Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKoncepcja kształcenia z ForMatem w procesie edukacji ucznia z głęboką niepełnosprawnością intelektualną
Słowa kluczowe:
uczeń z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, edukacja materialna, edukacja formalna, ambitne treści kształceniaAbstrakt
Uczeń z głęboką niepełnosprawnością jest bardzo wymagającym beneficjentem edukacji. W polskim systemie edukacji pojawił się po raz pierwszy w 1997 roku. Od tego czasu otwartym nadal pozostaje pytanie o najbardziej efektywne metody jego kształcenia. Pytanie nabiera jeszcze większego znaczenia w kontekście idei edukacji integracyjnej i włączającej. W artykule zostanie przedstawiona koncepcja kształcenia z ForMatem, która może być z powodzeniem wykorzystana zarówno w ramach edukacji specjalnej, jak i inkluzyjnej, na każdym etapie edukacyjnym. Istotą kształcenia z ForMatem jest zachowanie równowagi pomiędzy kształceniem formalnym (wspieraniem i usprawnianiem poszczególnych sfer funkcjonowania ucznia), a materialnym (przyswajaniem przez niego treści kulturowych).
Downloads
Bibliografia
Allen J.G., Fonagy P., Bateman A.W. (2014), Mentalizowanie w praktyce klinicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fifth Edition, American Psychiatric Publishing, Washington–London.
Baraniewicz M. (2019), Standardy opieki, edukacji i terapii osób z głęboką intelektualną i wieloraką niepełnosprawnością, referat wygłoszony na konferencji poświęconej podmiotowości osób z głęboką intelektualną i wieloraką niepełnosprawnością, Poznań, 29.11.2019.
Bauresfeld S. (2016), Treści kształcenia a głęboką niepełnosprawność intelektualna – proces planowania zajęć [w:] Edukacja bazalna. Nauczanie i terapia dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, A.D. Fröhlich (red.), GWP, Sopot.
Bernasconi T., Böing U. (2015), Pädagogik bei schwerer und mehrfacher Behinderung, Kohlhammer, Stuttgart.
Cytowska B. (2002), Realizacja obowiązku szkolnego przez dzieci i młodzież z głęboką niepełnosprawnością intelektualną [w:] Pedagogika specjalna szansą na realizację potrzeb osób niepełnosprawnych, W. Dykcik, Cz. Kosakowski, J. Kuczyńska-Kwapisz (red.), Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Oddział w Poznaniu Olsztyn–Poznań–Warszawa.
Damag A. (2016), „Parostatkiem w wielki rejs”,[w:] Edukacja bazalna. Nauczanie i terapia dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, A.D. Fröhlich (red.), GWP, Sopot.
Fröhlich A.D. (2014), Korespondencja e-mailowa z dnia 20 listopada 2014 roku.
Fröhlich A.D. (2016), Na początek: pedagogika – w pełni bazalnie [w:] Edukacja bazalna. Nauczanie i terapia dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, A.D. Fröhlich (red.), GWP, Sopot.
Harris Helm J., Katz L.G. (2002), Mali badacze. Metoda projektów w edukacji elementarnej, Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży, Warszawa.
Jerzyk M. (2014), Miejsce i rola programu rozwoju komunikacji Makaton w Indywidualnych Systemach Komunikacyjnych dla osób z głęboką wieloraką niepełnosprawnością [w:] Makaton w rozwoju osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi, B.B. Kaczmarek (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Klemperer V. (1992), LTI. Notatnik filologa, Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Toronto.
Klauβ Th. (2005), Ein besonderes Leben. Grundlagen der Pädagogik für Menschen mit geistiger Behinderung. Ein Buch für Pädagogen und Eltern, Universitätsverlag Winter GmbH, Heidelberg.
Knoblauch S. (2016), Ambitne treści edukacyjne na zajęciach dla uczniów z głęboką wieloraką niepełnosprawnością [w:] Edukacja bazalna. Nauczanie i terapia dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, A.D. Fröhlich (red.), GWP, Sopot.
