Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweStrategie postępowania w zaburzeniach zmysłu czucia u dziecka ze spektrum autyzmu w przedszkolu terapeutycznym – studium przypadku
Słowa kluczowe:
studium przypadku, zaburzenia ze spektrum autyzmu, zaburzenia przetwarzania sensorycznego, zaburzenia czucia, przedszkole terapeutyczneAbstrakt
Jakość życia dzieci ze spektrum autyzmu determinowana jest nie tylko przez zaburzenia i deficyty natury społecznej, ale także przez zaburzenia przetwarzania sensorycznego, w tym zaburzenia zmysłu czucia. Ignorując je, przedszkole pozbawia dzieci z ASD warunków dla optymalnego rozwoju. W badaniach została wykorzystana metoda studium przypadku ucznia ze spektrum autyzmu (autyzm dziecięcy) zrealizowana za pomocą wywiadu, obserwacji bezpośredniej oraz diagnozy zaburzeń przetwarzania sensorycznego. Celem poznawczym artykułu było poznanie funkcjonowania dziecka ze spektrum autyzmu z zaburzeniami w zmyśle czucia uczęszczającego do przedszkola terapeutycznego.
Celem praktycznowdrożeniowym badań było zaprezentowanie skutecznych strategii postępowania w zaburzeniach w zmyśle czucia u dziecka z ASD z powodzeniem wykorzystywanych w przedszkolu terapeutycznym. Tekst składa się z trzech zasadniczych części. W pierwszej zostały przedstawione podstawy teoretyczne badań własnych, w drugiej części znajdują się założenia metodologiczne, natomiast trzecia część stanowi meritum opracowania i zawiera studium przypadku oraz realizowane w przedszkolu terapeutycznym strategie postępowania z zaburzeniami w zmyśle czucia u dzieci z ASD, które z powodzeniem mogą być wykorzystane w placówkach oświaty.
Downloads
Bibliografia
Arnwine B. (2018), Rozpoczynanie terapii integracji sensorycznej, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
Angrosino M.V. (2014), Obserwacja w nowym kontekście. Etnografia, pedagogika i rozwój problematyki społecznej [w:] Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ayres J. (2016), Dziecko a integracja sensoryczna, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
Białas-Paluch K. (2017), Zaburzenia praksji u dzieci ze spektrum autyzmu w świetle teorii integracji sensorycznej, Człowiek– Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 1(35), Warszawa.
Borkowska M. (2018), Integracja sensoryczna w rozwoju dziecka podstawy neurofizjologiczne, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
Delacato H. C. (1974), Dziwne, niepojęte. Autystyczne dziecko, Fundacja Synapsis, Warszawa.
Drabata A. (2019), Doświadczenia matek dzieci ze spektrum autyzmu w obliczu wielogłosowości wiedzy i praktyk dotyczących autyzmu, Szkoła Specjalna, 5, Warszawa.
Eliot L. (2010), Co tam się dzieje, Media Rodzina, Poznań. Dunn, W. (2001), The sensations of everyday life: Empirical, theoretical, and pragmatic considerations, American Journal of Occupational Therapy, 55(6), 608–620.
Georgiades, S., Szatmari P., Boyle M. (2013), Importance of Studying Heterogeneity in Autism, Neuropsychiatry, 3(2), Future Medicine Ltd, London.
Goldstein S., Ozonoff S. (2017), Perspektywa historyczna i ogólna charakterystyka [w:] Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu, red. S. Goldstein, A. Naglieri, S. Ozonoff, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Grandin T.(2016). Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów, Copernicus Center Press, Kraków.
