Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweRelacja z niesłyszącym rodzeństwem w doświadczeniach młodych dorosłych – dzieciństwo a teraźniejszość
Słowa kluczowe:
rodzeństwo, osoby niesłyszące, relacje, narracjaAbstrakt
Relacja z rodzeństwem stanowi najdłuższy związek w życiu człowieka. Fakt wystąpienia choroby czy niepełnosprawności u brata lub siostry może jednak determinować jakość kontaktów pomiędzy rodzeństwem. Niniejszy tekst jest drobnym fragmentem szerszego projektu badawczego, dotyczącego poczucia jakości życia osób z uszkodzonym słuchem oraz ich rodzeństwa. Jako autorki analiz jakościowych, wskazanych w tytule tekstu, wyróżniłyśmy w narracjach badanych obszary (wspólne pola problemowe), istotne dla budowania i podtrzymywania więzi pomiędzy nimi a ich niesłyszącym rodzeństwem. Z pewnością warto uwzględnić je w pracy wychowawczej i terapeutycznej. Obszary te, to: skuteczny sposób komunikacji w rodzinie; stan wiedzy słyszącego rodzeństwa na temat konsekwencji uszkodzenia słuchu brata/siostry; stawianie niesłyszącemu rodzeństwu oczekiwań, adekwatnych do wieku i możliwości, a nie naznaczonych niepełnosprawnością. Wspomaganie wyżej wymienionych obszarów może okazać się pomocne w procesie kształtowania wewnątrzrodzinnych relacji.
Downloads
Bibliografia
Bartnikowska U. (2010), Sytuacja społeczna i rodzinna słyszących dzieci niesłyszących rodziców, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
Bat-Chava Y., Martin D. (2002), Sibling Relationships of Deaf Children: The Impact of Child and Family Characteristics, Rehabilitation Psychology, 47, 1: 73–91.
Biernat T. (2008), Transformacja czy kryzys rodziny? [w:] Miłość, wierność i uczciwość na rozstajach współczesności. Kształty rodziny współczesnej, red. W. Muszyński, E. Sikora, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Brągiel J., Górnicka B. (2020), Rodzina w kręgu ponowocznesnych przemian i wyzwań niepełnosprawności, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Danielewicz D., Pisula E. (red.) (2011), Rodzice i rodzeństwo wobec trudności w zdrowiu i rozwoju dziecka, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Glac I. (2019), Sytuacja, przeżycia oraz potrzeby zdrowego rodzeństwa w rodzinach z dzieckiem przewlekle chorym, Homo et Societas, 4: 2–29.
Jakoniuk A., Kubiak H. (2010), O co pytają rodzice dzieci z niepełnosprawnością, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Jurkiewicz P. (2017), Rodzeństwo osób z niepełnosprawnością intelektualną w drodze od osamotnienia do zaradności, zrozumiałości i sensowności, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Kawula S., Brągiel J., Janke A.,W. (2007), Pedagogika rodziny, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Kobosko J., Kosmalowa J. (2002), Nasze słyszące dzieci. Słyszę, Dwumiesięcznik dla osób z problemami słuchu i mowy, październik, 22–24.
Kobosko J., Kosmalowa J. (2010), Słyszące rodzeństwo dzieci głuchych i słabosłyszących – spojrzenie z różnych stron. Słyszę, Dwumiesięcznik dla osób z problemami słuchu i mowy, wrzesień–październik, 29–30.
Kocoń M., Malik N., Michalczyk A. (2019), Rodzeństwo głuche w rodzinie. Z perspektywy SODA, Wychowanie w Rodzinie, 1, 165–179.
Kucharczyk A. (2009), Kiedy w rodzinie nie wszystkie dzieci słyszą… [w:] Młodzież głucha i słabo słysząca w rodzinie i otaczającym świecie dla terapeutów, nauczycieli, wychowawców i rodziców, red. J. Kobosko, Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu „Usłyszeć Świat”, Warszawa.
Kvale S. (2012), Prowadzenie wywiadów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ley K. (2004), Rodzeństwo – miłość, nienawiść, solidarność, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
Łukasik D. (2020), Niepełnosprawność dziecka a funkcjonowanie rodziny, Studia Gdańskie, 47: 271–283.
Pisula E. (2007), Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Plutecka K. (2020), Sytuacja rodzinna rodzeństwa mającego brata lub siostrę niesłyszącą, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 40: 101–111.
Raghuraman R. S. (2008), The emotional well-being of older siblings of children who are deaf or hard of hearing and older siblings of children with typical hearing, The Volta Review, 108(1): 5–35.
Rożek, A. (2017), Słyszące rodzeństwo osób z wadą słuchu (SODA) – studium indywidualnych przypadków, Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 18: 131–143.
Sadowska L. i in. (2006), Odpowiedzialność rodzicielska w procesie rozwoju dziecka niepełnosprawnego, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 1: 11–21.
Sakowicz-Boboryko A. (2005), Rodzina jako realizator potrzeb rehabilitacyjnych dzieci niepełnosprawnych, Trans Humana, Białystok.
Sidor B. (2005), Psychospołeczne aspekty funkcjonowania młodzieży mającej rodzeństwo z niepełnosprawnością umysłową, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Skórczyńska M. (2007), Przewlekła choroba dziecka w aspekcie realizacji zadań życiowych jednostki i rodziny [w:] Dziecko chore. Zagadnienia biopsychiczne i pedagogiczne, red. B. Cytowska, B. Wilczura, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Stelter Ż. (2011), Realizacja ról rodzinnych w rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym [w:] Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym- możliwości i ograniczenia rozwoju, red. H. Liberska, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Twardowski A. (2011), Sytuacja psychologiczna rodzeństwa dzieci z niepełnosprawnościami (część 1), Szkoła Specjalna, 2: 91–101.
Żyta A. (2004), Rodzeństwo osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