Kopeć D. (2016), Przedmowa do wydania polskiego [w:] Edukacja bazalna. Nauczanie i terapia dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, A.D. Fröhlich (red.), GWP, Sopot.
Kopeć D. (2013), Rzeczywistość (nie) edukacyjna osoby z głęboką niepełnosprawnością intelektualną. Zbiorowe instrumentalne studium przypadku, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Lamers W., Heinen N. (2006), Bildung mit ForMat. Impulse für enie veränderte Unterrichtspraxis mit Schülerinnen und Schülern mit (schwerer) Behinderung [w:] Basale Stimulation. Kritsch-konstruktiv, L. Desiree, W. Lamers, N. Heinen (red.), Verlag Selbstimmes Leben, Düsseldorf.
Lamers W.(2000), Goethe und Matisse für Menschen mit einer schwerer Behinderung [w:] Geistigbehindertenpädagogik als Begegnung, N. Heinen, W. Lamers (red.), Verlag Selbstimmes Leben, Düsseldorf.
Ministerstwo Edukacji i Nauki (2020), Edukacja dla wszystkich – ramy rozwiązań legislacyjno- -organizacyjnych na rzecz wysokiej jakości kształcenia włączającego dla wszystkich osób uczących się, Warszawa.
Orkisz M. (2008), Dlaczego edukacja? [w:] Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym, M. Piszczek (red.), Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa.
Parys K. (2014), Zjawisko pozoru w systemie kształcenia uczniów niepełnosprawnych – próba identyfikacji i propozycje rozwiązań, „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, 4: 29–56.
Piszczek M. (2007), Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa.
Piszczek M. (2006), Dziecko, którego rozwój emocjonalno-poznawczy nie przekracza pierwszego roku życia. Diagnoza, zasady terapii i ocena efektów zajęć, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa.
Pohl L. (2016), Kto tu kogo wychowuje? [w:] Edukacja bazalna. Nauczanie i terapia dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, A.D. Fröhlich (red.), GWP, Sopot.
Rowland Ch., Schwiegwrt PH. (1995), System symboli jednoznacznych. Komunikacja sumboliczna dla osób ze złożonymi ograniczeniami, Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Warszawa.
Siegel D.J. (2009), Rozwój umysłu. Jak stajemy się tym, kim jesteśmy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Siejak K. (2019), Teatr bazalny. Legenda o Czechu, Lechu i Rusie, „Terapia specjalna dzieci i dorosłych”, grudzień 2018 – styczeń 2019: 53–56.
Smyczek A., Szwiec J. (2008), Poszukiwanie sposobów porozumiewania się [w:] Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym, M. Piszczek (red.), Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa.
Szychowiak B. (2007), Funkcjonowanie poznawcze osoby z głęboką niepełnosprawnością intelektualną (niepublikowane materiały dydaktyczne opracowane do przedmiotu: psychologia osób z niepełnosprawnością intelektualną realizowanego na kierunku pedagogika specjalna, specjalność: edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną na UAM w Poznaniu), Poznań.
Wieczorek M. (2016), Poznawanie świata: „Jedzie pociąg z daleka” [w:] Edukacja bazalna. Nauczanie i terapia dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, A.D. Fröhlich (red.), GWP, Sopot.
Wrona S. (2011), Osoba głęboko upośledzona umysłowo w systemie edukacji. Analiza porównawcza zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Netografia:
Dangel T. Januszaniec A., Karwcki M. (2012), Rodzaje schorzeń w opiece paliatywnej, [online] http://www.hospicjum.wroc.pl/index.php?hosp=2_05 [dostęp: 17.01.2021].
Akty prawne:
Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. z 2012 r., poz.1169).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 1997 roku w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (Dz. U. z 1997 r., Nr 14, poz. 76).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 kwietnia 2013 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (Dz. U. z 2013 r., poz. 529).
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r., Nr 111, poz. 535, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 21 lipca 1995 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 1995 r., Nr 101, poz. 504).