Jodzis D. (2013), Dysfunkcje integracji sensorycznej a sprawność językowa dzieci, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
Klin A. (2017), Typologia zaburzeń ze spektrum. Aspekty teoretyczne , badawcze i kliniczne [w:] Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu, red. S. Goldstein, A. Naglieri, S. Ozonoff, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Kranowitz C. (2012), Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego – diagnoza i postępowanie, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
Mikkelsen M., Wodka E.L., Mostofsky S.H., Puts N.A.J (2018), Autism spectrum disorder in the scope of tactile processing, Developmental Cognitive Neuroscience, vol. 29, Flux, Canada.
Miller L.J., Anzalone M.E., Lane S.J., Cermak S.A., Osten E.T. (2007), Concept Evolution in SI: A Proposed Nosology for Diagnosis, American Journal of Occupational Therapy 61(2): 135–140.
Miller L.J., Reisman J.E., McIntosh D.N., Simon J. ( 2001), An ecological model of sensory modulation [w:] Understanding the nature of sensory integration with diverse populations, red. S. Smith Roley, E.I. Blanche, R.C. Schaaf, Therapy Skill Builders, USA.
Miller L.J (2016), Dzieci w świecie doznań. Jak pomóc dzieciom z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego?, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
Minshew N., Hobson J.A. (2008), Sensory Sensitivities and Performance on Sensory Perceptual Tasks in High-functioning Individuals with Autism, Journal of Autism and Developmental Disorders 38(8), Springer, USA.
Mulligan, S. (1998), Patterns of sensory integration dysfunction: A confirmatory factor analysis, American Journal of Occupational Therapy, 52: 819–828.
Nothbohm E., Zysk W. (2016), 1001 porad dla rodziców i terapeutów dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Odowska-Szlachcic B. (2018), Integracja sensoryczna w autyzmie, Harmonia, Gdańsk.
Odowska-Szlachcic B. (2016), Metoda integracji sensorycznej we wspomaganiu rozwoju mowy u dzieci z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
Okraska-Ćwiek B. (2016), Przedszkolaki – sensoraki. Scenariusze zajęć z terapii integracji sensorycznej do pracy z małymi dziećmi, Empis, Warszawa.
Parham L.D. (2002). Sensory integration and occupation [w:] Sensory integration: Theory and practice, red. A.C. Bundy, S.J. Lane, E.A. Murray, 2nd ed., F.A. Davis, Philadelphia, 413–434.
Prizant B.M., Fields-Meyer T. (2019), Niezwyczajni ludzie. Nowe spojrzenie na autyzm, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Przyrowski Z. (2015), Kliniczna obserwacja – podręcznik, Empis, Warszawa.
Przyrowski Z. (2014), Kwestionariusz Rozwoju Sensomotorycznego, Empis, Warszawa.
Przyrowski Z. (2019), Integracja sensoryczna. Teoria, diagnoza, terapia, Empis. Warszawa.
Stake R.M. (2014), Jakościowe studium przypadku [w:] Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Quake-Rapp C. (2015), Sensory processing disorders and treatment: Occupational therapy using a sensory integration approach [w] Behavioral Pediatrics, red. D.E. Greydanus, D.R. Patel, H.N. Pratt, J.J. Calles, A. Nazeer, J. Merrick, 4th ed., Nova Science Publisher, New York.
Paul R., Wilson K.P. (2007), Diagnoza mowy, języka i komunikowania się w zaburzeniach ze spektrum autyzmu [w:] Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu, red. S. Goldstein, J.A. Naglieri, S. Ozonoff, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Rubacha K. (2008), Metodologia badań nad edukacją, WAiP, Warszawa.
Skorny Z. (1984), Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki, WSiP, Warszawa.
Stefanow A. (2020), Funkcjonowanie ucznia ze spektrum autyzmu w klasie integracyjnej w ujęciu zaburzeń sensorycznych – studium przypadku, Szkoła Specjalna, 41(3), Warszawa.
Vetulani J. (2014), Mózg: fascynacje, problemy, tajemnice, Wydawnictwo Benedyktów, Kraków.
Williams K.(2019), Zrozumieć autyzm. Przewodnik dla rodziców, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
