Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweReligijność dorosłych osób słabowidzących w kontekście struktury i uwarunkowań
Słowa kluczowe:
słabowidzący, religijność, struktura religijności, uwarunkowania socjodemograficzne, uwarunkowania medyczneAbstrakt
W literaturze przedmiotu, zwłaszcza obcojęzycznej, od dłuższego czasu obserwuje się zainteresowanie autorów religijnością osób z niepełnosprawnością. Niewiele prac poświęcono dotychczas religijności osób słabowidzących. Celem podjętych badań jest próba scharakteryzowania religijności osób słabowidzących w kontekście struktury oraz uwarunkowań socjodemograficznych i medycznych. W badaniach wzięło udział 119 osób słabowidzących. Pomiaru religijności dokonano za pomocą Skali Centralności Religijności (C-15) S. Hubera. Eksploracja ujawniła, iż badani słabowidzący cechują się generalnie umiarkowaną centralnością, a więc religijnością heteronomiczną. Najwięcej osób (niemal połowa) reprezentuje wzorzec religijności charakteryzujący się najwyższym, w stosunku do pozostałych skupień, nasileniem wszystkich wymiarów centralności religijności. Ustalono także, że zmienne socjodemograficzne (wiek, płeć) oraz medyczne (wiek nabycia słabowzroczności i jej stopień) mają znacznie dla religijności badanych słabowidzących.
Downloads
Bibliografia
Brennan M., Horowitz A., Reinhardt J.P., Cimarolli V., Benn D., Leonard R. (2001), In their own words: strategies developed by visually impaired alders to cope with vision loss, „Journal of Gerontology and Social Work”, 35(1): 63–85.
Brennan M., MacMillan T. (2008), Spirituality, religiousness and achievement of vision rehabilitation goals among middle-age and older adults, „Journal of Religion, Spirituality & Aging”, 20(4): 267–287.
Büssing A., Ostermann T., Matthiessen P.F. (2005a), Role of religion and spirituality in medical patients: confirmatory results with the SpREUK questionnaire, „Health and Quality of Life Outcomes”, 3(10), https://hqlo.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/1477-7525-3- 10.pdf [dostęp: 20.02.2021].
Büssing A., Ostermann T., Matthiessen P.F. (2005b), The role of religion and spirituality in medical patients in Germany, „Journal of Religion and Health”, 44(3): 321–340.
Campbell J.D., Yoon D.P., Johnstone B. (2010), Determining relationships between physical health and spiritual experience, religious practices and congregational support in a heterogeneous medical sample, „Journal of Religion and Health”, 49: 3–17.
CBOS (2020), Religijność Polaków w ostatnich 20 latach. Komunikat z badań, Warszawa.
Chlan K.M., Zebracki K., Vogel L.C. (2011), Spirituality and life satisfaction in adults with pediatric-onset spinal cord injury, „Spinal Cord”, 49: 371–375.
Cohen D., Yoon D.P., Johnstone B. (2009), Differentiating the impact of spiritual experiences, religious practices and congregational support on the mental health of individuals with heterogeneous medical disorders, „The International Journal for the Psychology of Religion”, 19: 121–138.
Dilorenzo T.A., Becker-Feigeles J., Halper J., Picone M.A. (2008), A qualitative investigation of adaptation in older individuals with multiple sclerosis, „Disability and Rehabilitation: An International, Multidisciplinary Journal”, 30(15): 1088–1097.
Dua D., Scheilblich H., Kumar-Padhy S., Grover S. (2020), Hindi adaptation Centrality of Religiosity Scale, „Religions”, 11(12), www.mpdi.com/journal/religions [dostęp: 20.02.2021].
Dykcik W. (2003), Człowiek dorosły niepełnosprawny w poszukiwaniu poczucia sensu życia [w:] Dorosłość, niepełnosprawność, czas współczesny. Na pograniczach pedagogiki specjalnej, Rzedzicka K., Kobylańska A. (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Giaquinto S., Spiridigliozzi C., Caracciolo B. (2007), Can faith protect from emotional distress after stroke, „Stroke”, 38: 993–997.
Glover-Graf N.M., Marini I., Baker J., Buck T. (2007), Religious and spiritual beliefs and practices of persons with chronic pain, „Rehabilitation Counseling Bulletin”, 51(1): 21–33.
Hood R.E., Hill J.R., Spilka P.C. (2009), The psychology of religion: an empirical approach, Guilford Press, New York.
