amongst plastic surgery ex-patients following surgery to the face: a survey, British Journal of Plastic Surgery, 53: 386–392.
Nolano M., Provitera V., Caporaso G., Stancanelli A., Leandri M., Biasiotta A., Cruccu G., Santoro L., Truini A. (2013), Cutaneous innervation of the human face as assessed by skin biopsy, J. Anat., 222: 161–169.
Osmola K. (2008), Epidemiologia nowotworów jamy ustnej i okolicy szczękowo-twarzowej [w:] red. L. Lewandowski, Onkologia szczękowo-twarzowa – wybrane zagadnienia kliniczne. Podręcznik dla lekarzy i studentów, Uniwersytet im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań.
Osowicka-Kondratowicz M., Białkowska J., Zomkowska E., Hortis-Dzierzbicka M. (2018), Zaburzenia artykulacyjne oraz metody rehabilitacji mowy u pacjentów z obwodowym porażeniem nerwu twarzowego. Studium dwóch przypadków [w:] Logopedia. Z zagadnień kształcenia, teorii i praktyki oraz zawodu, red. M. Osowicka-Kondratowicz, Wyd. UWM, Olsztyn.
Paulsen F., Waschke J. (red.) (2019), Sobotta. Atlas anatomii człowieka. Głowa, szyja i układ nerwowy, Wrocław. Smith D. (2009), Pedagogika specjalna, APS, Warszawa.
Siemionow M., Gharb B.B., Rampazzo A. (2011), The face as a sensory organ, Plastic Reconstruction Surgery, 127: 652–662.
Sienkiewicz-Jarosz H. (2013), Nerw twarzowy – fizjologia i najczęstsze choroby, Neurologia po Dyplomie, 8 (1): 52–57.
Sousa de A. (2010), Psychological issues in acquired facial trauma, Indian Journal Plastic Surgery, 43 (2): 200–205.
Stecewicz M. (2015), Standardy postępowania logopedycznego [w:] J. Panasiuk, S. Grabias, T. Woźniak (red.), Postępowanie logopedyczne u osób po wycięciu nowotworu jamy ustnej. Podręcznik akademicki, UMCS, Lublin, s. 689.
Twardowski A. (2018), Społeczny model niepełnosprawności – analiza krytyczna, Studia Edukacyjne, 4: 97–114.
Walowska J. (2014), Propozycja rehabilitacji porażonego nerwu twarzowego, Rehabilitacja w Praktyce, 6: 27–28.
Wierzbicka M. (2012), Nowotwory jamy ustnej [w:] W. Szyfter (red.), Nowotwory w otorynolaryngologii, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań.
Żółkowska T., Żółkowska K. (2009), Niepełnosprawność w krzywym zwierciadle społecznych koncepcji [w:] Teoretyczne i metodologiczne konteksty pedagogiki specjalnej, Niepełnosprawność. Półrocznik Naukowy, 1: 59–69.