Idler E.L., Kasl S.V. (1997a), Religion among disabled and nondisabled persons I: cross-sectional patterns in health practices, social activities and well-being, „Journal of Gerontology: Social Sciences”, 52B(6): 294–305.
Idler E.L., Kasl S.V. (1997b), Religion among disabled and nondisabled persons II: attendance at religious services as a predictor of the course of disability, „Journal of Gerontology: Social Sciences”, 52B(6): 306–316.
Janocha W. (2008), Poczucie sensu życia osób z niepełnosprawnością, Wydawnictwo Jedność, Kielce. Janocha W. (2011), Religijność osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Studium socjologicznopastoralne, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Johnstone B., Franklin K.L., Yoon D.P., Burris J., Shigaki Ch. (2008), Relationships among religiousness, spirituality and health for individuals with stroke, „Journal of Clinical Psychology in Medical Settings”, 15: 308–313.
Johnstone B., Glass B.A., Oliver R.E. (2007), Religion and disability: clinical, research and training considerations for rehabilitation professionals, „Disability and Rehabilitation”, 29: 1153–1163.
Kilpatrick S.D., McCullough M.E. (1999), Religion and spirituality in rehabilitation psychology, „Rehabilitation Psychology”, 44: 388–402.
Koenig H.G. (2007), Religion, spirituality and medicine in Australia: research and clinical practice, „Medical Journal of Australia”, 186(10): 45–46.
Koenig H.G., McCullough M.E., Larson B.D. (2001), Handbook of religion and health: a century of research reviewed, Oxford University Press, New York.
Krok D. (2009), Religijność a jakość życia w perspektywie mediatorów psychospołecznych, Wydawnictwo UO, Opole.
Krzemiński K., Dąbek A., Sztramski,A., Pałasiński P., Malec G., Witkowska-Krych A., Laddach A., Wloka A., Wodniak K., Kowalski K., Flakus M. (2014), Człowiek – istota religijna. Religijność w ujęciu humanistycznym, t. 3, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Lipiec D. (2011), Duszpasterstwo niewidomych i słabowidzących w Polsce. Studium teologicznopastoralne, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Marini I., Glover-Gra, N.M. (2011), Religiosity and spirituality among persons with spinal cord injury: attitudes, beliefs and practices, „Rehabilitation Counseling Bulletin”, 54(2): 82–92.
Matheis E.N., Tulsky D.S., Matheis R.J. (2006), The relation between spirituality and quality of life among individuals with spinal cord injury, „Rehabilitation Psychology”, 51(3): 265–271.
Page R.L., Peltzer J.N., Burdette A.M., Hill T.D. (2020), Religiosity and health. A holistic biopsychosocial perspective, „Journal of Holistic Nursing”, 38(1): 89–101.
Pargament K.I. (1997), The psychology of religion and coping: theory, research and practice. Guilford Press, New York.
Payman V., George K., Ryburn B. (2008), Religiosity of depressed elderly inpatients, „International Journal of Geriatric Psychiatry”, 23: 16–21.
Rydz E., Tychmanowicz A. (2019), Religijność seniorów. Uwarunkowania i funkcje, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Schulz E.K. (2005), The meaning of spirituality for individuals with disabilities, „Disability and Rehabilitation”, 27(21): 1283–1295.
Serpanou I., Sakellari E., Zyga S., Tzavella F., Sapountzi-Krepia D. (2020), Mental wellbeinag, religiosity and spirituality among people with spinal cord injury, „International Journal of Caring Sciences”, 13(1): 770–775.
Waldorn-Perrine B., Rapport L.J., Hanks R.A., Lumley M., Meachen S.J., Hubbarth P. (2011), Religion and spirituality in rehabilitation outcomes among individuals with traumatic brain injury, „Rehabilitation Psychology”, 56(2): 107–116.
Yampolsky M.A., Wittich W., Webb G., Overbury O. (2008), The role of spirituality in coping with visual impairment, „Journal of Visual Impairment & Blindness”, 102(1): 28–39.
Zarzycka B. (2011), Polska adaptacja Skali Centralności Religijności S. Hubera [w:] Psychologiczny pomiar religijności, M. Jarosz (red.), Wydawnictwo KUL, Lublin.
Zarzycka B. (2017), Zmagania religijne. Uwarunkowania i funkcje, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Zarzycka B., Tychmanowicz A. (2015), Wiara i siła. Religijność w procesach koherencji, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
